درمان خانگی خشکی دهان و زبان | بیش از 20 روش درمان خانگی، فوری (سریع) و سنتی کاهش بزاق دهان

بیماری خشکی دهان و زبان همچون پرخوری، گلودرد، سرماخوردگی، تب و … یک بیماری (ناخوشی) است. خشکی دهان یا اگزوستوما یا زروستومیا، زمانی اتفاق می افتد که غدد تولید کننده بزاق به خوبی کار نکنند. به آن خشکی دهان یا کاهش بزاق نیز می گویند. این یک بیماری قابل تشخیص رسمی در نظر گرفته نمی شود، اما گاهی اوقات نشانه یک بیماری دیگر است. عوامل و عللی که باعث می شود بزاق دهان ترشح نشود و دهان خشک شود، عبارت است از:

• کمبود آب بدن: اولین علامت دهیدراته شدن بدن، خشک شدن لب و پس از آن احساس خشکی در دهان است. در نتیجه چنانچه مطمئن هستید مشکل خاصی ندارید و با مصرف آب و مایعات کافی، خشکی گلو رفع می ‌شود، بدن شما دهیدراته شده است.
• پیری و افزایش سن: با افزایش سن، عملکرد طبیعی بدن با اختلال روبرو می شود و از آنجایی که در سنین بالا مصرف دارو های مختلف افزایش می یابد، خشکی دهان نیز در میان افراد مسن رایج است.
• مصرف سیگار: اگرچه استعمال دخانیات از دلایل اصلی بروز خشکی دهان نیست، اما می تواند شرایط را برای افرادی که مبتلا به خشکی دهان هستند، بدتر کند.
• ابتلا به بیماری ‌های عفونی: عفونت ‌هایی مانند عفونت‌ های تنفسی، التهاب لثه، سینوزیت و عفونت‌ های قارچی می‌ توانند خشک شدن دهان را تحریک کنند.
• ابتلا به بیماری‌ های دهان و لثه: بیماری هایی مانند التهاب لثه، التهاب دهان، آفت دهانی و آب‌زدگی لثه باعث خشکی دهان و زبان می شوند.
• ابتلا به برخی از بیماری ‌های عصبی: مانند بیماری پارکینسون، سکته مغزی و اختلالات عصبی مرکزی سبب خشکی دهان و زبان می شود.
• ابتلا به دیابت: سطح بالای قند خون در افراد دیابتی، باعث خشکی دهان می شود.
• مصرف دارو: یکی از عوامل رایج در ایجاد خشکی گلو، مصرف برخی از انواع داروها است؛ که مهم‌ ترین آن‌ ها مربوط به دار وهای دستگاه گوارش فشارخون و داروهای روانی هستند و همچنین افرادی که تحت درمان سرطان قرار دارند، به دلیل انجام پرتودرمانی و شیمی درمانی دچار خشکی دهان می ‌شوند.
• آسیب به اعصاب: غدد بزاقی نیز دارای اعصاب هستند که در ناحیه گردن یا سر وجود دارند. چنانچه آسیب عصبی برای فرد ایجاد شود و شدت آسیب در ناحیه گردن و یا سر شدید باشد، خشک شدن دهان رخ می ‌دهد.
• ابتلا به بیماری خودایمنی: ممکن است در طی بیماری خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن به غدد بزاقی حمله کند؛ به همین دلیل افراد دچار خشکی گلو می ‌شوند. از رایج ‌ترین بیماری‌های خود ایمنی که سبب خشکی دهان و گلو می‌ گردد، می ‌توان به بیماری کرون یا سندروم شوگرن اشاره کرد که هدف سلول ‌های سیستم ایمنی، غدد بزاقی است.

امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی نسبت به درمان خانگی، فوری و یا سنتی بیماری خشکی دهان و زبان پیدا نمایید.

اول |  درمان خوراکی خشکی دهان

توصیه و درمان فوری خوراکی برای خشکی دهان عبارت است از:

