20 مرداد 1400
مقدمه
یکی از پر فضیلت ترین شب های ماه رمضان، شب بیست و هفتم است که با توجه به اهمیت و ارزش آن به عبادتو شب زنده داری توصیه شده است و گویا عبادت در آن، کامل کننده عبادات شب های قدر است. در روایات شیعه بر احیا گرفتن سه شب، نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه رمضان تاکید بیشتری شده و از میان این سه شب نیز توجه به شب 23 بیش از بقیه شب ها است. همانطور که اطلاع دارید، اینکه اعمال شبهاى قدر 2 نوع است:
- اعمالی که در هر سه شب انجام میشود و به اعمال مشترک شب های قدر معروف است.
- اعمالی که مخصوص هر یک از شبهای قدر است یعنی اعمال شب نوزدهم ماه مبارک رمضان، اعمال شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان و اعمال شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان، است.
شب ۲۷ رمضان و شب 15 شعبان هم دو احتمال دیگر برای شب قدر است. البته شایان ذکر است بیشتر عزیزان اهل سنت شب 27 رمضان را شب قدر دانسته و در این شب اعمال مخصوص شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان را انجام می دهند. شایان ذکر است انسان جهت انجام اکثر اعمال عبادی لازم است علاوه بر پاكى از نجاستها، دارای طهارت از حَدَث اصغر (هر چه كه موجب فقط وضو شود) و حَدَث اكبر (هر چه كه موجب غسل شود) باشد و وضوگرفتن، تیمم کردن (در صورت ایجاد شرایط)، گرفتن وضوی جبیره و غسل کردن از اعمال خاص جهت طهارت و آمادگی روحی در این رابطه است. در این مطلب، مراحل و نکات اعمال شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان ارائه می شود. ضمن التماس دعا، جویای نظرات همراهان عزیز دانوما هستیم.
پیش نیاز و ملزومات
- قرآن مجید
- کلیات مفاتیح الجنان
- وسایل نماز
مراحل اصلی
اول | غسل کردن
–
یک از اعمال سفارش شده در این شب، غسل است که بهتر است در اول شب انجام دهید. امام صادق (ع) به یکی از اصحابشان دربارهى غسل كردن در ماه رمضان فرمودند: در شب نوزدهم، بيست و يكم، بيست و سوم، بيست و هفتم و بيست و نهم غسل كن.
دوم | نماز مخصوص شب بیست و هفتم
–
همه شب های ماه مبارک رمضان نماز مخصوصدارد که نماز شب 27 هم به ترتیب زیر است:
- 4 رکعت، در هر رکعت بعد از حمد، سوره مُلک را بخوانید.
- می توانید بجای سوره ملک، 25 مرتبه سوره توحید را بخوانید.
!
معمولا نماز های مستحبی 2 رکعتی است و منظور از نماز 4 رکعتی، 2 نماز 2 رکعتی است.
سوم | دعای اللَّهُمَّ ارْزُقنى التَّجافِىَ …
–
از دعاهایی که توصیه شده در شب 27 ماه مبارک رمضان بخوانید، دعای زیر است:
- اللَّهُمَّ ارْزُقنى التَّجافِىَ عَنْ دارِ الغُرُورِ، وَالإِنابَةَ إِلَى دارِ الْخُلُودِ، وَالاسْتِعدادَ لِلْمَوْتِ قَبْلَ حُلُولِ الْفَوتِ.
ترجمه: خدایا، روزی ام گردان دوری از خانه فریب و بازگشت به خانه جاویدان و آمادگی برای مرگ پیش از رسیدن آن را.
