مقدمه
شاهتوت یا شاتوت، گونهای درخت گل دار بوده و متعلّق به خانواده توت سانان است. این درخت بومی آسیای جنوب غربی است. درخت شاهتوت در بین سرده توت ها، از همه کوچکتر است و در صورت عدم رسیدگی در سن پایین به شکل بوته باقی میماند. این درخت عمری طولانی دارد و گاهی حتی چند صد سال میوه داده است. از نظر طب سنتی، شاه توت طبع سرد و خشک دارد. با این میوه خوشمزه و زیبا، خوراکی های متنوعی مانند مربای شاه توت، کیک شاه توت، سس شاتوت، بستنی، دسر کرم شاتوت و… می توان تهیه کرد.
در این مطلب؛ خواص و ویتامین ها، مضرات، طبع و مشخصات گیاه شاه توت، ارائه می شود. امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی از این میوه به دست آورید.
متن اصلی
مشخصات شاتوت
مشخصات میوه شاه توت عبارت است از:
- نامهای دیگر: توت شامی، توت اسود
- نام لاتین: Black mulberry
- آشکال دارویی: میوه، ریشه، برگ
مزاج، طبع و مصلح شاه توت
طبع و مصلح شاتوت عبارت است از:
- مزاج شاتوت: طبع شاتوت سرد و خشک است
- مصلح شاه توت: مصرف شاتوت همراه با انار شیرین یا عسل باعث بهبود طبع آن می شود.
ترکیبات، ویتامین ها و مواد معدنی شاتوت
ارزش غذایی 100 گرم شاتوت به صورت زیر است:
تشکیل دهنده های اصلی |
مقدار در 100 گرم |
کربوهیدرات |
9.61 گرم |
قند |
4.88 گرم |
فیبر |
5.30 گرم |
چربی ها |
0.49 گرم |
ویتامین ها |
مقدار در 100 گرم |
0.65 میلی گرم |
|
0.28 میلی گرم |
|
0.03 میلی گرم |
|
0.02 میلی گرم |
|
0.03 میلی گرم |
|
8.50 میلی گرم |
|
25.00 میکرو گرم |
|
21.00 میکرو گرم |
|
مواد معدنی |
مقدار در 100 گرم |
0.53 میلی گرم |
|
سلنیم |
0.40 میلی گرم |
کلسیم |
29.00 میلی گرم |
0.62 میلی گرم |
|
00.20 میلی گرم |
|
00.22 میلی گرم |
|
0.17 میلی گرم |
|
0.65 میلی گرم |
خواص و فواید درمانی شاه توت
خواص و فواید شاتوت عبارت است از:
- کمک به درمان یبوست: شاهتوت حاوی مقدار مناسبی از فیبر است. بدن برای آسان کردن هضم به فیبر غذایی نیاز دارد. در این صورت، به مدفوع حجم داده شده و حرکت غذا در دستگاه گوارش راحت تر انجام می شود. انجام میشود. این فرآیند یبوست را بهبود بخشیده و نفخ را درمان می کند
- کمک به رفع کم خونی: شاتوت دارای مقادیر مناسبی آهن بوده و یکی از خواص شاتوت سیاه کمک به درمان کم خونی ناشی از فقر آهن است
- کنترل فشار خون: شاتوت به جریان خون، کنترل فشار خون و پاکسازی خون کمک می کند. آنتیاکسیدانهای موجود در شاهتوت از طریق گشاد کردن رگهای خونی، به بهبود عملکرد آنها کمک کرده و این مساله در کنترل فشار خون مفید است
- مفید برای کبد: شاتوت به تصفیه کبد کمک کرده و برای افرادی که به بیماری کبد چرب مبتلا هستند، یک میوه خوب و شفابخش محسوب میشود
- تقویت سلامت مغز: گفته می شود که شاه توت مغز را جوان و هوشیار نگه میدارد. همچنین کلسیم ضروری مغز را فراهم کرده و از این طریق به حفظ سلامت آن کمک میکند
- کمک به سلامت دهان و دندان: عصاره شاتوت، خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی دارد. طالعات در این مورد همچنان ادامه دارد اما محققان معتقداند که عصاره شاتوت میتواند به جلوگیری از بیماریهای لثه و دهان کمک کند.
عوارض و موارد منع مصرف شاتوت
علاوه بر خواص و فوایدی که شاه توت دارد، ممکن است برای برخی افراد مضر بوده و همچنین زیاده روی در مصرف آن عوارض زیر را به دنبال دارد:
- شاه توت قند خون را پایین میآورد و میتواند به هیپوگلیسمی (قند خون پایین) منجر شود و این مساله میتواند باعث بروز مشکلاتی چون تاری دید، گرسنگی، سردرد، تعریق زیاد، سرگیجه و منگی شود
- از نظر طب سنتی، زیاده روی در مصرف شاتوت به دلیل طبع سرد و خشک آن برای عصب، سینه و ریه ضرر دارد
- شاتوت غنی از پتاسیم است و به این خاطر، مصرف بیش از حد آن ممکن است باعث بروز اختلالات کلیوی شود
- خانم های باردار و مادران شیرده، بهتر است قبل از مصرف شاتوت با پزشک خود مشورت کنند.
کاربرد و موارد مصرف شاه توت
میوه خوشرنگ و خوشمزه شاتوت را هم به صورت خام مصرف می کنند و هم با آن خوراکی های متنوعی مانند کیک شاتوت، دسر کرم شاتوت، بستنی شاتوتی، شیک شاتوت و… تهیه می کنند
مشخصات گیاه شاتوت
شاهتوت درختی است که ارتفاع آن کمتر از توت سفید است و تا ۱۵ – ۱۰ متر میرسد. پوست تنه آن خاکستری برگهایش سبز تیره و زیر با قاعده کاملاً قلبی، دارای دمبرگ کوتاه است. میوههایش درشت کرکدار با با یک کوتاه و پس از رسیدن به رنگ سیاه آلبالویی تیره در میآید و مزه آن ترش است. در ایران معمولاً با نامهای شاهتوت در یزد توت سیاه و در همدان توت شرابی نامیده میشود. شاهتوت بومی ایران و آسیای صغیر است در ایران در آذربایجان غربی و حوالی دره قاسملو به حالت وحشی دیده میشود. در ارتفاعات کرمانشاه در دامنه کوه پرو و همچنین در ییلاقات بیرجند نیز به حالت خودرو دیده میشود.
منابع و ارجاعات
- کتاب میوه درمانی
- مناسع تخصصی حوزه تغذیه و سلامت
- ویکی پدیا
میوه ی بی نظیری ست