میوه خربزه (Melon)

خَربُزه میوه ای درشت، شیرین و آب‌دار است. بوته این گیاه کوتاه بوده و ساقه‌هایش روی زمین می‌خوابد. خربزه جزو صیفی‌جات (مانند خیار، طالبی، گوجه فرنگی و …) به‌ شمار می‌آید. گفته می شود که هرچه رنگ خربزه زرد تیره مایل به نارنجی و خطوط سفید رنگ روی آن بیشتر باشد، شیرین‌تر است. از نظر طب سنتی، خربزه طبع گرم و تر دارد.

در این مطلب؛ خواص و ویتامین ها، طبع، ترکیبات غذایی و عوارض خربزه ارائه می شود. امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی از خربزه به دست آورید.

مشخصات خربزه

مشخصات میوه خربزه عبارت است از:

• نامهای دیگر: بطیخ
• نام لاتین: Melon
• آشکال دارویی: تخم، ریشه، جوانه گل، دم میوه، پوست میوه

انواع خربزه

انواع خربزه عبارت است از:

• خربزه ایرانی: خربزه‌ی ایرانی بسیار خوش عطر بوده و گوشتی شیرین دارد. این میوه رنگ سبز و سفید دارد و شکل آن بیضی است. دانه‌های خربزه‌ی ایرانی در وسط آن قرار دارد و در یک لفاف نرم پیچیده شده است
• خربزه قندک یا عسلی: گوشت میوه خربزه قندک به صورت متداول سبز کمرنگ است اما پوست آن رنگ زرد و سفید دارد. طعم آن شیرین و اندازه و شکل آن مشابه دیگر اعضای خانواده آن یعنی طالبی است
• طالبی کانتالوپنسیس: طالبی گوشتی شیرین و به رنگ نارنجی داد و معمولا به عنوان صبحانه‌ی سالم، سالاد میوه یا دسر مصرف می‌شود. طالبی کانتالوپنسیس معمولا رنگ سبز خاکستری با راه راه ‌های سفید دارد. این مدل از طالبی معمولا به عنوان طالبی واقعی یا طالبی اصلی شناخته می‌شود

• گوی عسلی: خاستگاه این مدل از خربزه، جنوب شرقی آسیا است. این نوع خربزه به دلیل دشواریِ فرایند کشت و برداشت، قیمت زیادی دارد. شکلی گرد داشته و یکی از شیرین‌ترین خربزه‌های موجود در جهان است. پوسته‌ای بسیار ضخیم به رنگ سفید و لکه‌های کوچک سبز دارد

• خربزه کریسمس: مشخصات این نوع خربزه به این صورت است که پوست بیرونی آن سبز تیره و راه‌راه است اما گوشتی به رنگ سبز کمرنگ یا سفید دارد. طعمی شبیه به خربزه‌ی عسلی دارد و کمی ملایم‌تر از آن است

• خربزه راه راه تایلندی: با اینکه این میوه طعم خیار داشته و ظاهری شبیه به خیار دارد اما از نظر گیاه‌شناسی از خانواده‌ی خربزه‌ها است. این گیاه از گیاهان چند ساله بوده که بومی تایلند و آفریقای جنوبی می‌باشد است. پوستی به رنگ سبز کمرنگ و گوشتی به رنگ سفید دارد.

مزاج، طبع و مصلح خربزه

طبع و مصلح خربزه عبارت است از:

• مزاج خربزه: طبع خربزه گرم و تر است
• مصلح خربزه: مصلح خربزه در افراد سرد مزاج، گلاب و در گرم مزاجان سرکه رقیق شده یا انار ترش است.

ترکیبات، ویتامین ها و مواد معدنی خربزه

ارزش غذایی 100 گرم خربزه به صورت زیر است:

خواص و فواید درمانی خربزه

فواید و خاص خربزه عبارت است از:

• کمک به کاهش وزن: خربزه فیبر بالا و کالری کمی دارد. مصرف این میوه ممکن است به حفظ روند کاهش وزن کمک کند زیرا افزودن فیبر بیشتر به رژیم غذایی باعث می‌شود احساس سیری بیشتری ایجاد شود و از ریزه‌خواری جلوگیری می کند
• تقویت سیستم ایمنی: به دلیل میزان بالای ویتامین و مواد معدنی در خربزه، این میوه تابستانی می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند
• مفید برای قلب: مصرف خربزه به دلیل داشتن پتاسیم و فیبر، می‌تواند به حفظ سلامت قلب کمک کند. پتاسیم به عنوان یک ماده معدنی مهم، باعث کاهش فشار خون و تقویت عضلات قلب می‌شود
• کمک به درمان بی خوابی: خربزه دارای ترکیباتی است که اعصاب را آرام کرده و اضطراب ها را کاهش و از اختلالات خواب جلوگیری می کند
• کاهش التهاب: خربزه دارای خواص ضدالتهابی قوی ا‌ست که احتمالا به دلیل محتوای آنتی‌اکسیدانی و پلی‌فنول این میوه است. محتوای آنتی‌اکسیدانی به جلوگیری از تجمع رادیکال‌های آزاد خطرناک کمک کرده و التهاب را کاهش می‌دهد.

عوارض و موارد منع مصرف خربزه

گرچه خربزه مفید است اما مصرف آن برای برخی افراد ممکن است مضر باشد و یا زیاده روی در مصرف آن باعث بوجود آمدن عوارض زیر شود:

• ایجاد آلرژی: برخی افراد ممکن است به خربزه حساسیت داشته باشند و پس از مصرف آن علائمی مانند خارش، تورم و قرمزی پوست، سرفه و عطسه داشته باشند.
• افزایش قند و چاقی: خربزه دارای فیبر بوده و باعث احساس سیری می شود اما در مقابل، این میوه چون دارای قند است بسیار چاق کننده نیز می تواند باشد، بنابراین افرادی که اضافه وزن دارند در مصرف آن احتیاط کنند
• مضر برای معده: خوردن خربزه کال در کسانی که معده ای ضعیف دارند ممکن است تولید اسهال کند و خلط را افزایش دهد
• مضر بیماران دچار سرماخوردگی: هنگام سینه درد و سرماخوردگی از مصرف خربزه خودداری کنید زیرا باعث تب های صفراوی می شود.

مصرف خربزه و عسل

خربزه و عسل، هر دو دیر هضم بوده و هنگام مصرف در کنار یکدیگر باعث مشکل در هضم در معده میشود. این مساله منجر به دردهای شدید در ناحیه شکم و معده خواهد شد. در صورت خوردن خربزه و عسل باهم، به پزشک مراجعه کنید. پزشکان تمهیدات لازم را انجام می دهند تا فرد درد کمتری احساس نموده و عوارض خوردن آن به حداقل برسد.

مشخصات گیاه خربزه

بوتة خربزه شبیه بوتة خیار است و مثل خیار خزنده و یکساله می‌باشد. برگ‌ها پهن پرزدار و خشن و پیچکدار و گلهای آن زرد می‌باشد. گل‌ها یک پایه است. گلهای نر روی اولین ساقه‌ها و گلهای ماده بعد از آن روی ساقه‌های جوان‌تر ظاهر می‌شوند.

• کتاب میوه درمانی
• منابع تخصصی حوزه تغذیه و سلامت
• ویکی پدیا