19 مرداد 1400
مقدمه
دهم ذی الحجه روز عید قُربان یا عید الأضحی از اعیاد بزرگ مسلمانان است. این روز، روزیست که حضرت ابراهیم (ع) اخلاص و بندگى خویش را در برابر پروردگار به ظهور رساند، آن جا که فرمان حق براى ذبح اسماعیل صادر شد، و حضرت ابراهیم برای اجراى فرمان، اسماعیل را به قربانگاه برد و کارد بر گلوی او نهاد، در این لحظه ندا رسید که اى ابراهیم دست نگه دار تو از عهده این آزمون الهى سربلند بیرون آمدى و جبرائیل همراه با قوچى نازل شد و ابراهیم دستور یافت آن قوچ را قربانى کند. مسلمانان نیزکه بعد از انجام اعمال روز عرفه به درجاتی از معرفت الله رسیدند در روز عید قربان با پیروی ازآیین ابراهیمی با اعمال و عبادات به ذبح نفسانیات خود می پردازند واین پیروزی بزرگ رهایی از اسارت نفس را جشن می گیرند. هر کدام از اعیاد و ایام خاص مذهبی و آیینی، متناسب با فلسفه وجودی خود دارای اعمال خاصی است که در منابع دینی به آن اشاره شده است در این راستا می توان به اعمال عید فطر، اعمال عید قربان و اعمال عید غدیر خم اشاره کرد که در کنار تفاوت، دارای برخی اعمال و اقدامات مشترک هستند. شایان ذکر است انسان براى نماز و انجام اکثر اعمال عبادی لازم است علاوه بر پاكى از نجاستها، دارای طهارت از حَدَث اصغر (هر چه كه موجب فقط وضو شود) و حَدَث اكبر (هر چه كه موجب غسل شود) باشد و وضوگرفتن، تیمم کردن (در صورت ایجاد شرایط)، گرفتن وضوی جبیره و غسل کردن از اعمال خاص جهت طهارت و آمادگی برای اعمال عبادی همچون نماز است. در این مطلب، مراحل و نکات کلیدی اعمال روز عید قربان به همراه دعاهای مخصوص آن ارائه می شود. امید است همراهان عزیز دانوما، ما را از نظرات ونیز دعای خیر خود بهره مند سازند.
پیش نیاز و ملزومات
پیش نیاز و ملزومات اعمال عید قربان عبارت است از:
- وسایل نماز
- کلیات مفاتیح الجنان (هرکتاب دعایی که دربردارنده اعمال روز عید قربان باشد.)
مراحل اصلی
اول | غسل کردن
–
غسل کردن روز عید قربان مستحب مؤکد است و حتی بعضی از علما آن را واجب دانستهاند. وقت آن از اذان صبح عید است تا غروب آفتاب و بهتر است آن را پیش از نماز عید به جا آورید.
!
اگر از ظهر تا غروب انجام دهید، احتياط واجب آن است كه بقصد رجاءانجام دهید.
دوّم | خواندن نماز عید
–
نماز عید قربان 2رکعت و مانند اعمال روز عید فطر است، و زمان انجام آن از اول آفتاب روز عيد است تا ظهر. در این روز مستحب است پس از نماز از گوشت قربانی خورده شود. نماز عید سوره مخصوصی ندارد ولی بهتر است که در رکعت اوّل آن سوره أعلی و در رکعت دوّم سوره شمس، یا در رکعت اوّل سوره شمس و در رکعت دوّم سوره غاشیه را بخوانید. بنابراین روال زیر را انجام دهید:
- گفتن الصّلوة: قبل از شروع نماز عید، به جای اذان و اقامه 3 بار بگویید: الصّلوة
- نیت: در ابتدا نیت 2 رکعت نماز عید قربان کنید.
- رکعت اول: بعد از حمد، سوره اعلی (یا هر سوره دیگر) را خوانده، سپس 5 تکبیر بگویید و بعد از هر تکبیری دست به قنوت بردارید و دعای زیر را بخوانید و پس از تکبیر ششم، رکوع و دو سجده بجا بیاورید:
اللّهُمَّ أَهْلَ الْكِبْرِياءِ وَالْعَظَمَةِ، وَأَهْلَ الْجُودِ وَالْجَبَرُوتِ، وَأَهْلَ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَةِ، وَأَهْلَ التَّقْوى وَالْمَغْفِرَةِ،
ترجمه: خدایا، ای اهل بزرگی و عظمت و ای اهل جود و قدرت مطلق و اهل گذشت و رحمت و اهل تقوا و مغفرت،
أَسْأَلُكَ بِحَقِّ ذَا الْيَوْمِ الَّذِى جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِينَ عِيداً، وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ ذُخْراً وشَرَفاً وَمَزِيداً أَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ.
ترجمه: از تو درخواست میکنم به حق این روز که برای مسلمانان عید قرار دادی و برای محمّد(ص) که درود خدا بر او و خاندانش باد، ذخیره و برتری در شرافت و مزیت، این که بر محمّد(ص) و خاندان محمّد(ص) درود فرستی.
وَأَنْ تُدْخِلَنِى فِى كُلِّ خَيْرٍ أَدْخَلْتَ فِيهِ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ، وَأَنْ تُخْرِجَنِى مِنْ كُلِّ سُوءٍ أَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَعَلَيْهِمْ أجْمَعِين.
ترجمه: و مرا در هر خیری که محمّد(ص) و خاندان محمّد(ص) را وارد کردی، وارد کنی و از هر شرّی که محمّد(ص) و خاندان محمّد(ص) درود خدا بر او و خاندانش) را بیرون آوردی مرا بیرون آوری، درود تو بر او و همه خاندانش باد.
اللّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ خَيْرَ مَا سَأَلَكَ مِنْهُ عِبادُكَ الصَّالِحُونَ، وَأَعُوذُ بِكَ فِيهِ مِمَّا اسْتَعاذَ مِنْهُ عِبادُكَ الصَّالِحُون.
ترجمه: خدایا از تو می خواهم، بهترین چیزی را که بندگان نیکوکارت می خواهند و به تو پناه می آورم از آنچه که بندگان نیکوکارت به تو پناه می جویند.
- رکعت دوم: پس از سوره حمد، سوره شمس (یا هر سوره دیگر) را بخوانید، سپس 4 تکبیر بگویید و بعد از هر تکبیری دست به قنوت بردارید و همان دعا را بگویید. پس از تکبیر پنجم، رکوع و دو سجده بجا بیاورید و نماز را به پایان برسانید.
!
نماز عيد قربان در زمان حضور اماممعصوم (ع) واجب است و بايد به جماعت خوانده شود ولی در زمان غیبت امام (ع) مستحب مىباشد ولی می توان به جماعت خواند. در این صورت باید امام جماعت بعد از نماز 2 خطبه بخواند و بین دو خطبه اندکی بنشیندو بهتر است که در خطبه، در ضمن پند واندرز راجع به عید قربان و مسائل سیاسی و اجتماعی سخن گفته شود.
سوم | خواندن دعای 48 صحیفه سجادیه
–
خواندن دعاهایی که پیش از نماز عید و بعد از آن وارد شده است و شاید بهترین دعاهای این روز، دعای 48 صحیفه کامله سجادیه باشد:
اللّهُمَّ هذَا یَوْمٌ مُبارَکٌ است اللَّهُمَّ هَذَا يَوْمٌ مُبَارَكٌ مَيْمُونٌ، وَ الْمُسْلِمُونَ فِيهِ مُجْتَمِعُونَ فِي أَقْطَارِ أَرْضِكَ، يَشْهَدُ السَّائِلُ مِنْهُمْ وَ الطَّالِبُ وَ الرَّاغِبُ وَ الرَّاهِبُ وَ أَنْتَ النَّاظِرُ فِي حَوَائِجِهِمْ، فَأَسْأَلُكَ بِجُودِكَ وَ كَرَمِكَ وَ هَوَانِ مَا سَأَلْتُكَ عَلَيْكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ.