چهارم | دعاى يَا مادَّ الظِّلِّ …
–
دعای دیگری که به عنوان دعای مخصوص شب بیست و هفتم قید شده، دعای زیر است:
- يَا مادَّ الظِّلِّ وَلَوْ شِئْتَ لَجَعَلْتَهُ ساكِناً وَجَعَلْتَ الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلاً ثُمَّ قَبَضْتَهُ إِلَيْكَ قَبْضاً يَسِيراً، يَا ذَا الْجُودِ وَالطَّوْلِ وَالْكِبْرِياءِ وَالْآلاءِ لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ عالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهادَةِ الرَّحْمانُ الرَّحِيمُ، لَاإِلهَ إِلّا أَنْتَ يَا قُدُّوسُ يَا سَلامُ يَا مُؤْمِنُ يَا مُهَيْمِنُ يَا عَزِيزُ يَا جَبَّارُ يَا مُتَكَبِّرُ يَا اللّهُ يَا خالِقُ يَا بارِئُ يَا مُصَوِّرُ، يَا اللّهُ يَا اللّهُ يَا اللّهُ،
ترجمه: ای گسترش دهنده سایه، در حالی که اگر میخواستی آن را بیحرکت میساختی و خورشید را بر آن راهنما قرار دادی، سپس آن را جمع کردی جمعکردنی آسان، ای صاحب جود و عطا و بزرگی و نعمتها، معبودی جز تو نیست، دانای غیب و آشکار، بخشنده مهربان، معبودی جز تو نیست، ای ذات پاک، ای سلام، ای ایمنیبخش، ای مقتدر، ای توانا، ای قدرتمند، ای بزرگ، ای خدا، ای آفریننده، ای پدیدآورنده، ای صورتبخش، ای خدا، ای خدا، ای خدا.
- لَكَ الْأَسْماءُ الْحُسْنى، وَالْأَمْثالُ الْعُلْيا، وَالْكِبْرِياءُ وَالْآلاءُ، أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ تَجْعَلَ اسْمِى فِى هذِهِ اللَّيْلَةِ فِى السُّعَداءِ، وَرُوحِى مَعَ الشُّهَداءِ، وَ إِحْسانِى فِى عِلِّيِّينَ، وَ إِساءَتِى مَغْفُورَةً، وَأَنْ تَهَبَ لِى يَقِيناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبِى، وَإِيماناً يُذْهِبُ الشَّكَّ عَنِّى، وَتُرْضِيَنِى بِما قَسَمْتَ لِى،
ترجمه: نیکوترین نامها مخصوص توست و نشانههای مقام بلند و بزرگی و هر انعام و احسان ویژۀ توست، از تو میخواهم که بر محمّد(ص) و خاندان محمّد(ص) درود فرستی و در این شب نامم را از سعادتمندان قرار دهی و روحم را با شهیدان محشور کنی و نیکی هایم را در بلندمرتبهترین درجه بهشت قرار دهی و از اعمال زشتم درگذری و به من عطا کنی مقام یقینی که با قلبم بیامیزد و ایمانی که شک مرا از میان بردارد و به آنچه نصیبم کردهای خشنودم سازی.
- وَآتِنا فِى الدُّنْيا حَسَنَةً، وَفِى الْآخِرَةِ حَسَنَةً، وَقِنا عَذابَ النَّارِ الْحَرِيقِ، وَارْزُقْنِى فِيها ذِكْرَكَ وَشُكْرَكَ وَالرَّغْبَةَ إِلَيْكَ وَالْإِنابَةَ وَالتَّوْبَةَ وَالتَّوْفِيقَ لِما وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَعَلَيْهِمْ.
ترجمه: و پاداش نیکو در دنیا و در آخرت به ما عطا کن و ما را از عذاب آتش سوزان حفظ کن و در این شب ذکر و شکرت و شوق به سویت و بازگشت و توبه را روزیام فرما و به آنچه محمّد و خاندان محمّد که درود خدا بر او و خاندانش باد را موفق کردی، توفیقم ده.
پنجم | دعاى پيامبر اكرم (ص): رَبَّنَا آمَنَّا …
–
دعایى زیر از پيامبر اكرم (ص) نقل شده است که بهتر است در شب 27 ماه مبارک رمضان بخوانید. لازم به ذکر است این دعا در کتاب معتبر اقبال الاعمال از سیدبن طاووس آمده است:
- رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ كَفِّرْ عَنَّا سَيِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ رَبَّنا وَ آتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى رُسُلِكَ وَ لا تُخْزِنا يَوْمَ الْقِيامَةِ إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ.
