خانه » سلامت و بهداشت » عمومی در سلامت »
2
1,237
25 آذر 1399

مقدمه

اکثر انسان ها در طول زندگی دچار دندان درد شده اند. بعضی ها دردکم و مختصر و بعضی ها هم درد شدید همراه با آبسه و ورم صورت.بنابر این به احتمال زیاد تاکنون حداقل یک بار به دلیل درمان پوسیدگی دندان، عصب کشی را تجربه کرده اید. پوسیدگی خود دارای مراحلی است به این صورت است که ابتدا پوسیدگی در مینا و عاج دندان اتفاق می افتد، اگر در این مرحله درمان صورت گیرد، دیگر نیازی به عصب کشی دندان نیست اما اگر درمان نشود، میکروبها به پالپ دندان وارد می شوند و باعث ایجاد التهاب و افزایش حجم می شوند و فشار داخل محفظه پالپ بالا می رود، در نتیجه به پایانه های عصب دندان فشار می آید و درد بیشتر می شود. فرآیند عصب کشی (روت کانال) معمولا برای همه ما یادآور سلسله دردهای طاقت فرسا است، درد قبل از درمان، حین عصب کشی و در نهایت درد پس از عصب کشی. هدف از انجام عصب کشی فراهم کردن امکان باقی ماندن دندان در دهان بدون وجود اعصاب زنده و در نتیجه درد احتمالی، تحقق اهداف زیبایی و غیره است. به دلیل اهمیت و دغدغه افراد در هنگام عصب کشی، برای آشنایی کاملبا مراحل و نکات عصب کشی یا روت کانال (درمان ریشه دندان) از دید بیمار، این مطلب را با دقت مطالعه و در بخش نظرات، تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.


!
به دلیل آنکه این فرآیند به صورت غیر متمرکز و توسط مجموعه های خصوصی ارائه می شود، احتمال دارد برخی مراحل به صورت متفاوت انجام شود. آنچه در این مطلب مرور می شود، مراحل و محتوای متداول و مشترک میان ارائه دهندگان این خدمت است.

پیش نیاز و ملزومات

  • هزینه درمان

مراحل اصلی

مرحله اول: پیدایش مساله و علائم اولیه مشکل ریشه دندان
–

درمان ریشه دندان زمانی مورد نیاز است که عصب و بافت خونی دندان در اثر تماس با باکتری‌های مختلف و ایجاد حفره در سطح دندان دچار التهاب یا عفونت شده باشد، یا زمانی که عصب دندان به دلیل آسیب دیدن سطح آن و یا شکستن آن در معرض موارد مختلف قرار گیرد. هرکدام از این موارد باعث التهاب و آسیب برگشت ناپذیر شده و در نهایت این معنی را می‌رساند که پالپ دندان در معرض عفونت و باکتری قرار دارد و لازم است که یک متخصص اندودنتیست نسبت به تخلیه آن اقدام کند. برای مراجعه جهت برخی از این علائم توسط خود شما (بیمار) قابل تشخیص است و عوامل دیگر، فقط توسط دندانپزشک و ابزارهای تخصصی در اولین معاینه توسط دندانپزشک معین می شود. علائم محسوس برای انجام عصب‌کشی عبارتند از:

  • درد شدید دندان حین جویدن غذا
  • حساسیت طولانی (درد) به گرما یا سرما
  • تغییر رنگ (تیره شدن) دندان
  • تورم و حساسیت در اطراف لثه
  • جوش زدن لثه

البته گاهی اوقات هیچ علائمی وجود ندارد. با این حال بعد از پیدایش این علائم بهتر است به دندانپزشکی مراجعه نمایید.

مرحله دوم: جستجو و نوبت گرفتن از دندان پزشک مورد نظر
–

پس از آنکه متوجه یکی از علائم شدید، باید با کلینیک یا مطب مورد نظر تماس گرفته و نوبت رزرو کنید. چنانچه درد شدید و یا وضعیت اورژانسی داشته باشید می توانید بدون نوبت به مطب دندانپزشکی مراجعه نمایید که در صورت امکان به صورت بین مریض مورد معاینه و درمان موقت (مصرف مسکن و …) و یا دائم، قرار بگیرید. پیشنهاد دانوما این است که در شرایط اورژانسی حتی المقدور برای جلوگیری از اتلاف وقت قبل از مراجعه حضوری، با مطب مورد نظر، تماس بگیرید.