ترجمه: خدایا! امروز، روز خجسته و کامیابی است، مسلمانان در این روز در نواحی زمینت گرد هم آمدهاند، مسلمانان گدا و خواهنده و امیدوار و ترسان، در اجتماعات حاضر میشوند و تو بینای به نیازهای آنانی، پس به سخاوت و بزرگواریات و آسان بودن آنچه را که از تقاضایم بر عهدۀ توست، از تو میخواهم که بر محمّد و آلش درود فرستی.
وَ أَسْأَلُكَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا بِأَنَّ لَكَ الْمُلْكَ، وَ لَكَ الْحَمْدَ، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، الْحَلِيمُ الْكَرِيمُ الْحَنَّانُ الْمَنَّانُ ذُو الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ، بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ، مَهْمَا قَسَمْتَ بَيْنَ عِبَادِكَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْ خَيْرٍ أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ بَرَكَةٍ أَوْ هُدًى أَوْ عَمَلٍ بِطَاعَتِكَ، أَوْ خَيْرٍ تَمُنُّ بِهِ عَلَيْهِمْ تَهْدِيهِمْ بِهِ إِلَيْكَ، أَوْ تَرْفَعُ لَهُمْ عِنْدَكَ دَرَجَةً، أَوْ تُعْطِيهِمْ بِهِ خَيْراً مِنْ خَيْرِ الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ أَنْ تُوَفِّرَ حَظِّي وَ نَصِيبِي مِنْهُ.
ترجمه: خدایا! پروردگارا! از تو درخواست میکنم، به این خاطر که فرمانروایی هستی برای توست، و سپاس، ویژۀ حضرت توست، خدایی جز تو نیست، بردبار و بزرگواری، مهربان و بسیار نعمت بخشی، دارای عظمت و رافت و محبّتی، آغازگر و نوآور آسمانها و زمینی، هر اندازه بین بندگان مؤمنت تقسیم میکنی از خیر یا سلامتی همه جانبه یا برکت یا هدایت، یا عمل به طاعت، یا خیر ویژهای که به سبب آن بر آنان منّت مینهی و به واسطۀ آن به سوی خودت هدایتشان میکنی، یا در پیشگاهت درجۀ آنان را بالا میبری، یا از برکت آن خیری از خیر دنیا و آخرت به آنان عطا میکنی، بهره و نصیب مرا از آن خیر، سرشار و فراوان گردانی.
وَ أَسْأَلُكَ اللَّهُمَّ بِأَنَّ لَكَ الْمُلْكَ وَ الْحَمْدَ، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ وَ حَبِيبِكَ وَ صِفْوَتِكَ وَ خِيَرَتِكَ مِنْ خَلْقِكَ، وَ عَلَى آلِ مُحَمَّدٍ الْأَبْرَارِ الطَّاهِرِينَ الْأَخْيَارِ صَلَاةً لَا يَقْوَى عَلَى إِحْصَائِهَا إِلَّا أَنْتَ، وَ أَنْ تُشْرِكَنَا فِي صَالِحِ مَنْ دَعَاكَ فِي هَذَا الْيَوْمِ مِنْ عِبَادِكَ الْمُؤْمِنِينَ، يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ، وَ أَنْ تَغْفِرَ لَنَا وَ لَهُمْ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
ترجمه: خدایا! از تو میخواهم به خاطر اینکه فرمانروایی و ستایش شدن ویژۀ توست و خدایی جز تو نیست، بر محمّد، بندهات و فرستادهات و محبوبت و انتخابشدهات و اختیار شدۀ از آفریدههایت و بر آل محمّد، نیکوکاران، پاکان و خوبان درود فرستی، درودی که هیچکس جز تو، قدرت شمردن آن را نداشته باشد، و ما را در دعای شایستۀ هر کس از بندگان مؤمنت که تو را در این روز میخواند، شریک کنی، ای پروردگار جهانیان! و ما و ایشان را بیامرزی که تو بر هر کاری توانایی.
اللَّهُمَّ إِلَيْكَ تَعَمَّدْتُ بِحَاجَتِي، وَ بِكَ أَنْزَلْتُ الْيَوْمَ فَقْرِي وَ فَاقَتِي وَ مَسْكَنَتِي، وَ إِنِّي بِمَغْفِرَتِكَ وَ رَحْمَتِكَ أَوْثَقُ مِنِّي بِعَمَلِي، وَ لَمَغْفِرَتُكَ وَ رَحْمَتُكَ أَوْسَعُ مِنْ ذُنُوبِي، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ تَوَلَّ قَضَاءَ كُلِّ حَاجَةٍ هِيَ لِي بِقُدْرَتِكَ عَلَيْهَا، وَ تَيْسِيرِ ذَلِكَ عَلَيْكَ، وَ بِفَقْرِي إِلَيْكَ، وَ غِنَاكَ عَنِّي، فَإِنِّي لَمْ أُصِبْ خَيْراً قَطُّ إِلَّا مِنْكَ، وَ لَمْ يَصْرِفْ عَنِّي سُوءاً قَطُّ أَحَدٌ غَيْرُكَ، وَ لَا أَرْجُو لِأَمْرِ آخِرَتِي وَ دُنْيَايَ سِوَاكَ.
ترجمه: خدایا! با حاجتم آهنگ درگاه تو کردم و بار تهیدستی و نداری و بیچارگیام را به درگاهت فرود آوردم و من به آمرزش و رحمتت مطمئنترم تا به عمل و کردارم، و هر آینه آمرزش و رحمتت، از گناهانم وسیعتر است، پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست، روا کردن هر حاجتم را خود بر عهده گیر، به خاطر قدرتی که بر روا کردنش داری و آسان بودنش در برابر نیرومندیات، و بهخاطر نیازم به حضرتت و بینیازیات از من. مسلماً من به خیری نرسیدم جز از سوی تو، و هرگز احدی، شرّی را از من برنگرداند، غیر تو، و در امر آخرت و دنیایم به کسی جز تو امید ندارم.
اللَّهُمَّ من تَهَيَّأَ وَ تَعَبَّأَ وَ أَعَدَّ وَ اسْتَعَدَّ لِوَفَادَةٍ إِلَى مَخْلُوقٍ رَجَاءَ رِفْدِهِ وَ نَوَافِلِهِ وَ طَلَبَ نَيْلِهِ وَ جَائِزَتِهِ، فَإِلَيْكَ يَا مَوْلَايَ كَانَتِ الْيَوْمَ تَهْيِئَتِي وَ تَعْبِئَتِي وَ إِعْدَادِي وَ اسْتِعْدَادِي رَجَاءَ عَفْوِكَ وَ رِفْدِكَ وَ طَلَبَ نَيْلِكَ وَ جَائِزَتِكَ.
ترجمه: خدایا! هر کس برای وارد شدن به مخلوقی، به امید هدیه و بخشش و درخواست خیر و جایزه، تهیۀ ساز و برگ کرد و آماده و حاضر و مهیّا شد، امّا ای مولای من! فراهم آوردن ساز و برگم و آماده شدنم و حاضر گشتنم و مهیّا شدنم، فقط برای وارد شدن بر توست، آن هم به امید بخشش و هدیهات و درخواست خیر و جایزهات.
اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ لَا تُخَيِّبِ الْيَوْمَ ذَلِكَ مِنْ رَجَائِي، يَا مَنْ لَا يُحْفِيهِ سَائِلٌ وَ لَا يَنْقُصُهُ نَائِلٌ، فَإِنِّي لَمْ آتِكَ ثِقَةً مِنِّي بِعَمَلٍ صَالِحٍ قَدَّمْتُهُ، وَ لَا شَفَاعَةِ مَخْلُوقٍ رَجَوْتُهُ إِلَّا شَفَاعَةَ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ سَلَامُكَ.
