خانه » اعتقادی و اعبادی » عمومی در اعتقادی »
عمومی در اعتقادی
  • ارسال توسط author-avatar
image 1619263686

مراحل و نکات اعمال شب نوزدهم ماه مبارک رمضان (مشترک و مخصوص)

20 مرداد
0
1,269
20 مرداد 1400

مقدمه

شب قَدر یا لَیلَةُ القَدر که شب نزول قرآن و مقدّر شدن امور یک‌ ساله انسان‌هاست، با فضیلت ترین شب سال است و ضربت خوردن و شهادت امام علی(ع) در این شب‌ها نیز به اهمیت آن‌ نزد شیعیان افزوده است. طبق روایات، شب 19 تقدیرها نوشته، در شب 21، قطعی می‌گردد و در شب 23 امضای نهایی می شود. به همین جهت مسلمانان این شب ها را احیا داشته، به انجام اعمال عبادی می پردازند. لازم به ذکر است که اعمال شب‌هاى قدر 2 نوع است:

شایان ذکر است بیشتر عزیزان اهل سنت شب 27 رمضان را شب قدر دانسته و در این شب اعمال مخصوص شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان را انجام می دهند. شایان ذکر است که غسل کردن (ترتیبی و ارتماسی)، وضو گرفتن، گرفتن وضوی جبیره و تیمم کردن برای طهارت و پاک نمودن جسم و جان و آماده شدن برای عبادت و نماز ضروری است. در این مقاله بعد از اعمال مشترک شب های قدر به بیان مراحل و نکات اعمال مخصوص شب نوزدهم می پردازیم و ضمن التماس دعا، جویای نظرات همراهان عزیز دانوما هستیم.

پیش نیاز و ملزومات

  • قرآن مجید
  • کلیات مفاتیح الجنان (هرکتاب دعایی که دربردارنده اعمال شب قدر باشد)
  • وسایل نماز

مراحل اصلی

درشب قدر، نفس شب زنده داری و به اصطلاح احیای این شب، موضوعیت خاصی دارد و خوب است که از اذان مغرب تا اذان صبح به استغفار، عبادات و اعمال نیک فردی و اجتماعی بپردازید.

البته بدیهی است که ذکرکلیه اعمال در زیر به معنی الزام به انجام همه آن ها نیست بلکه می توانید متناسب با توان و درجات روحی خود اعمالی را که بیشترین بهره معنوی و روحانی را به شما می دهد، انتخاب و عمل کنید.

در آغاز به بیان اعمال مشترک می پردازیم:

اوّل | غسل کردن
–

در شب قدر همانگونه که باید روح خود را پاک و طاهر کنید لازم است جسم را نیز شستشو دهید و بهتر است غسل این شب‌ها را هنگام غروب آفتاب انجام دهید بطوری که نماز مغرب و عشا را با این غسل بخوانید.


!
به غیر از غسل که قبل از اعمال دیگر صورت می گیرد، تقدم وتاخر بقیه اعمال الزامی نیست.

دوم | خواندن نمازهای شب قدر
–

از دیگر اعمال این شب ها خواندن نمازهایی است که در زیر به آن اشاره می کنیم و شما می توانید همه یا هر کدام را که می توانید به جا آورید:

  • نماز 2 رکعتی (معروف به نماز 7 قل هوالله): 2رکعت نماز شب قدر را ( که برای آمرزش گناهان بسیار نافع است) می توانید به ترتیب زیر بخوانید:
    • درهر رکعت بعد از حمد، 7 مرتبه سوره‌ توحید را قرائت کنید، رکوع و سجود را مثل نمازهای دیگر به جا آورید.
    • بعد از سلام نماز 70 مرتبه بگویید: اَستَغفُرِاللهَ وَ اَتوبُ اِلَیهِ
  • نماز 100 رکعتی: یکی دیگر از نمازهای پر فضلیت شب قدرکه می توانید به جا بیاورید نماز 100 رکعتی است که انجام آن به ترتیب زیر است:
    • 50 نماز 2 رکعتی (مثل نماز صبح) بخوانید.
    • بهتر است که در هر رکعت پس از سوره حمد، 10 مرتبه توحید بخوانید.
  • نماز قضا: از سنت های پسندیده شب های قدر که خوب است انجام دهید، خواندن نماز قضا برای خود یا به نیابت از اموات بخصوص پدر و مادر است.