• نوشیدن آب: نوشیدن آب و هیدراته ماندن می تواند به رفع خشکی دهان کمک کند. مطالعات نشان داده اند که کم آبی، ممکن است عاملی برای خشکی دهان باشد.
• خوردن غذای جامد: غذاهای مایع به علت عدم نیاز به جویدن، باعث کم شدن بزاق گردیده و خشکی دهان می آوردند. در نتیجه غذاهای جامد میل کنید.
• جویدن آدامس: جویدن آدامس های بدون قند، راه ساده ای برای ترشح بزاق است. ترکیب فعالیت آرواره و شیرینی لثه، غدد بزاقی را به فعالیت بیشتر وا می دارد.
• خوردن میوه: اگر نمی توانید آدامس بجوید، مقدار زیادی میوه بخورید. وجود چیزی در دهان به تولید بیشتر بزاق کمک می کند.
• یخ بجوید: جویدن یخ خرد شده نه تنها دهان را مرطوب می کند، بلکه غدد بزاقی را هم وادار به تشح بذاق می کند.
• خوردن زنجبیل: زنجبیل فواید دارویی بسیاری دارد. در زنجبیل ترکیبی زیست فعال به نام ژینجرول وجود دارد؛ که به تحریک بزاق دهان کمک می کند و می تواند در طولانی مدت دهان را مرطوب نگه دارد.
• نوشیدن چایی سبز: چای سبز نیز مانند زنجبیل، یکی از نوشیدنی های گیاهی مناسب برای درمان خشکی دهان است و به دلیل داشتن خاصیت ضد باکتریایی می تواند از بروز خشکی جلوگیری کند. علاوه بر این، چای سبز محرک خوبی برای بزاق دهان می باشد.
• مصرف رازیانه: تخم رازیانه سرشار از متابولیت های گیاهی به نام فلاونوئید می باشد که می تواند به تحریک بزاق دهان و مرطوب کردن حفره دهان کمک نماید. می توانید پس از هر وعده غذایی مقداری دانه رازیانه را بجوید.
• مصرف آلوئه ورا: خوردن روزانه یک قاشق از مخلوط آلوئه ورا، عسل و آب نیز می تواند در بهبود این عارضه تاثیرگذار باشد. کافی است یک ربع قبل از غذا خوردن، یک قاشق سوپ خوری میل کنید.
• مصرف سرکه سیب: سرکه سیب دارای استیک اسید است که خاصیت ضد باکتری و آنتی اکسیدانی دارد و برای درمان دیابت و خشکی دهان مورد استفاد قرار می گیرد.
• نوشیدن آب نمک: ابتدا آب و نمک را ترکیب نموده و روی اجاق بجوشانید. در هنگام بیدار شدن از خواب، مقداری از آب نمک جوشانده شده را، به صورت ناشتا میل نمایید.
• خوردن ماست: ماست سرشار از مواد مغذی و معدنی است و دارای خاصیت مرطوب کنندگی و ضد التهابی می باشد. این ماده غذایی می تواند در درمان خشکی دهان و کاهش علائم آن مفید باشد.
• خوردن فلفل قرمز: فلفل قرمز از نظر علمی به عنوان یک ماده هضم کننده و سم زدا شناخته می شود. همچنین این ماده غذایی دارای خاصیت ضد التهابی است و می تواند به درمان علائم خشک شدن دهان کمک کند.
• مصرف تخم خرفه: 1 قاشق مرباخوری تخم خرفه آسیاب شده را در نصف لیوان آب ریخته و هر شب میل کنید.
• نوشیدن ماء الشعیر: ماء الشعیر طبی روزی 3-2 لیوان میل شود.

همچنین پرهیزات خوراکی برای درمان خشکی دهان و زبان عبارت است از:

• عدم مصرف کافئین و الکل: مصرف کافئین و استفاده از الکل سبب ایجاد خشک شدن دهان می ‌شود. بنابراین برای رفع خشکی باید مصرف این مواد را کاهش دهید‌.
• پرهیز از مصرف شکر: اگر می توانید، برای کاهش مشکلات خشکی دهان، مصرف غذاهای شیرین را کاهش دهید.

دوم | درمان موضعی خشکی دهان

توصیه موضعی رفع خشکی دهان عبارت است از:

• بخور گرفتن: به هوای محل خواب رطوبت اضافه کرده و تنفس کنید.
• استفاده از روغن میخک: روغن میخک حاوی ماده ای به نام اوژنول است که ترکیبی معطر و دارای خاصیت ضد عفونی کنندگی می باشد. این خاصیت و خواص دیگر روغن میخک می تواند به کاهش علائم و از بین بردن خشکی دهان کمک کند. دو قطره روغن میخک را بر روی زبان خود بریزید و سپس با کمک چرخش زبان، روغن را داخل دهان خود پخش کنید.
• استفاده از وازلین: وازلین که برای درمان زخم و حفظ رطوبت پوست مورد استفاده قرار می گیرد، از ژل نفتی (بنزین) تهیه می شود؛ به همین دلیل در درمان خشکی دهان نیز مفید است. مقداری کمی وازلین را هر شب قبل از خواب بر روی لثه خود بمالید و بخوابید.
• استفاده از دهان شویه های بدون الکل: دهانشویه در بهبود بهداشت کلی دهان موثر است که می تواند باعث خشکی دهان شود. به طور خاص، دهانشویه های حاوی زایلیتول به تولید بزاق کمک می کند.
• استفاده از مغز فلوس: 10 سانتی متر مغز فلوس را در یک لیوان آب، مالش داده و صاف کنید و سپس مایع حاصله غرغره شود.

سوم | مراجعه به پزشک در درمان خشکی دهان

در نهایت در صورتی که یکی از شرایط زیر را دارید لازم است به پزشک مراجعه نمایید:

• اگر خشکی دهان تان مانع خوردن یا حرف زدن می شود،
• اگر برای رفع تشنگی و خشکی دهان، مرتب آب می خورید.

پرهیزات مرتبط با خشکی دهان عبارت است از:

• پرهیز از تنفس با دهان: تنفس دهان می تواند خشکی دهان را بدتر کند و باعث سایر مشکلات سلامت دهان شود. سعی کنید بیشتر از دهان تان از طریق بینی نفس بکشید، به خصوص زمانی که احساس ناراحتی در دهان خشک دارید.
• پرهیز از استعمال سیگار: کشیدن سیگار و تنباکو همچنین می تواند باعث کم آبی بدن شود. قطع یا ترک آن ها ممکن است علائم خشکی دهان را کاهش دهد.

• کتاب چه وقت به پزشک مراجعه کنیم
• کتاب درمان ساده بیماری های شایع- با رویکرد طب ایرانی: گروه مولفین
• ویکی پدیا
• وبسایت درمانگران ایران
• وبسایت های مرجع محتوایی