ترجمه: خدایا! بر محمّد و آل محمّد درود فرست و آن امیدم را در این روز، به ناامیدی تبدیل مکن. ای که درخواستکنندهای او را به مشقّت نمیاندازد و بخششی از توانگریاش نمیکاهد! من از جهت اعتماد به عمل شایستهای که از پیش فرستادم و به امید شفاعت آفریدهای، جز شفاعت محمّد و اهل بیتش – که درود و سلامت بر او و بر آنان باد- به پیشگاهت نیامدم.
أَتَيْتُكَ مُقِرّاً بِالْجُرْمِ وَ الْإِسَاءَةِ إِلَى نَفْسِي، أَتَيْتُكَ أَرْجُو عَظِيمَ عَفْوِكَ الَّذِي عَفَوْتَ بِهِ عَنِ الْخَاطِئِينَ، ثُمَّ لَمْ يَمْنَعْكَ طُولُ عُكُوفِهِمْ عَلَى عَظِيمِ الْجُرْمِ أَنْ عُدْتَ عَلَيْهِمْ بِالرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ.
ترجمه: آمدم در حالی که به گناه و بدیام نسبت به خود اقرار دارم، آمدم و به بخشش عظیمی که به وسیلۀ آن از خطاکاران گذشتی، امید دارم، سپس به درازا کشیدن سرگرمی و اشتغالشان بر گناه بزرگ، حضرتت را از اینکه با رحمت و آمرزشت به آنان رو کنی بازنداشت.
فَيَا مَنْ رَحْمَتُهُ وَاسِعَةٌ، وَ عَفْوُهُ عَظِيمٌ، يَا عَظِيمُ يَا عَظِيمُ، يَا كَرِيمُ يَا كَرِيمُ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عُدْ عَلَيَّ بِرَحْمَتِكَ وَ تَعَطَّفْ عَلَيَّ بِفَضْلِكَ وَ تَوَسَّعْ عَلَيَّ بِمَغْفِرَتِكَ.
ترجمه: ای که رحمتش گسترده و بخششش بزرگ است، ای بزرگ! ای بزرگ! ای عالیرتبۀ مهماننواز! ای عالیرتبۀ مهماننواز! بر محمّد و آل محمّد درود فرست، به رحمتت به من بازگرد و به احسانت مرا مورد مهر و عاطفه قرار ده و به آمرزشت بر من گشایش ده.
اللَّهُمَّ إِنَّ هَذَا الْمَقَامَ لِخُلَفَائِكَ وَ أَصْفِيَائِكَ وَ مَوَاضِعَ أُمَنَائِكَ فِي الدَّرَجَةِ الرَّفِيعَةِ الَّتِي اخْتَصَصْتَهُمْ بِهَا قَدِ ابْتَزُّوهَا، وَ أَنْتَ الْمُقَدِّرُ لِذَلِكَ، لَا يُغَالَبُ أَمْرُكَ، وَ لَا يُجَاوَزُ الَْمحْتُومُ مِنْ تَدْبِيرِكَ كَيْفَ شِئْتَ وَ أَنَّى شِئْتَ، وَ لِمَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ غَيْرُ مُتَّهَمٍ عَلَى خَلْقِكَ وَ لَا لِإِرَادَتِكَ حَتَّى عَادَ صِفْوَتُكَ وَ خُلَفَاؤُكَ مَغْلُوبِينَ مَقْهُورِينَ مُبْتَزِّينَ، يَرَوْنَ حُكْمَكَ مُبَدَّلًا، وَ كِتَابَكَ مَنْبُوذاً، وَ فَرَائِضَكَ مُحَرَّفَةً عَنْ جِهَاتِ أَشْرَاعِكَ، وَ سُنَنَ نَبِيِّكَ مَتْرُوكَةً.
ترجمه: خدایا! این جایگاه اقامۀ نماز عید قربان و جمعه که ویژۀ اوصیا و برگزیدگانت و جایگاه امنای توست، در مرتبه بلندی است که آن را ویژۀ آنان قرار دادی، ولی غاصبان و غارتگران، این مقام را از آنها به غارت بردند و تو تقدیر کنندۀ آنی. فرمانت مغلوب کسی نشود، و از تدبیر حتمیات هر گونه که بخواهی و هر زمان که بخواهی، فراتر نتوان رفت، به سبب اینکه تو آگاهتر به اموری و نسبت به آفریدنت و ارادهات متهم نیستی، کار این غارتگری نسبت به جایگاه عظیم عید و جمعه تا آنجا رسید که برگزیدگانت و اوصیائت، مغلوب و شکستخورده و حقوقشان به غارت رفت. میدیدند که حکم و فرمانت تغییر یافته، کتابت دور انداخته شده، واجباتت از مسیر شرایعت به دست تحریف افتاده، و سنّتهای پیامبرت متروک مانده است.
اللَّهُمَّ الْعَنْ أَعْدَاءَهُمْ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الآْخِرِينَ، وَ مَنْ رَضِيَ بِفِعَالِهِمْ وَ أَشْيَاعَهُمْ وَ أَتْبَاعَهُمْ.
ترجمه: خدایا! دشمنانشان را از اوّلین و آخرین و هر که به کردارشان راضی شد و طرفداران و پیروانشان را لعنت کن.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ، كَصَلَوَاتِكَ وَ بَرَكَاتِكَ وَ تَحِيَّاتِكَ عَلَى أَصْفِيَائِكَ إِبْرَاهِيمَ وَ آلِ إِبْرَاهِيمَ، وَ عَجِّلِ الْفَرَجَ وَ الرَّوْحَ وَ النُّصْرَةَ وَ الَّتمْكِينَ وَ التَّأْيِيدَ لَهُمْ.
ترجمه: خدایا! بر محمّد و آل محمّد درود فرست، همانا تو ستوده و بزرگواری، درودی مانند درودهایت و سلامها و شادباشهایت بر یاران پاکدلت، ابراهیم و آل ابراهیم، و در گشایش کار و آسایش و قدرت و نیرو و حمایت ایشان شتاب کن.
اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْنِي مِنْ أَهْلِ التَّوْحِيدِ وَ الْإِيمَانِ بِكَ، وَ التَّصْدِيقِ بِرَسُولِكَ، وَ الْأَئِمَّةِ الَّذِينَ حَتَمْتَ طَاعَتَهُمْ مِمَّنْ يَجْرِي ذَلِكَ بِهِ وَ عَلَى يَدَيْهِ، آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ.
ترجمه: خدایا! مرا اهل توحید و ایمان به خود و تصدیق به رسولت و امامانی که طاعتشان را واجب فرمودهای، قرار ده، آن هم از جملۀ کسانی که توحید و ایمان، به وسیلۀ آنها و به دست آنان جریان پیدا میکند، آمین، ای پروردگار جهانیان!
اللَّهُمَّ لَيْسَ يَرُدُّ غَضَبَكَ إِلَّا حِلْمُكَ، وَ لَا يَرُدُّ سَخَطَكَ إِلَّا عَفْوُكَ، وَ لَا يُجِيرُ مِنْ عِقَابِكَ إِلَّا رَحْمَتُكَ، وَ لَا يُنْجِينِي مِنْكَ إِلَّا التَّضَرُّعُ إِلَيْكَ وَ بَيْنَ يَدَيْكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ هَبْ لَنَا يَا إِلَهِي مِنْ لَدُنْكَ فَرَجاً بِالْقُدْرَةِ الَّتِي بِهَا تُحْيِي أَمْوَاتَ الْعِبَادِ، وَ بِهَا تَنْشُرُ مَيْتَ الْبِلَادِ.
ترجمه: خدایا! خشمت را جز بردباریات بر نمیگرداند و برآشفتنت را جز بخششت رد نمیکند و از کیفرت جز رحمتت پناه نمیدهد و مرا از عذاب تو، جز زاری به درگاه تو و در برابر تو نجات نمیدهد، پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست و ما را ای خدای من از سوی خود گشایش بخش، به قدرتی که مردگان را به آن زنده میکنی و سرزمینهای مرده را به حرکت میآوری.