سوم | خواندن دعای جوشن کبیر
–

یکی از دعاهایی که خواندن آن در شب های قدر توصیه شده، دعای جوشن کبیر است که 1000 اسم مقدس خداوند و از جمله اسم اعظم او طی 100 فراز در آن بیان شده و مشروح آن در مفاتیح الجنان ذکر شده است. خوب است بخشی از زمان خود را به خواندن این دعای شریف اختصاص دهید.

دعای جوشن کبیر

چهارم | خواندن دعای امام سجاد (ع) (دعای اللّهُمَّ إِنِّى أَمْسَيْتُ)
–

عمل بعد که در منابع معتبر توصیه شده است، دعایی است که بر طبق روایت، امام سجاد (ع)، در شب های قدر بجا می آوردند:

  • اللّهُمَّ إِنِّى أَمْسَيْتُ لَكَ عَبْداً داخِراً لَاأَمْلِكُ لِنَفْسِى نَفْعاً وَلا ضَرّاً وَلا أَصْرِفُ عَنْها سُوءً، أَشْهَدُ بِذلِكَ عَلَى نَفْسِى، وَأَعْتَرِفُ لَكَ بِضَعْفِ قُوَّتِى، وَقِلَّةِ حِيلَتِى.

ترجمه: خدایا، روزم را به شب رساندم درحالی‌که برای تو فقط بنده کوچک و خواری هستم که برای خویش سود و زیانی را اختیار ندارم و نمی‌توانم از خود پیش‌آمد بدی را بازگردانم، به این امر بر خویش گواهی می‌دهم و در پیشگاهت به ناتوانی و کمی چاره‌ام اقرار می‌کنم.

  • فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْجِزْ لِى مَا وَعَدْتَنِى وَجَمِيعَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِناتِ مِنَ الْمَغْفِرَةِ فِى هذِهِ اللَّيْلَةِ، وَأَتْمِمْ عَلَىَّ مَا آتَيْتَنِى فَإِنِّى عَبْدُكَ الْمِسكِينُ الْمُسْتَكِينُ الضَّعِيفُ الْفَقِيرُ الْمَهِينُ.

ترجمه: خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و آنچه را به من و همه مردان و زنان مؤمن، از آمرزش در این شب وعده دادی وفا کن و آنچه را به من عنایت فرموده‌ای کامل ساز که من بنده بیچاره، درمانده، ناتوان، تهیدست و خوار توأم.

  • اللّهُمَّ لَا تَجْعَلْنِى ناسِياً لِذِكْرِكَ فِيما أَوْلَيْتَنِى، وَلا غافِلاً لِإِحْسانِكَ فِيما أَعْطَيْتَنِى، وَلَا آيِساً مِنْ إِجابَتِكَ وَ إِنْ أَبْطَأَتْ عَنِّى فِى سَرَّاءَ كُنْتُ أَوْ ضَرَّاءَ أَوْ شِدَّةٍ أَوْ رَخاءٍ أَوْ عافِيَةٍ أَوْ بَلاءٍ أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْماءَ إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعاءِ.

ترجمه: خدایا مرا فراموش کننده ذکرت، در آنچه سزاوار آنم فرمودی قرار نده و نه فراموش کننده احسانت، در آنچه عطایم کردی و نه ناامید از اجابتت، گرچه زمانی طولانی گردد، چه در خوشی یا ناخوشی، یا سختی، یا آسانی، یا تندرستی، یا بلا، یا تنگدستی، یا نعمت، همانا تو شنونده دعایی.

پنجم | خواندن زیارت امام حسین (ع)
–

یکی از اعمال مهم این شب حضور در بارگاه مطهرامام‌حسین(ع) و خواندن زیارت آن حضرت است، چنانچه حضور در حرم شریف آن حضرت میسر نبود می توانید متن زیارت امام حسین (ع) در شب قدر (یا هرکدام از زیارات آن حضرت) را که در مفاتیح الجنان ذکر شده است، بخوانید:

  • السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ الصِّدِّيقَةِ الطَّاهِرَةِ فاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِساءِ الْعالَمِينَ، السَّلامُ عَلَيْكَ يَا مَوْلايَ يَا أَباعَبْدِاللّهِ وَ رحْمَةُ اللّهِ وَ بَركاتُهُ.

ترجمه: سلام بر تو ای فرزند رسول خدا، سلام بر تو ای فرزند امیرمؤمنان، سلام بر تو ای فرزند صدّیقه طاهره فاطمه، سرور زنان جهانیان، سلام و رحمت و برکات خدا بر تو ای مولایم اباعبدالله.

  • أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاةَ، وَ آتَيْتَ الزَّكاةَ، وَ أَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ، وَ نَهَيْتَ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَ تَلَوْتَ الْكِتابَ حَقَّ تِلاوَتِهِ، وَ جاهَدْتَ فِي اللهِ حَقَّ جِهادِهِ، وَ صَبَرْتَ عَلَى الْأَذى فيْ جَنْبِهِ مُحْتَسِباً حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ.

ترجمه: گواهی می‌دهم که تو نماز بپا داشتی و زکات پرداختی و امر به معروف نمودی و نهی از منکر کردی و قرآن را تلاوت نمودی تلاوتی شایسته و برای خدا جهاد کردی جهادی درخور، درباره خدا بر آزارها صبر کردی، درحالی‌که به حساب خدا گذاشتی تا آن‌که مرگ به سویت آمد.

  • أَشْهَدُ أَنَّ الَّذِينَ خالَفُوكَ وَ حارَبُوكَ وَ الَّذِينَ خَذَلُوكَ وَ الَّذِينَ قَتَلُوكَ مَلْعُونُونَ عَلَى لِسانِ النَّبِيِّ الْأُمِيِّ وَ قَدْ خابَ مَنِ افْتَرى، لَعَنَ اللّهُ الظَّالِمِينَ لَكُمْ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ وَ ضاعَفَ عَلَيْهِمُ الْعَذابَ الْأَلِيمَ.

ترجمه: گواهی می‌دهم آنان‌که با تو مخالفت کردند و جنگیدند و از یاری‌ات دریغ ورزیدند و تو را کشتند، بر زبان پیامبر امّی، ملعون‌اند و البته زیانکار است کسی که دروغ بست، خدا ستمکاران بر شما را از گذشتگان و آیندگان لعنت کند و عذاب دردناک را بر آنان دو چندان نماید.

  • أَتَيْتُكَ يَا مَوْلايَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ زائِراً عارِفاً بِحَقِّكَ، مُوالِياً لِأَوْلِيائِكَ، مُعادِياً لِأَعْدائِكَ، مُسْتَبْصِراً بِالْهُدَى الَّذِي أَنْتَ عَلَيْهِ، عارِفاً بِضَلالَةِ مَنْ خالَفَكَ، فَاشْفَعْ لِي عِنْدَ رَبِّكَ.

ترجمه: ای مولایم ای فرزند رسول خدا به زیارتت آمدم، عارف به حقّت، دوستدار دوستانت، دشمن دشمنانت، بینا بر آن هدایتی که بر آن بودی، آگاه به گمراهی کسی که با تو مخالفت ورزید، پس برایم نزد پروردگارت شفاعت کن.

ششم | قرآن برسرگرفتن
–

در این مرحله که بخش پایانی دعا و مناجات های این شب است می توانید آیین قرآن برسرگرفتن را انجام دهیدکه با واسطه قرار دادن قرآن مجید و اهل بیت (ع) در درگاه الهی، حوائج خود را می خواهیم:

قرآن بر سر گرفتن
  • قرآن مجید را باز کرده، در برابر خود بگیرید و دعای زیر را بخوانید و بعد از آن حاجات خود را از خداوند بخواهید:
    • اللّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِكِتابِكَ الْمُنْزَلِ وَ مَا فِيهِ وَ فِيهِ اسْمُكَ الْأَكْبَرُ وَ أَسْماؤُكَ الْحُسْنى وَ مَا يُخافُ وَ يُرْجى أَنْ تَجْعَلَنِى مِنْ عُتَقائِكَ مِنَ النّارِ.

ترجمه: خدایا، از تو می‌خواهم به حق کتاب نازل شده‌ات و آنچه در آن است و در آن است بزرگ‌ترین نام تو و نیکوترین نام‌های تو و آنچه بیم‌انگیز است و امیدبخش، اینکه مرا از آزادشدگان از آتش دوزخ قرار دهی.

  • سپس قرآن مجید را روی سر بگذارید و بگویید:
    • اللّهُمَّ بِحَقِّ هذَا الْقُرْآنِ وَ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِهِ وَ بِحَقِّ كُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فِيهِ وَ بِحَقِّكَ عَلَيْهِمْ فَلَا أَحَدَ أَعْرَفُ بِحَقِّكَ مِنْكَ.