ترجمه: پروردگارا، ايمان آورديم، پس گناهان ما را بيامرز و بدىهايمان را بپوشان و ما را با نيكان بميران. پروردگارا، آنچه را كه به پیامبرانت وعده دادهاى به ما عطا كن و ما را در روز قيامت خوار و رسوا نگردان، به راستى كه تو هرگز خلف وعده نمىكنى.
- رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَ أَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَلْ إِلى خُرُوجٍ مِنْ سَبِيلٍ رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذابَها كانَ غَراماً.
ترجمه: روردگارا، دو بار ما را ميرانده و دو بار زنده گردانيدهاى، به گناهان خود اعتراف مىكنيم، آيا راهى براى بيرون آمدن (از عذاب تو) وجود دارد؟ پروردگارا، عذاب جهنم را از ما دور گردان، به درستی که عذاب آن زيانبار است.
- رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً رَبَّنا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنا وَ إِلَيْكَ أَنَبْنا وَ إِلَيْكَ الْمَصِيرُ، رَبَّنا لا تَجْعَلْنا فِتْنَةً لِلَّذِينَ كَفَرُوا.
ترجمه: پروردگارا، همسران و نسل ما را نور چشم ما قرار بده و ما را پيشواى پرهیزکاران قرار ده. پروردگارا، بر تو توكّل کرديم و بهسوى تو بازگشتيم و بازگشت، بهسوى تو است. پروردگارا، ما را گرفتار دست كافران قرار مده.
- رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنَا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونا بِالْإِيمانِ وَ لا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّكَ رَؤُفٌ رَحِيمٌ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اسْتُرْ عَلَيَّ ذُنُوبِي وَ عُيُوبِي وَ اغْفِرْ لِي بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدِ إِنَّكَ الرَّءُوفُ الرَّحِيم
ترجمه: پروردگارا، گناهان ما و برادران ما را كه پيش از ما ايمان آوردهاند، بيامرز و كينه مؤمنان را در دل ما قرار نده. پروردگارا، به راستى كه تو بسيار مهربان و با عطوفت هستى، بر محمّد(ص) و خاندان او درود فرست و عيبهاى مرا بپوشان و به حق محمد(ص) و آل محمد(ص) مرا بيامرز، به راستى كه تو بسيار مهربان و با عطوفت هستی.
ششم | انجام اعمال توصیه شده دیگر
–
چنانچه در شب های پر فیض ماه مبارک رمضان بویژه در دهه سوم بخواهید به غیر از اعمال یاد شده، به عبادت های دیگری بپردازید، بهتر است:
- برای سلامتی و تعجیل در ظهور امام زمان (عج) بسیار دعا کنید.
- به خواندن ذکر و دعاهای معتبر و بویژه صلوات بر محمّد و آل محمّد(ص) زیاد بپردازید.
- اگر می توانید به زیارت قبور مطهر ائمه (ع) بویژه امام حسین(ع) بروید، در غیراین صورت از راه دور ایشان را زیارت کنید.
- برای آمرزش و حوایج دنیا و آخرت خود و پدر و مادر و خویشان و برادران و خواهران مؤمن، چه آنان که زندهاند و چه آنان که از دنیا رفتهاند، بسیار دعا کنید.
- به انجام هر عمل نیک فردی و اجتماعی مانند: دادن خیرات و صدقات، انجام مباحثات دینی و معرفتی، گره گشایی از کار دیگران و… مشغول شوید.