وَ لَا تُهْلِكْنِي يَا إِلَهِي غَمّاً حَتَّى تَسْتَجِيبَ لِي، وَ تُعَرِّفَنِي الْإِجَابَةَ فِي دُعَائِي، وَ أَذِقْنِي طَعْمَ الْعَافِيَةِ إِلَى مُنْتَهَى أَجَلِي، وَ لَا تُشْمِتْ بِي عَدُوِّي، وَ لَا تُمَكِّنْهُ مِنْ عُنُقِي، وَ لَا تُسَلِّطْهُ عَلَيَّ
ترجمه: ای خدای من! مرا از اندوه دوری از رحمتت، هلاک مکن تا آنکه خواستهام را اجابت فرمایی، و مرا از اجابت دعایم آگاه کنی، و مزۀ سلامت همه جانبه را تا پایان زندگیام به من بچشان، و دشمن شادم مکن، و او را وبال گردنم مکن، و او را بر من مسلّط مکن.
إِلَهِي إِنْ رَفَعْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَضَعُنِي، وَ إِنْ وَضَعْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَرْفَعُنِي، وَ إِنْ أَكْرَمْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يُهِينُنِي، وَ إِنْ أَهَنْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يُكْرِمُنِي، وَ إِنْ عَذَّبْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَرْحَمُنِي، وَ إِنْ أَهْلَكْتَنِي فَمَنْ ذَا الَّذِي يَعْرِضُ لَكَ فِي عَبْدِكَ، أَوْ يَسْأَلُكَ عَنْ أَمْرِهِ، وَ قَدْ عَلِمْتُ أَنَّهُ لَيْسَ فِي حُكْمِكَ ظُلْمٌ، وَ لَا فِي نَقِمَتِكَ عَجَلَةٌ، وَ إِنَّمَا يَعْجَلُ مَنْ يَخَافُ الْفَوْتَ، وَ إِنَّمَا يَحْتَاجُ إِلَي الظُّلْمِ الضَّعِيفُ، وَ قَدْ تَعَالَيْتَ يَا إِلَهِي عَنْ ذَلِكَ عُلُوّاً كَبِيراً.
ترجمه: خدای من! اگر بلند مقامم کنی، کیست که پستم کند؟ و اگر پستم کنی، کیست که مرا بلند مقام کند؟ و اگر مرا گرامی داری، کیست که خوارم کند؟ و اگر خوارم کنی، کیست که گرامیام دارد؟ و اگر عذابم کنی، کیست که به من رحم کند؟ و اگر مرا هلاک کنی، کیست که دربارۀ بندهات به تو اعتراض کند یا از تو دربارهاش بازخواست نماید؟ و من به این حقیقت پی بردهام که در حکم و فرمانت ستمی نیست و در کیفرت شتاب و عجلهای وجود ندارد و جز این نیست که کسی در کیفر شتاب میورزد که بیم از دست رفتن فرصت را دارد و جز این نیست که کسی به ستم نیازمند است که ناتوان است و تو ای خدای من از این امور برتر و بسیار بالاتری.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ لَا تَجْعَلْنِي لِلْبَلَاءِ غَرَضاً، وَ لَا لِنَقِمَتِكَ نَصَباً، وَ مَهِّلْنِي، وَ نَفِّسْنِي، وَ أَقِلْنِي عَثْرَتِي، وَ لَا تَبْتَلِيَنِّي بِبَلَاءٍ عَلَى أَثَرِ بَلَاءٍ، فَقَدْ تَرَى ضَعْفِي وَ قِلَّةَ حِيلَتِي وَ تَضَرُّعِي إِلَيْكَ.
ترجمه: خدایا! بر محمّد و آل محمّد درود فرست و مرا هدف بالا و نشانۀ انتقام و مجازات قرار مده و مهلتم ده و اندوهم را بزدای و از لغزشهایم بگذر و به بلایی دنبال بلا گرفتارم مکن، چرا که ناتوانی و کمی تدبیر و زاریام را به درگاهت میبینی.
أَعُوذُ بِكَ اللَّهُمَّ الْيَوْمَ مِنْ غَضَبِكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِذْنِي.
ترجمه: خدایا! در این روز از خشمت به تو پناه میآورم، پس بر محمّد (ص) و آلش درود فرست و پناهم ده.
وَ أَسْتَجِيرُ بِكَ الْيَوْمَ مِنْ سَخَطِكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَجِرْنِي
ترجمه: و در این روز از سخط تو، از خودت امان میخواهم، پس بر محمّد (ص) و آلش درود فرست و امانم ده.
وَ أَسْأَلُكَ أَمْناً مِنْ عَذَابِكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ آمِنِّي.
ترجمه: و ایمنی از عذابت را درخواست دارم، پس بر محمّد (ص) و آلش درود فرست و ایمنم ساز.
وَ أَسْتَهْدِيكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اهْدِنِي
ترجمه: و از تو هدایت میخواهم، پس بر محمّد (ص) و آلش درود فرست و هدایتم کن.
وَ أَسْتَنْصِرُكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ انْصُرْنِي.
ترجمه: و از تو یاری میطلبم، پس بر محمّد (ص) و آلش درود فرست و یاریام ده.
وَ أَسْتَرْحِمُكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْحَمْنِي
ترجمه: و از تو درخواست رحمت میکنم، پس بر محمّد (ص) و آلش درود فرست و به من رحم کن.
وَ أَسْتَكْفِيكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اكْفِنِي
ترجمه: و از تو بینیازی میخواهم، پس بر محمّد (ص) و آلش درود فرست و بینیازم کن.
وَ أَسْتَرْزِقُكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْزُقْنِي
ترجمه: و از تو درخواست روزی دارم، پس بر محمّد (ص) و آلش درود فرست و روزیام ده.
وَ أَسْتَعِينُكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِنِّي.
ترجمه: و از تو کمک میخواهم، پس بر محمّد (ص) و آلش درود فرست و کمکم کن.
وَ أَسْتَغْفِرُكَ لِمَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِي، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اغْفِرْ لِي.
ترجمه: و نسبت به گناهان گذشتهام از تو درخواست آمرزش دارم، پس بر محمّد (ص) و آلش درود فرست و مرا بیامرز.
وَ أَسْتَعْصِمُكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اعْصِمْنِي، فَإِنِّي لَنْ أَعُودَ لِشَيْءٍ كَرِهْتَهُ مِنِّي إِنْ شِئْتَ ذَلِكَ.
ترجمه: و از تو حفظ و نگهداری از شرور و آفات را میخواهم، پس بر محمّد (ص) و آلش درود فرست و حفظم فرما، زیرا اگر ارادهات به پاکی من از گناه تعلّق گیرد، هرگز به آنچه آن را نمیپسندی، باز نگردم.
يَا رَبِّ يَا رَبِّ، يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ، يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اسْتَجِبْ لِي جَمِيعَ مَا سَأَلْتُكَ وَ طَلَبْتُ إِلَيْكَ وَ رَغِبْتُ فِيهِ إِلَيْكَ، وَ أَرِدْهُ وَ قَدِّرْهُ وَ اقْضِهِ وَ أَمْضِهِ، وَ خِرْ لِي فِيما تَقْضِي مِنْهُ، وَ بَارِكْ لِي فِي ذَلِكَ، وَ تَفَضَّلْ عَلَيَّ بِهِ، وَ أَسْعِدْنِي بِمَا تُعْطِينِي مِنْهُ، وَ زِدْنِي مِنْ فَضْلِكَ وَ سَعَةِ مَا عِنْدَكَ، فَإِنَّكَ وَاسِعٌ كَرِيمٌ، وَ صِلْ ذَلِكَ بِخَيْرِ الآْخِرَةِ وَ نَعِيمِهَا، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ (ثُمَّ تَدْعُو بِمَا بَدَا لَكَ، وَ تُصَلِّي عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَلْفَ مَرَّةٍ هَكَذَا كَانَ يَفْعَلُ عَلَيْهِ السَّلَامُ).