!
معمولا در شرایط اضطراری کلینیک ها به دلیل برخورداری از ظرفیت خدمت رسانی بیشتر، مناسب تر هستند.

معمولا به صورت سریع به اگرچه برای برخی مواقع لازم است برای به صورت کلی نوبت گرفتن طرق زیر قابل انجام است:

  • تلفنی: در این حالت با تماس تلفنی به مطب دندانپزشک و یا کلینیک مورد نظر، به صورت مستقیم تماس می گیرید.
  • آنلاین: امروزه بسیاری از کلینیک ها و یا مطب های دندانپزشکی دارای سامانه نوبت دهی آنلاینهستند. از طرفی برخی از پلتفرم های اینترنتی نوبت دهی آنلاین نیز امروزه برای نوبت دهی در حوزه های مختلف (از لحاظ تخصص، موقعیت جغرافیایی و پزشک) توسعه یافته اند که می توانید از آن ها نیز استفاده نمایید.
  • حضوری: در بسیاری از مطب های دندانپزشکی و یا کلینیک ها، امکان نوبت دهی به صورت حضوری فراهم است.

مرحله سوم: مراجعه به دندان پزشکی مورد نظر و تشکیل پرونده
–

پس از مراجعه به مطب یا کلینیک مورد نظر، اگر برای اولین بار مراجعه نمایید، در ابتدا باید یک پرونده شخصی (که شامل اطلاعات فردی، داروهای خاص مصرفی، تاریخچه پزشکی و فرم رضایت است) را تشکیل و اطلاعات اولیه آن را تکمیل کنید و چنانچه قبلا پرونده تشکیل داده باشید، با مراجعه به بخش های زیر پرونده خود را فراخوانی و یا دریافت نمایید:

  • در کلینیک دندانپزشکی: معمولا مراجعه به واحد و یا بخش پذیرش
  • در مطب دندانپزشکی: مراجعه به منشی های مطب.

مرحله چهارم: معاینه و بررسی اولیه
–

پس از تشکیل و تکمیل پرونده، پس از آنکه نوبت شما فرا رسید، (بسته به شریط کلینیک یا مطب) توسط دندان پزشک و یا دستیاران، یک معاینه اولیه بر اساس شرایط انجام می گیرد. سپس دکتر و یا دستیاران بر اساس توضیحات شما و بررسی علائم، جهت تشخیص دقیق علت درد و برطرف کردن آن، نیازمند استفاده از ابزارهای تخصصی تشخیص مانند عکس های رادیوگرافی است. در ادامه پزشک، عکس رادیوگرافی حوزه های مشکوک (علت و ریشه درد) را جهت تشخیص دقیق تر تجویز می کند.


!
معمولا زمان نوبت شما، زمان دقیق ویزیت شما نیست بلکه زمان حضور شما در مطب یا کلینیک است.

مرحله پنجم: تهیه عکس های رادیوگرافی
–

مرحله بعدی نوبت تهیه عکس های رادیوگرافی است. بررسی دانوما نشان می دهد که معمولا کلینیک های تخصصی و برخی مطب های مدرن دندانپزشکی دارای یک بخش عکس برداری و رادیوگرافی و یا دارای یونیت های مدرن شامل تجهیزات اضافی رادیوگرافی هستند. در غیر این صورت لازم است که به نزدیک ترین محل برای عکس برداری مراجعه نمایید.


!
تهیه عکس رادیوگرافی مضرات زیادی برای بدن دارد، که بهتر است استفاده غیر ضروری از آن را کاهش داد.