- خوب است دعاهای دهه آخر ماه مبارک رمضان را که در اعمال شب بیست و سومذکر شده است، بخوانید:
- دعای: اللَّهُمَّ إِنَّکَ قُلْتَ فِی کِتَابِکَ …
- دعای: اللَّهُمَّ أَدِّ عَنَّا …
- دعای: أَعُوذُ بِجَلالِ وَجْهِکَ الْکَرِیمِ …
نکات کلیدی
- در شب های دهه سوم به احیا و شب زنده داری تاکید شده است، در روایات آمده است که پیامبر اکرم (ص) نه تنها در شب قدر، بلکه دهه سوم ماه مبارک رمضان کاملاً بستر خواب را جمع میکرد و به عبادت میپرداخت.
لغات و اصطلاحات
- سید ابن طاووس: از عالمان شیعه در قرن 7 هجری، صاحب کتاب لُهوف (مقتل امام حسین ع)، اقبال الاعمال و … که به سبب تقوا، مراقبه فراوان و حالات عرفانی به او (جمال العارفین) گفتهاند.
منابع و ارجاعات
- کلیات مفاتیح الجنان ترجمه شیخ حسین انصاریان
- کتاب اقبال الاعمال (الاقبال بالاعمال الحسنه) از سیدابن طاووس
- وبسایت های محتوایی حوزه اعتقادی و عبادی
نوشته های مشابه
12
فروردین
12
مهر
02
تیر
27
خرداد
30
آبان
مراحل و نکات خواندن نماز والدین (نماز فرزند برای آمرزش پدر و مادر)
یکی از کارهایی که در اسلام، بر آن تأکید فراوان شده، احترام، نیکی و احسان به پدر و مادر است، هم در حیات و هم بعد از فوت ایشان. اگرچه بعضی از والدین در زمان حیات نیاز مالی به فرزندان خود ندارند اما از جهت معنوی، بویژه پس از فوتشان، در عالم برزخ مسلما محتاج بازماندگان، بویژه اولادشان خواهند بود، محتاج در اموری چون پرداخت دیون مالى، به جاى آوردن نماز و روزه قضا، حج، صدقه، دعا، طلب مغفرت، قرائت قرآن، انجام زیارات وغیره. یکی از کارهای نیکی که می توان برای پدر و مادر انجام داد، خواندن نماز والدین است که اگر چه انجام آن زمان خاصی ندارد ولی در شب جمعه فضیلت بیشتری دارد. خواندن نماز فرزند برای آمرزش پدر و مادرثواب و فضائل بسیاری دارد، از جمله:
- چنانچه والدین زنده باشند رحمت خداوند شامل حالشان می شود و چنانچه فوت کرده باشند مورد مغفرت الهی قرار می گیرند.
- خواندن این نماز درهای رحمت الهی را باز می کند و به دلیل مضمون آیه ای که در رکعت دوم خوانده می شود، هر مهمانی هم که وارد خانه شود مورد لطف خداوند قرار می گیرد.
در این مطلب، مراحل و نکات کلیدی نماز فرزند برای پدر و مادر (نماز اولاد برای والدین) ارائه می شود. امید است برای همراهان عزیز دانوما، توفیق انجام آن حاصل شده، مشمول دعای خیر پدر و مادر گردند. لازم به ذکر است که علاوه بر موارد یاد شده می توانید به نیابت از درگذشتگان خود ادعیه و زیاراتی همچون زیارت عاشورا، زیارت اربعین، حدیث کساء و… نیز قرائت بفرمایید.