ترجمه: ای پروردگارم! ای پروردگارم! ای بسیار مهربان! ای بسیار نعمت دهنده! ای صاحب عظمت و رافت و محبّت! بر محمّد (ص) و آلش درود فرست، همۀ آنچه را از تو خواستم و مطالبه کردم و به خاطر آن مشتاقانه به سویت روی آوردم، برایم مستجاب کن و برایم بخواه و مقدّر فرما و حکم کن و به اجرا گذار، و در آنچه برای من حکم میفرمایی، نیکی و خوبی مقرّر کن و برایم در آن برکت قرار ده و به واسطۀ آن بر من لطف کن و به آنچه به من عطا میکنی، خوشبختم کن، و از احسان و گشایشی که نزد توست بر من بیافزای، همانا تو گشایشدهنده وبزرگمنش و مهماننوازی، و همۀ این مواهب را به خیر و خوشی و نعمت آخرت پیوسته ساز، ای مهربانترین مهربانان!
- آنگاه حوائجت را بخواه.
- 1000 سپس مرتبه صلوات بفرست. (که حضرت امام زین العابدین علیهالسلام چنین میکرد.)
چهارم | خواندن دعای 46 صحیفه سجادیه
–
دعای 46 صحیفه سجادیه نیز یکی دیگر از دعاهایی است که توصیه شده در روز عید قربان بخوانید:
يَا مَنْ يَرْحَمُ مَنْ لَا يَرْحَمُهُ الْعِبَادُ
ترجمه: ای آنکه رحم میکند به کسی که بندگان به او رحم نمیکنند.
وَ يَا مَنْ يَقْبَلُ مَنْ لَا تَقْبَلُهُ الْبِلَادُ
ترجمه: ای آنکه میپذیرد کسی را که کشورها او را نمیپذیرند.
وَ يَا مَنْ لَا يَحْتَقِرُ أَهْلَ الْحَاجَةِ إِلَيْهِ
ترجمه: ای آنکه نیازمندان درگاهش را، حقیر و کوچک نمیشمرد.
وَ يَا مَنْ لَا يُخَيِّبُ الْمُلِحِّينَ عَلَيْهِ.
ترجمه: ای آنکه اصرارکنندگان به پیشگاهش را ناامید نمیکند.
وَ يَا مَنْ لَا يَجْبَهُ بِالرَّدِّ أَهْلَ الدَّالَّةِ عَلَيْهِ
ترجمه: ای آنکه دست ردّ به سینۀ کسانی که عمل خود را در برابر حضرتش بزرگ میشمارند نمیزند.
وَ يَا مَنْ يَجْتَبِي صَغِيرَ مَا يُتْحَفُ بِهِ، وَ يَشْكُرُ يَسِيرَ مَا يُعْمَلُ لَهُ.
ترجمه: ای آنکه ارمغان و هدیۀ کوچک را میپذیرد و اندک کاری که برایش انجام میگیرد، سپاس مینهد.
وَ يَا مَنْ يَشْكُرُ عَلَى الْقَلِيلِ وَ يُجَازِي بِالْجَلِيلِ
ترجمه: و ای آنکه عمل کم را قدرشناسی میکند و پاداش بزرگ میدهد.
وَ يَا مَنْ يَدْنُو إِلَى مَنْ دَنَا مِنْهُ.
ترجمه: و ای آنکه هر که به او نزدیک شود، به او نزدیک میشود.
وَ يَا مَنْ يَدْعُو إِلَى نَفْسِهِ مَنْ أَدْبَرَ عَنْهُ.
ترجمه: و ای آنکه هر که را از او روی گردانده، به سوی خود میخواند.
وَ يَا مَنْ لَا يُغَيِّرُ النِّعْمَةَ، وَ لَا يُبَادِرُ بِالنَّقِمَةِ.
ترجمه: و ای آنکه نعمت را تغییر نمیدهد و به انتقام شتاب نمیورزد.
وَ يَا مَنْ يُثْمِرُ الْحَسَنَةَ حَتَّى يُنْمِيَهَا، وَ يَتَجَاوَزُ عَنِ السَّيِّئَةِ حَتَّى يُعَفِّيَهَا.
ترجمه: و ای آنکه نیکی را به بار مینشاند تا آن را بیافزاید و از بدی میگذرد تا آن را محو و نابود کند.
انْصَرَفَتِ الآْمَالُ دُونَ مَدَى كَرَمِكَ بِالْحَاجَاتِ، وَ امْتَلَأَتْ بِفَيْضِ جُودِكَ أَوْعِيَةُ الطَّلِبَاتِ، وَ تَفَسَّخَتْ دُونَ بُلُوغِ نَعْتِكَ الصِّفَاتُ، فَلَكَ الْعُلُوُّ الْأَعْلَى فَوْقَ كُلِّ عَالٍ، وَ الْجَلَالُ الْأَمْجَدُ فَوْقَ كُلِّ جَلَالٍ.
ترجمه: آرزوها پیش از رسیدن به قلمرو و حوزۀ کرمت، حاجت روا برگشتند و ظرفهای طلب به فیض بخششت لبریز شدند و اوصاف پیش از رسیدن به وصفت، از هم گسیختند. برتری در بالاترین مرتبهاش که ورای هر برتری است مخصوص توست و بزرگی و عظمت که فراتر از هر بزرگی و عظمت است، ویژۀ توست.
كُلُّ جَلِيلٍ عِنْدَكَ صَغِيرٌ، وَ كُلُّ شَرِيفٍ فِي جَنْبِ شَرَفِكَ حَقِيرٌ، خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَيْرِكَ، وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِ لَّا لَكَ، وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلَّا بِكَ، وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلَّا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَكَ.
ترجمه: هر بزرگی نزد تو کوچک و هر شریفی در کنار شرفت حقیر است. آنان که به سوی غیر تو کوچ کردند، ناامید شدند و آنان که جز تو را خواستند، به خسارت نشستند، و آنان که به درگاه غیر تو فرود آمدند، تباه شدند و نعمت خواهان جز آنان که از فضل و احسان تو نعمت خواستند، دچار تهیدستی و قحطی شدند.
بَابُكَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِينَ، وَ جُودُكَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِينَ، وَ إِغَاثَتُكَ قَرِيبَةٌ مِنَ الْمُسْتَغِيثِينَ.
ترجمه: در رحمتت به روی علاقهمندان باز و جود و سخایت برای گدایان رایگان و فریاد رسیات به فریاد خواهان نزدیک است.
لَا يَخِيبُ مِنْكَ الآْمِلُونَ، وَ لَا يَيْأَسُ مِنْ عَطَائِكَ الْمُتَعَرِّضُونَ، وَ لَا يَشْقَى بِنَقِمَتِكَ الْمُسْتَغْفِرُونَ.
ترجمه: آرزومندان از تو نومید نمیشوند و درخواستکنندگان از عطایت مأیوس نمیگردند و آمرزش خواهان به کیفرت، بدبخت نمیشوند.
رِزْقُكَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاكَ، وَ حِلْمُكَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاكَ، عَادَتُكَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِيئِينَ، وَ سُنَّتُكَ الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِينَ حَتَّى لَقَدْ غَرَّتْهُمْ أَنَاتُكَ عَنِ الرُّجُوعِ، وَ صَدَّهُمْ إِمْهَالُكَ عَنِ النُّزُوعِ.
ترجمه: سفرۀ روزیات برای گنهکاران پهن است و بردباریات به جانب کسی که با تو دشمنی ورزید، روی آورنده است. عادتت احسان به بدکاران و راه و روشت مهلت به متجاوزان است تا جایی که مدارایت، اینان را از بازگشت و توبه به درگاهت فریب داده و غافل ساخته، و مهلت دادنت، ایشان را از خودداری از گناه باز داشته.
وَ إِنَّمَا تَأَنَّيْتَ بِهِمْ لِيَفِيؤُوا إِلَى أَمْرِكَ، وَ أَمْهَلْتَهُمْ ثِقَةً بِدَوَامِ مُلْكِكَ، فَمَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ السَّعَادَةِ خَتَمْتَ لَهُ بِهَا، وَ مَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ الشَّقَاوَةِ خَذَلْتَهُ لَهَا.
