مقدمه
همانطور که می دانید، وضو گرفتن مانند غسل کردن، یکی از مقدمات برای انجام عبادت ها است. وضو در آغاز بعثت و در شهر مکه، توسط جبرییل به پیامبر آموزش داده شد و عملی مستحبی است که برای انجام برخی عبادات مثل نماز واجب می شود. وضو در لغت به معنای پاکیزگی و در اصطلاح به معنای شستن صورت و دست ها و مسح سر و پاها با قصد قربت به خدا است که مانند غسل کردن می توانید آن را به دو شیوه ترتیبی و ارتماسی انجام دهید. البته توجه داشته باشید که شما می توانید از تیمم کردن به عنوان جایگزین وضو گرفتن (یا غسل کردن)، استفاده نمایید.
!
آبی که با آن وضو می گیرید باید مباح، مطلق و پاک باشد.
!
اگر در یکی از اعضای وضو، زخم یا شکستگی وجود دارد که لازم باشد روی آن را ببندید، باید وضوی جبیره بگیرید یعنی اطراف محل زخم را شسته یا دست تر خود را روی محل جبیره بکشید.
در این مطلب، مراحل صحیح و نکات وضو گرفتن، ارائه می شود. امید است با رعایت این موارد تجربه شیرینی از انجام عبادات داشته باشید.
پیش نیاز و ملزومات
پیش نیاز لازم برای انجام وضو عبارت است از:
- آب پاک، حلال و خالص
- بدن پاک
!
اعضای وضو موقع شستن یا مسح کردن باید پاک باشند اما اگر بعد از تمام شدن یک عضو، همان عضو نجس شود، وضو صحیح است.
مراحل اصلی
وضو گرفتن را نیز مانند غسل کردن، می توان به دو شیوه انجام داد:
- ترتیبی
- ارتماسی
از آنجا که ما به طور معمول به روشترتیبی وضو می گیریم، در ادامه با مراحل انجام این وضو و تفاوت هایشبا وضوی ارتماسی آشنا خواهید شد. وضوی ترتیبی همان روش معمول و معروف است. برای انجام این وضو، مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:
اول | نیت کردن
–
در ابتدا قصد کنید برای انجام فرمان الهی و تقرب به خدا وضو می گیرید. لازم نیست نیت را به زبان بیاورید و همین که از ذهن عبور دهید کافی است.
دوم | شستن صورت
–
در این مرحله، با دست راست مقداری آب از بالای صورت (محل رویش مو) ریخته و تمام صورت (گردی صورت) را تا انتهای چانه، دست بکشید.
!
لازم به ذکر است اگر به طریقه ارتماسی وضو می گیرید، صورت را به قصد وضو از طرف پیشانی در آب فرو ببرید. همچنین اگر موقع بیرون آوردن از آب نیت وضو کردید، صورت را از طرف پیشانی بیرون بیاورید.
سوم | شستن دست ها
–
در گام بعدی، به صورت زیر اقدام به شستن دست ها می کنیم:
- شستن دست راست: با دست چپ، از بالای آرنج دست راست آب ریخته و از بالا (آرنج) به پایین، تا سر انگشتان را دست بکشید.
- شستن دست چپ: با دست راست، از بالای دست چپ، آب ریخته و از بالا (آرنج) به پایین، تا سر انگشتان را دست بکشید.
!
برای شستن دست ها به شیوه ارتماسی، دست را به قصد وضو از طرف آرنجدر آب فرو ببرید. همچنین اگر هنگام بیرون آوردن از آب نیت وضو کردید، دست را از طرف آرنج بیرون بیاورید.
!
در وضوی ترتیبی مستحب است آقایان آب را از قسمت بیرونی آرنج ریخته و دست بکشند.
چهارم | مسح کردن سر
–
در ادامه نوبت مسح سر است. برای این کار دست تر خود را روی سر گذاشته و تا محل رویش موها پایین بکشید.
!
لزومی ندارد مسح بر روی پوست سر کشیده شود و تر شدن قسمتهای انتهایی مو کفایت می کند اما اگر موها خیلی بلند باشد، باید فرق باز کرده و مسح را آنجا بکشید.
پنجم | مسح کردن پاها
–
در نهایت پاها را اینگونه مسح بکشید:
- مسح پای راست: با همان تری دست راست، از نوک انگشتان تا برآمدگی روی پا را دست بکشید.
- مسح پای چپ: با تری دست چپ، از نوک انگشتان تا برآمدگی روی پا را دست بکشید.
!
برای صحیح بودن مسح ها در روش ارتماسی باید نیت کنید تا وقتی آب روی دستهاست جزء آب وضوست اما احتیاط آن است که مقداری از دست چپ را با دست راست به شیوه ترتیبی بشویید.
نکات کلیدی
برخی نکات و احکام مهم و کاربردی وضو گرفتن عبارت است از:
- اگر استفاده از آب برای وضو گیرنده ضررداشته باشد، لازم است تیمم کند.
- هنگام وضو گرفتن، مانعی برای رسیدن آب به اعضای وضو نباید باشد، اگر به دلیل بستن زخم یا محل شکستگیمانعی ایجاد شده، باید وضوی جبیره ای بگیرید. یعنی اطراف محل زخم را بشویید یا دست تر خود را روی محل جبیره (چیزی که با آن زخم را بسته اید) بکشید.
- ترتیب به معنای رعایت تقدم و تاخر در اعمال وضو و موالات به معنای انجام پشت سر هم مراحل وضو را رعایت کنید.
- مبطلات وضو عبارت است از: خارج شدن ادرار، مدفوع، خارج شدن باد شکم، چیزهایی که عقل را از بین می برد، استحاضه و چیزهایی که غسل را واجب می کنند.
- برای دست زدن به خط قرآن و اسماء خدا و بنا به احتیاط، اسامی پیامبران و امامان، باید وضو بگیرید.
- اگر وقت کافی برای وضو گرفتن نداشتید، تیمم کنید.
- نجس شدن قسمتی که وضوی آن قسمت تمام شده، وضو را باطل نمی کند.
- ظرفی که با آب آن وضو می گیرید نباید از طلا و نقره باشد.
- می توانید وضوی بعضی از اعضا را به شیوه ترتیبی و بعضی را به شیوه ارتماسی انجام دهید.
لغات و اصطلاحات
لغات و اصطلاحات پر کاربرد وضو گرفتن عبارت است از:
- جبیره: چیزی که در یکی از اعضای وضو به محل آسیب دیده یا زخمی می بندند.
- وضوی جبیره: شستن اطراف محل جبیره یا کشیدن دست تر روی محل جبیره
- موالات: موالات یعنی انجام پی در پی مراحل وضو (بدون فاصله انداختن)
- ترتیب: ترتیب به معنای رعایت تقدم و تاخر در مراحل وضو است.
- مباشرت: مباشرت به معنای انجام مراحل وضو توسط خود شخص و با حالت اختیار است.
- مباح: مباح باشد یعنی مال شخص دیگر بدون رضایت او نباشد (غصبی نباشد).
- آب مطلق: آب مطلق ابی است که با چیز دیگر مخلوط نشده باشد یا اگر مخلوط شده عرفا به آن آب بگویند.
- آب پاک: آب پاک یعنی آبی که نجس نباشد.
منابع و ارجاعات
- مراجعه حضوری
- ویکی پدیا
- ویکی شیعه
- وبسایت های محتوایی در حوزه عبادات و احکام