ترجمه: خدایا، به حق این قرآن و به حق کسی که آن را بر او فرستادی و به حق هر مؤمنی که او را در آن ستودی و به حق خود بر آنان، پس هیچ کس آگاه تر از تو به حق تو نیست.

  • سپس هر یک از قسم های زیر را 10 مرتبه ذکر نمایید و بعد از آن هر حاجتى که دارید از خدا بخواهید:
    • بِکَ یَا ّاللّهُ: به ذات خودت سوگند ای خدا
    • بِمُحَمَّدٍ: به حق محمّد (ص)
    • بِعَلِیٍّ: به حق على (ع)
    • بِفَاطِمَةَ: به حق فاطمه (س)
    • بِالْحَسَنِ: به حق حسن (ع)
    • بِالْحُسَیْنِ: به حق حسین (ع)
    • بِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ: به حق على بن الحسین (ع)
    • بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ: به حق محمّد بن على (ع)
    • بِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ: به حق جعفر بن محمّد (ع)
    • بِمُوسَى بْنِ جَعْفَر:ٍ به حق موسى بن جعفر (ع)
    • بِعَلِیِّ بْنِ مُوسَى: به حق على بن موسى (ع)
    • بِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ: به حق محمد بن على (ع)
    • بِعَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ: به حق على بن محمّد (ع)
    • بِالْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ: به حق حسن بن على (ع)
    • بِالْحُجَّةِ: به حق حجّت (ع)
  • در نهایت باید تمامی حاجات و نیازهای مادی و معنوی خود را از خداوند متعال خواسته و در قالب دعا بیان نمایید:

نهم | دیگر اعمال توصیه شده
–

چنانچه بخواهید در شب های مبارک قدر به غیر از اعمال یاد شده، به عبادت های دیگری بپردازید، بهتر است:

  • برای سلامتی و تعجیل در ظهور امام زمان (عج) بسیار دعا کنید.
  • برای آمرزش و حوایج دنیا و آخرت خود و پدر و مادر و خویشان و برادران و خواهران مؤمن، چه آنان که زنده‌اند و چه آنان که از دنیا رفته‌اند، بسیار دعا کنید.
  • به انجام هر عمل نیک فردی و اجتماعی مانند: دادن خیرات و صدقات، انجام مباحثات دینی و معرفتی، گره گشایی از کار دیگران و… مشغول شوید.
  • به خواندن ذکر و دعاهای معتبر و بویژه صلوات بر محمّد و آل محمّد(ص) زیاد بپردازید.


!
روایت شده که از پیامبر اکرم (ص) سوال شد که اگر شب قدر را یافتم، از خداوند چه بخواهم؟ فرمود: عافیت.

اعمال مخصوص شب نوزدهم ماه مبارک رمضان (شب قدر اول)

علاوه بر اعمال مشترک شب های قدر می توانید ادعیه و اذکار زیر را که مخصوص شب 19 ماه مبارک رمضان است، انجام دهید:

اول | ذکر استغفار- اعمال مخصوص شب 19
–

از اعمال مخصوص شب نوزدهم ذکر استغفار است. به این صورت که 100 مرتبه آن را بگویید:

  • استَغفُرِاللهَ رَبی وَ اَتوبُ اِلَیه

ترجمه: از خداوند که پرورش دهنده من است، آمرزش می‌جویم و به سوی او باز می گردم

دوم | ذکراَللّهُمَّ العَن … – اعمال مخصوص شب 19
–

از دیگر اذکار توصیه شده، ذکر زیر است که 100 مرتبه بگویید:

  • اَللّهُمَّ العَن قَتَلَةَ اَمیرَالمومنینَ

ترجمه: خدایا، قاتلان امیرالمؤمنین (ع) را لعنت کن.

سوم | خواندن دعای یا ذَالَّذی کانَ…- اعمال مخصوص شب 19
–

از دعاهایی که دارای مضامین عالی است و خواندن آن در تمام شب و روز ماه مبارک رمضان و بویژه در شب نوزدهم سفارش شده، دعای زیر است:

  • یا ذَا الَّذی کانَ قَبْلَ کُلِّ شَیْءٍ ثُمَّ خَلَقَ کُلَّ شَیْءٍ، ثُمَّ یَبْقی وَیَفْنی کُلُّ شَیْءٍ یا ذَا الَّذی لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیءٌ

ترجمه: ای کسی که بود پیش از هر چیز و آفرید همه چیز را و سپس باقی می ماند و هر چه هست فانی شود و هیچ چیز مانند او نیست.