ترجمه: جز این نیست که آنان را فرصت دادی، به خاطر اینکه به فرمانت بازگردند، و برای اطمینان به دوام فرمانرواییات مهلتشان دادی، پس آنکه اهل سعادت بود، فرجام کارش را به سعادت ختم کردی، و آنکه اهل بدبختی بود، به بدبختیاش واگذاشتی.
كُلُّهُمْ صَائِرُونَ، إِلَى حُكْمِكَ، وَ اُمُورُهُمْ آئِلَةٌ إِلَى أَمْرِكَ، لَمْ يَهِنْ عَلَى طُولِ مُدَّتِهِمْ سُلْطَانُكَ، وَ لَمْ يَدْحَضْ لِتَرْكِ مُعَاجَلَتِهِمْ بُرْهَانُكَ.
ترجمه: همۀ اینان، چه سعادتمندان و چه شقاوتمندان به حکم و حکومت تو باز میگردند، و کارشان منتهی به فرمان تو میشود. طولانی شدن زمان زندگی گنهکاران، قدرت پادشاهیات را سست نمیکند، و شتاب نورزیدن در عقوبت و بازپرسی آنان، برهان و دلیلت را باطل نمیسازد.
حُجَّتُكَ قَائِمَةٌ لَا تُدْحَضُ، وَ سُلْطَانُكَ ثَابِتٌ لَا يَزُولُ، فَالْوَيْلُ الدَّائِمُ لِمَنْ جَنَحَ عَنْكَ، وَ الْخَيْبَةُ الْخَاذِلَةُ لِمَنْ خَابَ مِنْكَ، وَ الشَّقَاءُ الْأَشْقَى لِمَنِ اغْتَرَّ بِكَ.
ترجمه: حجّتت استوار و پابرجاست و باطل نگردد، و پادشاهیات ثابت و همیشگی است و از بین نمیرود، پس عذاب همیشگی بر کسی که از تو روی تافت و نومیدی ذلّتبار برای کسی که از تو نومید شد و بدترین تیرهبختی برای کسی که به رحمت و کرم تو مغرور گشت.
مَا أَكْثَرَ تَصَرُّفَهُ فِي عَذَابِكَ، وَ مَا أَطْوَلَ تَرَدُّدَهُ فِي عِقَابِكَ، وَ مَا أَبْعَدَ غَايَتَهُ مِنَ الْفَرَجِ، وَ مَا أَقْنَطَهُ مِنْ سُهُولَةِ الَْمخْرَجِ عَدْلًا مِنْ قَضَائِكَ لَا تَجُورُ فِيهِ، وَ إِنْصَافاً مِنْ حُكْمِكَ لَا تَحِيفُ عَلَيْهِ.
ترجمه: چه بسیار دگرگونیهایی که در عذابت برای او هست و چه بسیار زمان طولانی و درازی که در عرصۀ کیفرت رفت و آمد خواهد داشت، و فرج و گشایش از چنین انسانی چه اندازه دور است و از رهایی یافتن از دوزخ، به آسانی و سهولت، چه بسیار ناامید است. این مجازاتها، بر اساس عدالت در داوری توست که در آن ستم نمیکنی، و از انصاف در فرمان توست که بیعدالتی در آن روا نمیداری.
فَقَدْ ظَاهَرْتَ الْحُجَجَ، وَ أَبْلَيْتَ الْأَعْذَارَ، وَ قَدْ تَقَدَّمْتَ بِالْوَعِيدِ، وَ تَلَطَّفْتَ فِي التَّرْغِيبِ، وَ ضَرَبْتَ الْأَمْثَالَ، وَ أَطَلْتَ الْإِمْهَالَ، وَ أَخَّرْتَ وَ أَنْتَ مُسْتَطِيعٌ لِلمُعَاجَلَةِ، وَ تَأَنَّيْتَ وَ أَنْتَ مَلِيءٌ بِالْمُبَادَرَةِ
ترجمه: همانا حجّتهایت را برای بیداری مردم، پیدرپی آوردی و دلیل و عذرت را به سوی آنان فرستادی و تهدیدت را یادآور شدی و در ترغیب بندگان به ایمان و عمل، لطف و مدارا را به کار گرفتی، و برای بیداری آنان، مثلها زدی، و مهلت به مردم را طولانی کردی. کیفر را به تأخیر انداختی، در حالی که بر شتابِ به عذاب توانا بودی، و فرصت دادی در صورتی که بر عجله قدرت داشتی.
لَمْ تَكُنْ أَنَاتُكَ عَجْزاً، وَ لَا إِمْهَالُكَ وَهْناً، وَ لَا إِمْسَاكُكَ غَفْلَةً، وَ لَا انْتِظَارُكَ مُدَارَاةً، بَلْ لِتَكُونَ حُجَّتُكَ أَبْلَغَ، وَ كَرَمُكَ أَكْمَلَ، وَ إِحْسَانُكَ أَوْفَى، وَ نِعْمَتُكَ أَتَمَّ، كُلُّ ذَلِكَ كَانَ وَ لَمْ تَزَلْ، وَ هُوَ كَائِنٌ وَ لَا تَزَالُ.
ترجمه: مدارایت از روی ناتوانی و مهلت دادنت از باب سستی و خودداریات به خاطر غفلت و به تأخیر انداختنت از روی مدارا و سازش نبود، بلکه برای این بوده که حجّتت رساتر و بزرگواریات کاملتر و احسانت فراگیرتر و نعمتت تمامتر باشد. تمام اینها بود و هست و میباشد و خواهد بود.
جحَّتُكَ أَجَلُّ مِنْ أَنْ تُوصَفَ بِكُلِّهَا، وَ مَجْدُكَ أَرْفَعُ مِنْ أَنْ يُحَدَّ بِكُنْهِهِ، وَ نِعْمَتُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَى بِأَسْرِهَا، وَ إِحْسَانُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُشْكَرَ عَلَى أَقَلِّهِ
ترجمه: حجّتت برتر از آن است که بتوان همۀ آن را به دایرۀ وصف کشید و بزرگیات بالاتر از آن است که بتوان به عمق و ژرفای آن رسید و نعمتت بیش از آن است که به شماره درآید و احسانت افزونتر از آن است که کمترینش سپاس شود.
وَ قَدْ قَصَّرَ بِيَ السُّكُوتُ عَنْ تَحْمِيدِكَ، وَ فَهَّهَنِيَ الْإِمْسَاكُ عَنْ تَمْجِيدِكَ، وَ قُصَارَايَ الْإِقْرَارُ بِالْحُسُورِ، لَا رَغْبَةً يَا إِلَهِي بَلْ عَجْزاً.
ترجمه: اکنون، نبودن زبان سخن، مرا از سپاسگزاریات ناتوان ساخته، و خودداری از بزرگداشتت، مرا درمانده و ناتوان کرده، و نهایت قدرتم این است که به درماندگی از سپاست اقرار کنم. ای خدای من! این درماندگیِ از سپاس، نه از بیرغبتی، بلکه از ناتوانی من است.
فَهَا أَنَا ذَا أَؤُمُّكَ بِالْوِفَادَةِ، وَ أَسْأَلُكَ حُسْنَ الرِّفَادَةِ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اسْمَعْ نَجْوَايَ، وَ اسْتَجِبْ دُعَائِي، وَ لَا تَخْتِمْ يَوْمِي بِخَيْبَتِي، وَ لَا تَجْبَهْنِي بِالرَّدِّ فِي مَسْأَلَتِي، وَ أَكْرِمْ مِنْ عِنْدِكَ مُنْصَرَفِي، وَ تُرِيدُ مُنْقَلَبِي، إِنَّكَ غَيْرُ ضَائِقٍ بِمَا تُرِيدُ، وَ لَا عَاجِزٍ عَمَّا تُسْأَلُ، وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ، وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ.