10
آذر
مراحل و نکات خواندن نماز شب
یکی از نمازهای مستحبی که در اسلام به خواندن آن بسیار توصیه شده است نماز شب است. نماز شب دارای فضائل بیشمار دنیوی و اخروی است لذا شدیداً بر انجام آن (وحتی انجام قضای آن) تاکید شده است. در خصوص فضیلیت نماز شب، امام صادق (ع) میفرمایند: نماز شب صورت را زیبا، خلق را نیکو و انسان را خوشبو میگرداند، رزق را زیاد و قرض را ادا میکند اندوه را برطرف میسازد و چشم را جلا می دهد. همچنین میفرمایند: در خانههایی که نماز شب خوانده میشود و قرآن تلاوت میگردد آن خانهها نزد آسمانیان همچون ستاره میدرخشند. نماز شب که وقت آن از نیمه شب تا سحر است، ۱۱ رکعت می باشد:
- ۴ نماز ۲ رکعتی به نیّت نماز نافله شب
- ۱ نماز ۲ رکعتی به نیّت نماز شَفع
- ۱ نماز ۱ رکعتی به نیّت نماز وّتر
وقت انجام نماز شب از نیمه شب است تا طلوع فجر که هر چه به سحر نزدیکتر شود فضیلت آن بیشتر است. همانطور که می دانید در دین مبین اسلام نماز دارای دو نوع زیر است:
اول- نمازهای واجب: شامل نمازهاییومیه و روزانه (نماز صبح، نماز ظهر، نماز عصر، نماز مغرب و نماز عشاء)، نماز میت، نماز آیات، نماز قضای پدر و مادر، نماز نذر، اجاره و عهد و در نهایتنماز طواف می شود.
دوم- نماز های مستحب: نمازهای مستحب شامل نافلههای روزانه (نافله صبح، نافله ظهر، نافله عصر، نافله مغرب، نافله عشاء و نافله شب)، نمازهای در وقت مشخص (نماز شب، نماز غفیله)، نمازهای به نام چهارده معصوم (نماز امام زمان (عج))، نمازهای به نام یاران پیامبر و ائمه (نماز جعفر طیار)، نمازهای در مورد زمانی خاص (مانند نماز اول ماه، نماز عیدین (نمازعید قربان و نماز عید فطر)، نماز عید غدیر)، نمازهایی که برای مکان خاص تشریع شده است (مانند نماز در مسجد جمکران، نماز تحیت مسجد)، نمازهای مخصوص برای حل مشکلات روحی و مادی و برآورده شدن حاجتها (مانند نماز برای زیاد شدن رزق، نماز توبه، نماز شکر). شایان ذکر است انسان براى نماز بايد علاوه بر پاكى از نجاستها، دارای طهارت از حَدَث اصغر ( هر چه كه موجب فقط وضو شود) و حَدَث اكبر ( هر چه كه موجب غسل شود) داشته باشد و وضوگرفتن، تیمم کردن (در صورت ایجاد شرایط) و غسل کردن موجب پاكى از حدث و شرط صحیح بودن نماز خواهد بود.
!
اگر کسی در تنگی وقت بیدار شود و برای انجام همه ۱۱ رکعت وقت نداشته باشد، میتواند فقط ۲ رکعت شفع و ۱ رکعت وتر را بجا آورد. حتی چنانچه انقدر وقت تنگ باشد که نتواند ۳ رکعت را بجا آورد می تواند فقط نماز وتر را به جا آورد. لازم به ذکر است که انجام این نماز بر پیامبر (ص) واجب و برای امّت مستحّب می باشد. در این مطلب مراحل اصلی و نکات نماز شب، ارائه می شود.
!
کسی که بترسد خواب بماند و یا به جهت عذری مثل پیری، نتواند نیمه شب بیدار شود، میتواند قبل از نیمه شب، این نماز را به جا آورد.
10
آذر
مراحل و نکات تیمم کردن همراه با ویدئو
تیمم به معنی قصد کردن و روی آوردن به یک کار بوده، و در واقع عملی عبادی و جایگزین وضوگرفتن یا غسل کردن است. در شرع نیز، قصد کردن به خاک پاکرا تیمم میگویند که در واقع نوعی تواضع و ادب در برابر خالق یکتا است و در مواقع اضطراری و خاص، که وضو گرفتن یا غسل کردن ممکن نباشد (به طور مثال آب برای وضو گیرنده ضررداشته باشد)، از تیمم برای انجام فرائض و عبادات بهره گرفته می شود. البته باید به این نکته توجه داشت که تیمم برای کسب طهارت باطنی است و برای طهارت ظاهری (پاک کردن نجاست)، جایگزین آب نمی شود و نجاست بدن باید با آب برطرف گردد. لازم به ذکر است در قرآن در آیات ۶ سوره مائده و ۴۳ سوره نساء به تیمم اشاره شده است. در این مطلب، مراحل، نکات و احکام تیمم کردن، ارائه می شود. امید است با رعایت این موارد تجربه شیرینی از انجام عبادات داشته باشید.