!
معمولا در کلینیک ها و مطب های مدرن امکان عکس برداری باشد، پس از عکس برداری معمولا به صورت سیستمی عکس برای دکتر متخصص عصب کشی ارسال می شود، وگرنه باید عکس را به صورت فیزیکی تحویل گرفته و به ایشان انتقال دهید.

مرحله ششم: مشاوره ثانویه و دوباره با دندانپزشک
–

بعد از آن که رادیوگرافی های لازم به عمل آمد همانطور که بیان شد، عکس به صورت سیستمی و یا به صورت فیزیکی به دست دکتر می رسد. در ادامه با توجه به معاینات به عمل آمده، عکس رادیوگرافی و بررسی مساله مطرح شده از طرف شما، متخصص روت کانال به یک تشخیص در ارتباط با مشکل شما می رسد، که این تشخیص با شما در میان گذاشته می شود. در ادامه دکتر باید در مورد پلن های مختلف درمان دندان، فواید آن، ریسک های احتمالی و جایگزین های درمان با شما گفتگو می شود و در غیر این صورت حتما از پزشک خود بخواهید تا این توضیحات را برای شما ارائه دهد. و در نهایت شما باید حداقل در جریان قرار بگیرید که چگونه انجام RCT یا عصب کشی دندان باعث از بین رفتن درد و حفظ دندان می شود.

مرحله هفتم: درمان ریشه یا روت کانال تراپی توسط دندانپزشک
–

در صورت تمایل به انجام درمان، معمولا روال زیر انجام می شود:

  • ابتدا دندان شما برای انجام درمان، بی حس می شود تا در حین درمان، دردی را احساس نکنید.
  • پس از اطمینان از بی حسی کامل دندان و بافت نرم، درمان شروع می شود و دندانپزشک پوسیدگی های دندان را خارج کرده، تا برای انجام درمان به کانال ریشه دسترسی داشته باشد.
  • در مرحله بعدی طول ریشه به وسیله دستگاه دیجیتالی مخصوص تعیین می شود
  • پس از تشخیص طول ریشه، حالا نوبت به ضدعفونی، شکل دادن و خشک کردن کانال ریشه است .
  • در ادامه جای خالی پالپ با موادی که به همین منظور ساخته شده اند، پر می شود. در واقع دندان با ماده‌ای که سازگاری بافتی دارد پر می‌شود و داخل سوراخ تاج دندان، پانسمان قرار داده می شود.

پس از درمان ریشه، روش ترمیم تاج دندان بسته به نسج باقی مانده و دندان بیمار متفاوت است .اما در هر صورت دو روش کلی برای تکمیل نهایی درمان وجود دارد:

  • روش اول- پرکردن دندان: در برخی از موارد که پوسیدگی وسیع نبوده و حدقابل قبولی از تاج دندان باقی مانده است، به نظر پزشک می توان از تاج . جهت آشنایی با فرآیند پرکردن دندان اینجا را کلیک کنید.
  • روش دوم- روکش کردن دندان: در برخی از دندان ها که فشار جویدن را باید تحمل کنند و یا پوسیدگی آنها وسیع بوده ترمیم های مطمئن تری مانند روکش های فلزی و چینی باید بکار برده شود .جهت آشنایی با فرآیند روکش دندان اینجا را کلیک کنید.


!
در موارد خاصی که درمان در یک جلسه انجام نمی شود، داروهای لازم بی حس کننده و تسکین دهنده داخل دندان قرار داده می شود و درمان در جلسه دوم به انجام می رسد.


!
بهتر است که شما برای اطمینان از درمان و ترمیم نهایی مانند نوع روکش و ماده پرکننده و …، در برخی از زمینه ها اطلاعات مختصری از ساختمان ریشه دندان داشته باشید.

مرحله هشتم: تهیه عکس های رادیوگرافی نهایی
–

بعد از پایان کار معمولا یک رادیوگرافی نهایی جهت ارزیابی موفقیت درمان تهیه می شود.


!
شما می توانید بعد از خاتمه درمان در صورت بروز هر سوال یا مشکل با کلینیک و یا متخصص درمان ریشه تماس بگیرید.