ترجمه: اینک منم که آمدن به درگاه تو را قصد میکنم و از حضرتت توقع پذیرایی نیک دارم، پس بر محمّد و آلش درود فرست و رازم را بشنو و دعایم را مستجاب کن و روزم را به نومیدی ختم مکن و نسبت به گداییام، دست ردّ به سینهام نزن، و رفتنم را از نزدت و بازگشتم را به سویت، گرامی دار، زیرا هر چه را اراده کنی، از انجامش دچار سختی نمیشوی، و در برآوردن آنچه از تو خواسته شود، ناتوان نمیباشی، و تو بر هر کاری توانایی و حول و قوّهای نیست، جز به خدای بلندمرتبۀ بزرگ.
پنجم | خواندن دعای ندبه
–
دعای ندبه در 4 عید یعنی فطر، قربان، غدیر و روز جمعه توصیه شده است، پس خوب است که در عید قربان این دعای شریف را بخوانید و با ندبه و زاری برای تعجیل در فرج امام عصر (عج) دعا کنید.
ششم | قربانی کردن
–
قربانی کردن است که مستحب مؤکد میباشد. مستحبّ است هنگام قربانى این دعا را که از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است بخوانید:
وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذى فَطَرَ السَّمواتِ وَ الاَْرْضَ، حَنیفاً مُسْلِماً وَ ما أنَا مِنَ الْمُشْرِکینَ، إنَّ صَلاتى وَ نُسُکى وَ مَحْیاىَ وَ مَماتى لِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ، لا شَریکَ لَهُ، وَ بِذلِکَ أُمِرْتُ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمینَ. اَللّهُمَّ مِنْکَ وَلَکَ، بِسْمِ اللّهِ وَاللّهُ اَکْبَرُ. اَللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنّى.
ترجمه: من روى خود را به سوى کسى کردم که آسمان ها و زمین را آفریده. من در ایمان خود خالصم و از مشرکان نیستم. نماز و قربانى و زندگى و مرگم براى خداوندى است که پروردگار جهانیان است. شریکى براى او نیست. من به این برنامه مأمور شدم و از مسلمانانم. خدایا از تو و براى توست. به نام خدا و خداوند بزرگتر است. خدایا از من قبول فرما.
!
اگر به نیّت چند نفر قربانىِ مستحب انجام شود، بگوید: اَللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنّا.
هفتم | خواندن تکبیرات عید قربان
–
مستحب است که پس از 10 نماز، از نماز ظهر عید تا صبح دوازدهم تکبیرات زیر را مکرر بخوانید:
اللّهُ أَكْبَرُ، اللّهُ أَكْبَرُ، لَاإِلهَ إِلّا اللّهُ، وَاللّهُ أَكْبَرُ، اللّهُ أَكْبَرُ، وَ لِلّهِ الْحَمْدُ، اللّهُ أَكْبَرُ عَلَى مَا هَدَانا، اللّهُ أَكْبَرُ عَلَى مَا رَزَقَنا مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعامِ، وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلَى مَا أَبْلانا.
ترجمه: خدا بزرگتر است، خدا بزرگتر است از اینکه وصف شود، معبودی جز خدا نیست، خدا بزرگتر است، خدا بزرگتر است از اینکه وصف شود، فقط ستایش ویژۀ اوست، خدا بزرگتر است، بر آنچه ما را هدایت فرمود، خدا بزرگتر است بر آنچه به ما روزی داد از چهارپایان بیزبان و ستایش ویژۀ خداست بر آنچه ما را آزمود.
نکات کلیدی
برخی از نکات و احکام مهم روز عید قربان عبارت است از:
- روزه عيد فطر حرام است.
- روايتی است از امام صادق (ع) که فرمود: امام سجاد (ع) و امام باقر (ع) گوشت قربانى را 3 قسمت مى كردند، 1قسمت آن را به همسايگان مى دادند و 1 قسمت آن را به نيازمندان و 1 قسمت را براى اهل خانه نگه مى داشتند.
- نماز عيد قربان در زمان حضور امام (ع) واجب است و بايد به جماعت خوانده شود، ولی در زمان غیبت امام (ع) مستحب مى باشد. و احتياط واجب آن است كه آن را به جماعت نخوانند، ولى به قصد رجاء مانع ندارد. و چنانچه ولى فقيه يا ماذون از طرف او اقامه جماعت نمايد، اشكال ندارد.
- كراهت دارد نماز عيد را زير سقف بخواند.
لغات و اصطلاحات
- عید الأضحی: عید، در لغت به معناىبازگشت است و اضحی، هنگامی که خورشید بالا می آید (قبل از ظهر)، آن موقع را ضحی می گویند و چون حجاج موقع بالا آمدن آفتاب قربانی می کنند، بدین سبب روز دهم ذی الحجه را که قبل از ظهر آن، عمل قربانی انجام می شود عید اضحی می گویند.
- قصد رجاء: یعنی به امید ثواب، یعنی شخص، عملی را تنها با نیت مطلوب بودن و به امید رسیدن به پاداش الهی انجام دهد، نه با این نیت که آن عمل قطعاً مورد سفارش دین و توصیه شده توسط پیامبر اسلام(ص) و یا یکی از معصومان (ع) است.
منابع و ارجاعات
- اقبال الاعمال سید بن طاووس
- کلیات مفاتیح الجنان ترجمه شیخ حسین انصاریان
- وبسایت های محتوایی حوزه اعتقادی و عبادی
نوشته های مشابه
12
فروردین
12
مهر
02
تیر
27
خرداد
30
آبان
مراحل و نکات خواندن نماز والدین (نماز فرزند برای آمرزش پدر و مادر)
یکی از کارهایی که در اسلام، بر آن تأکید فراوان شده، احترام، نیکی و احسان به پدر و مادر است، هم در حیات و هم بعد از فوت ایشان. اگرچه بعضی از والدین در زمان حیات نیاز مالی به فرزندان خود ندارند اما از جهت معنوی، بویژه پس از فوتشان، در عالم برزخ مسلما محتاج بازماندگان، بویژه اولادشان خواهند بود، محتاج در اموری چون پرداخت دیون مالى، به جاى آوردن نماز و روزه قضا، حج، صدقه، دعا، طلب مغفرت، قرائت قرآن، انجام زیارات وغیره. یکی از کارهای نیکی که می توان برای پدر و مادر انجام داد، خواندن نماز والدین است که اگر چه انجام آن زمان خاصی ندارد ولی در شب جمعه فضیلت بیشتری دارد. خواندن نماز فرزند برای آمرزش پدر و مادرثواب و فضائل بسیاری دارد، از جمله:
- چنانچه والدین زنده باشند رحمت خداوند شامل حالشان می شود و چنانچه فوت کرده باشند مورد مغفرت الهی قرار می گیرند.
- خواندن این نماز درهای رحمت الهی را باز می کند و به دلیل مضمون آیه ای که در رکعت دوم خوانده می شود، هر مهمانی هم که وارد خانه شود مورد لطف خداوند قرار می گیرد.
در این مطلب، مراحل و نکات کلیدی نماز فرزند برای پدر و مادر (نماز اولاد برای والدین) ارائه می شود. امید است برای همراهان عزیز دانوما، توفیق انجام آن حاصل شده، مشمول دعای خیر پدر و مادر گردند. لازم به ذکر است که علاوه بر موارد یاد شده می توانید به نیابت از درگذشتگان خود ادعیه و زیاراتی همچون زیارت عاشورا، زیارت اربعین، حدیث کساء و… نیز قرائت بفرمایید.