  • وَ یا ذَا الَّذی لَیْسَ فِی السَّماواتِ الْعُلی وَلا فِی الاْرَضینَ السُفْلی وَلا فَوقَهُنَّ وَلا تَحْتَهُنَّ وَلا بَیْنَهُنَّ اِلهٌ یُعْبَدُ غَیْرُهُ.

ترجمه: ای که معبودی جز او نیست که عبادت شود نه در آسمان‌های بالا و نه در زمین‌های پائین و نه در بالای آنها و نه در زیر آنها و نه مابین آنها.

  • لَکَ الْحَمْدُ حَمْداً لا یَقْوی عَلی اِحْصاَّئِهِ اِلاّ اَنْتَ فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمِّدٍ صَلوةً لا یَقْوی عَلی اِحْصاَّئِها اِلاّ اَنْتَ.

ترجمه: ستایش خاص توست، آن ستایشی که کسی جز تو توانایی شمارش آن را ندارد، پس درود فرست بر محمد(ص) و آل محمد (ص) درودی که کسی جز تو توانایی شمارش آن را نداشته باشد.

چهارم | خواندن دعای اَللّهَمَّ اجعَل فیما تَقضی …. – اعمال مخصوص شب 19
–

دعای دیگری که به عنوان عمل مخصوص شب نوزدهم قید شده، دعای زیر است:

  • اللّهُمَّ اجْعَلْ فِيما تَقْضِى وَتُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَفِيما تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَكِيمِ فِى لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَفِى الْقَضاءِ الَّذِى لَايُرَدُّ وَلَا يُبَدَّلُ

ترجمه: خدایا، قرار ده در آنچه حکم کرده و مقدر فرموده‌ای از سرنوشت حتمی و در آنچه جدا می‌کنی از امور حکیمانه در شب قدر و در آن سرنوشت حتمی که تغییر و تبدیلی ندارد،

  • أَنْ تَكْتُبَنِى مِنْ حُجَّاجِ بَيْتِكَ الْحَرامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمُ، الْمَشْكُور سَعْيُهُمُ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمُ، الْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَيِّئاتُهُمْ.

ترجمه: اینکه مرا از حاجیان بیت الحرامت بنویسی، حاجیانی که حجّشان قبول، سعی‌شان پذیرفته، گناهانشان آمرزیده، بدی‌هایشان نادیده گرفته شده است.

  • وَاجْعَلْ فِيما تَقْضِى وَتُقَدِّرُ أَنْ تُطِيلَ عُمْرِى، وَتُوَسِّعَ عَلَىَّ فِى رِزْقِى، وَتَفْعَلَ بِى كَذا وَكَذا.

ترجمه: و در آنچه حکم می‌کنی و تقدیر می‌کنی، مقرّر فرما که عمرم را طولانی نمایی و به روزی‌ام وسعت بخشی و با من چنین و چنان کنی.


!
به جای کذا و کذا حاجت خود را بیان کن.

نکات کلیدی

  • بدیهی است که بیان کلیه اعمال به معنی الزام به انجام همه آن ها نیست بلکه هرکس متناسب با توان و درجات روحی خود اعمالی را که می تواند از حظ معنوی آن بهره مند گردد انتخاب و عمل می کند.
  • نفس شب زنده داری و به اصطلاح احیای این شب، موضوعیتخاصی دارد.
  • علاوه بر مواردی که ذکر شد، بهترین اعمال در این شب‌ها:
    • دعا برای سلامتی و تعجیل در ظهور امام زمان (عج)
    • درخواست عافیت، آمرزش گناهان و دعا برای حوایج دنیا و آخرتخود و پدر و مادر و خویشان و برادران و خواهران مؤمن، چه آنان که زنده‌اند و چه آنان که از دنیا رفته‌اند.
    • ذکر صلوات بر محمّد و آل محمّد (ص)، استغفار و دعاهایی از این قبیل، به هر اندازه که بتوانیم.
    • خواندن هرکدام از دعاها و ذکرهای معتبر و یا انجام هر عمل نیک فردی و اجتماعیمانند: دادن خیرات و صدقات، انجام مباحثات دینی و معرفتی، گره گشایی از کار دیگران و… ممدوح و به آن ها سفارش شده است.

لغات و اصطلاحات

  • لیله القدر: شب اندازه، تقدیر، سرنوشت
  • احیاء: (به کسر الف) زنده داشتن
  • احیا: (به فتح الف) زندگان

منابع و ارجاعات

 

نظرات کاربران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نه + 9 =