!
مستحب است چيزى كه بر آن تيمم مىكنید، گردی روی خود داشته باشد و بعد از زدن دست بر آن، مستحب است دست را تکانده تا گرد آن بريزد.
!
تیمم جایگزین وضو و غسل است بنابراین کسی که موظف به وضو گرفتن است اما به دلیل موجه امکان وضو گرفتن ندارد، باید تیمم بدل از وضو و کسی که غسل به گردن دارد باید تیمم بدل از غسل انجام دهد.
10
آذر
مراحل و نکات گرفتن وضوی ترتیبی و ارتماسی
همانطور که می دانید، وضو گرفتن مانند غسل کردن، یکی از مقدمات برای انجام عبادت ها است. وضو در آغاز بعثت و در شهر مکه، توسط جبرییل به پیامبر آموزش داده شد و عملی مستحبی است که برای انجام برخی عبادات مثل نماز واجب می شود. وضو در لغت به معنای پاکیزگی و در اصطلاح به معنای شستن صورت و دست ها و مسح سر و پاها با قصد قربت به خدا است که مانند غسل کردن می توانید آن را به دو شیوه ترتیبی و ارتماسی انجام دهید. البته توجه داشته باشید که شما می توانید از تیمم کردن به عنوان جایگزین وضو گرفتن (یا غسل کردن)، استفاده نمایید.
!
آبی که با آن وضو می گیرید باید مباح، مطلق و پاک باشد.
!
اگر در یکی از اعضای وضو، زخم یا شکستگی وجود دارد که لازم باشد روی آن را ببندید، باید وضوی جبیره بگیرید یعنی اطراف محل زخم را شسته یا دست تر خود را روی محل جبیره بکشید.
در این مطلب، مراحل صحیح و نکات وضو گرفتن، ارائه می شود. امید است با رعایت این موارد تجربه شیرینی از انجام عبادات داشته باشید.
10
آذر
مراحل و نکات نماز جعفر طیار | به همراه تمام اذکار و ادعیه و ترجمه
نماز جعفر طَیّاریا نماز حَبْوه یا نماز تسبیح از نمازهای مستحب است که به صورت 2 نماز 2 رکعتی خوانده میشود و بهترین زمان برای بجا آوردن آن، آغاز روز جمعه است. به جهت اینکه پیامبر اکرم (ص) این نماز را پس از بازگشت جعفر بن ابیطالب از حبشه برای قدردانی بهعنوان هدیه به او تعلیم داد، به آن نماز حَبوَه گفته میشود.
از فضایل و خواص نماز جعفر طیار که اکسیر اعظم و کبریت احمر لقب گرفته است می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آمرزش گناهان
- تسریع در امر ازدواج
- برای برآورده شدن حاجات وکلیه کارهای مهم
!
توصیه شده تا گرفتن حاجت بر این نماز مداومت داشته باشید.
در این مطلب، مراحل و نکات کلیدی نماز حَبْوه یا نماز تسبیح (معروف به نماز جعفر طَیّار) ارائه می شود. امید است برای همراهان عزیز دانوما، توفیق انجام آن حاصل شده، ما را از دعای خیر و نظراتخود بهره مند سازند. شایان ذکر است جهت برآورده شدن حاجات، ادعیه و زیاراتی همچون دعای توسل، زیارت عاشورا، حدیث کساء وجهت آمرزش گناهان نماز توبه (نماز روزهای یکشنبه ماه ذی القعده) که در یکشنبه همه ماه ها می توان خواند، توصیه می گردد.