10
آذر
مراحل و نکات خواندن نماز شب
یکی از نمازهای مستحبی که در اسلام به خواندن آن بسیار توصیه شده است نماز شب است. نماز شب دارای فضائل بیشمار دنیوی و اخروی است لذا شدیداً بر انجام آن (وحتی انجام قضای آن) تاکید شده است. در خصوص فضیلیت نماز شب، امام صادق (ع) میفرمایند: نماز شب صورت را زیبا، خلق را نیکو و انسان را خوشبو میگرداند، رزق را زیاد و قرض را ادا میکند اندوه را برطرف میسازد و چشم را جلا می دهد. همچنین میفرمایند: در خانههایی که نماز شب خوانده میشود و قرآن تلاوت میگردد آن خانهها نزد آسمانیان همچون ستاره میدرخشند. نماز شب که وقت آن از نیمه شب تا سحر است، ۱۱ رکعت می باشد:
- ۴ نماز ۲ رکعتی به نیّت نماز نافله شب
- ۱ نماز ۲ رکعتی به نیّت نماز شَفع
- ۱ نماز ۱ رکعتی به نیّت نماز وّتر
وقت انجام نماز شب از نیمه شب است تا طلوع فجر که هر چه به سحر نزدیکتر شود فضیلت آن بیشتر است. همانطور که می دانید در دین مبین اسلام نماز دارای دو نوع زیر است:
اول- نمازهای واجب: شامل نمازهاییومیه و روزانه (نماز صبح، نماز ظهر، نماز عصر، نماز مغرب و نماز عشاء)، نماز میت، نماز آیات، نماز قضای پدر و مادر، نماز نذر، اجاره و عهد و در نهایتنماز طواف می شود.
دوم- نماز های مستحب: نمازهای مستحب شامل نافلههای روزانه (نافله صبح، نافله ظهر، نافله عصر، نافله مغرب، نافله عشاء و نافله شب)، نمازهای در وقت مشخص (نماز شب، نماز غفیله)، نمازهای به نام چهارده معصوم (نماز امام زمان (عج))، نمازهای به نام یاران پیامبر و ائمه (نماز جعفر طیار)، نمازهای در مورد زمانی خاص (مانند نماز اول ماه، نماز عیدین (نمازعید قربان و نماز عید فطر)، نماز عید غدیر)، نمازهایی که برای مکان خاص تشریع شده است (مانند نماز در مسجد جمکران، نماز تحیت مسجد)، نمازهای مخصوص برای حل مشکلات روحی و مادی و برآورده شدن حاجتها (مانند نماز برای زیاد شدن رزق، نماز توبه، نماز شکر). شایان ذکر است انسان براى نماز بايد علاوه بر پاكى از نجاستها، دارای طهارت از حَدَث اصغر ( هر چه كه موجب فقط وضو شود) و حَدَث اكبر ( هر چه كه موجب غسل شود) داشته باشد و وضوگرفتن، تیمم کردن (در صورت ایجاد شرایط) و غسل کردن موجب پاكى از حدث و شرط صحیح بودن نماز خواهد بود.
!
اگر کسی در تنگی وقت بیدار شود و برای انجام همه ۱۱ رکعت وقت نداشته باشد، میتواند فقط ۲ رکعت شفع و ۱ رکعت وتر را بجا آورد. حتی چنانچه انقدر وقت تنگ باشد که نتواند ۳ رکعت را بجا آورد می تواند فقط نماز وتر را به جا آورد. لازم به ذکر است که انجام این نماز بر پیامبر (ص) واجب و برای امّت مستحّب می باشد. در این مطلب مراحل اصلی و نکات نماز شب، ارائه می شود.
!
کسی که بترسد خواب بماند و یا به جهت عذری مثل پیری، نتواند نیمه شب بیدار شود، میتواند قبل از نیمه شب، این نماز را به جا آورد.
10
آذر
مراحل و نکات تیمم کردن همراه با ویدئو
تیمم به معنی قصد کردن و روی آوردن به یک کار بوده، و در واقع عملی عبادی و جایگزین وضوگرفتن یا غسل کردن است. در شرع نیز، قصد کردن به خاک پاکرا تیمم میگویند که در واقع نوعی تواضع و ادب در برابر خالق یکتا است و در مواقع اضطراری و خاص، که وضو گرفتن یا غسل کردن ممکن نباشد (به طور مثال آب برای وضو گیرنده ضررداشته باشد)، از تیمم برای انجام فرائض و عبادات بهره گرفته می شود. البته باید به این نکته توجه داشت که تیمم برای کسب طهارت باطنی است و برای طهارت ظاهری (پاک کردن نجاست)، جایگزین آب نمی شود و نجاست بدن باید با آب برطرف گردد. لازم به ذکر است در قرآن در آیات ۶ سوره مائده و ۴۳ سوره نساء به تیمم اشاره شده است. در این مطلب، مراحل، نکات و احکام تیمم کردن، ارائه می شود. امید است با رعایت این موارد تجربه شیرینی از انجام عبادات داشته باشید.
!
مستحب است چيزى كه بر آن تيمم مىكنید، گردی روی خود داشته باشد و بعد از زدن دست بر آن، مستحب است دست را تکانده تا گرد آن بريزد.
!
تیمم جایگزین وضو و غسل است بنابراین کسی که موظف به وضو گرفتن است اما به دلیل موجه امکان وضو گرفتن ندارد، باید تیمم بدل از وضو و کسی که غسل به گردن دارد باید تیمم بدل از غسل انجام دهد.
10
آذر
مراحل و نکات گرفتن وضوی ترتیبی و ارتماسی
همانطور که می دانید، وضو گرفتن مانند غسل کردن، یکی از مقدمات برای انجام عبادت ها است. وضو در آغاز بعثت و در شهر مکه، توسط جبرییل به پیامبر آموزش داده شد و عملی مستحبی است که برای انجام برخی عبادات مثل نماز واجب می شود. وضو در لغت به معنای پاکیزگی و در اصطلاح به معنای شستن صورت و دست ها و مسح سر و پاها با قصد قربت به خدا است که مانند غسل کردن می توانید آن را به دو شیوه ترتیبی و ارتماسی انجام دهید. البته توجه داشته باشید که شما می توانید از تیمم کردن به عنوان جایگزین وضو گرفتن (یا غسل کردن)، استفاده نمایید.
!
آبی که با آن وضو می گیرید باید مباح، مطلق و پاک باشد.
!
اگر در یکی از اعضای وضو، زخم یا شکستگی وجود دارد که لازم باشد روی آن را ببندید، باید وضوی جبیره بگیرید یعنی اطراف محل زخم را شسته یا دست تر خود را روی محل جبیره بکشید.
در این مطلب، مراحل صحیح و نکات وضو گرفتن، ارائه می شود. امید است با رعایت این موارد تجربه شیرینی از انجام عبادات داشته باشید.
10
آذر
مراحل و نکات نماز جعفر طیار | به همراه تمام اذکار و ادعیه و ترجمه
نماز جعفر طَیّاریا نماز حَبْوه یا نماز تسبیح از نمازهای مستحب است که به صورت 2 نماز 2 رکعتی خوانده میشود و بهترین زمان برای بجا آوردن آن، آغاز روز جمعه است. به جهت اینکه پیامبر اکرم (ص) این نماز را پس از بازگشت جعفر بن ابیطالب از حبشه برای قدردانی بهعنوان هدیه به او تعلیم داد، به آن نماز حَبوَه گفته میشود.
از فضایل و خواص نماز جعفر طیار که اکسیر اعظم و کبریت احمر لقب گرفته است می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آمرزش گناهان
- تسریع در امر ازدواج
- برای برآورده شدن حاجات وکلیه کارهای مهم
!
توصیه شده تا گرفتن حاجت بر این نماز مداومت داشته باشید.
در این مطلب، مراحل و نکات کلیدی نماز حَبْوه یا نماز تسبیح (معروف به نماز جعفر طَیّار) ارائه می شود. امید است برای همراهان عزیز دانوما، توفیق انجام آن حاصل شده، ما را از دعای خیر و نظراتخود بهره مند سازند. شایان ذکر است جهت برآورده شدن حاجات، ادعیه و زیاراتی همچون دعای توسل، زیارت عاشورا، حدیث کساء وجهت آمرزش گناهان نماز توبه (نماز روزهای یکشنبه ماه ذی القعده) که در یکشنبه همه ماه ها می توان خواند، توصیه می گردد.
چقدر خوبه که لغات و اصطلاحات را هم توضیح دادید. ممنون