نکات کلیدی

  • معمولا پس از ارائه عکس رادیوگرافی، دکتر باید در مورد پلن های مختلف درمان دندان، فواید آن، ریسک های احتمالی و جایگزین های درمان با شما گفتگو نماید، متاسفانه برخی از متخصصان عزیز، به دلیل مشغله بالا، خود اینکار را انجام نمی دهند، در این صورت حتما از پزشک خود بخواهید تا این توضیحات را برای شما ارائه دهد.
  • مصرف داروهای تجویز شده: بعد از انجام عمل عصب کشی ممکن است تا چند روز دردهای کم یا زیادی را احساس کنید. این دردها در روزهای اول (2 تا 3 روز اول) بیشتر احساس می شوند اما به مرور زمان از شدت آن ها کاسته می گردد و فقط دردهایی که مربوط به ضربه خوردن دندان های فک مقابل و فشار هنگام جویدن غذا هستند، احساس می شوند، که آنها نیز به تدریج از بین می روند. پس بهتر است داروهای تجویز شده توسط پزشک را طبق دستور مصرف کنید تا درد کمتری را احساس کنید.
  • اجتناب از خوردن غذاهای معمول: دندانی که درمان ریشه (عصب کشی) شده، دارای دیواره های ضعیف است، پس طی دوران پانسمان باید بسیار مراقب بود و از خوردن مواد غذایی سفتخودداری کرد. بهتر است از مواد غذایی نرم و روان مانند سوپ هااستفاده کرد. اگر در باز شدن فک مشکل دارید از حوله گرم و ماساژ آرام ناحیه درد استفاده کنید.
  • مسواک زدن و نخ دندان: مسواک زدن و استفاده از نخ دندان بلامانع است. اما دقت کنید که بر روی پانسمان موقت را با مسواک نسایید و نخ دندان را وارد ناحیه ی پانسمان شده نکنید.
  • انجام چکاب های منظم: دندانی که تحت درمان عصب کشی قرار گرفته است چون فاقد عصب می باشد نسبت به گرما و سرما حساس نیست. پس عدم رعایت بهداشت مناسب موجب پوسیدگیمی شود و ممکن است که شخص متوجه این مسئله نگردد. پس چکاب های دوره ای و منظم برای پیش گیری توصیه می گردد.

لغات و اصطلاحات

  • آمالگام دندانی (آلیاژ جیوه با چند فلز دیگر): آمالگام دندانی ترکیب نصف به نصف جیوه ی مایع و پودر نقره، مس، قلع، روی و سایر فلزات است. آمالگام به دندان نمی چسبد، بنابراین حفره ها به نحوی تراش می خورند که پس از سفت شدن آمالگام بتوانند آن را در خود نگه دارند. زمانی که قرار باشد پس از پرکردگی آمالگام دندانی از اینله استفاده کرد، ممکن است بسیار مخرب باشد، برای مثال، جایی که قرار باشد حفره به سمت سطح دندان تراش بخورد تا در آوردن و چسباندن ممکن شود. آمالگام کمکی به زیبایی دندان نمی کند و همچنین نگرانی هایی در مورد استفاده از این فلزات، بخصوص جیوه در آمالگام دندانی برای سلامتی وجود دارد.
  • بی حسی موضعی: اغلب شامل نورآدرنالین (نور اپی نفرین) می شود که بی حسی را برای مدت بیشتری موثر نگه دارد- و از خونریزی بیش از حد حین جراحی یا کشیدن دندان جلوگیری کند. برخی افراد ممکن است به بی حسی موضعی عکس العمل بدی نشان دهند، مخصوصا اگر بطور مستقیم به رگ ها تزریق شده باشد (راه دقیقی برای شناسایی آن نیست). بی حسی موضعی از طریق بستن موقت راه انتقال سیگنال های عصبی عمل می کند.
  • پوسیدگی دندان : این کلمه در واقع اصطلاح دقیق و تخصصی برای پوسیدگی دندان (Decay) است. اسید تولید شده توسط باکتری فعال در قند، مینای دندان را نرم می کند و به باکتری اجازه می دهد تا به عاج داخلی دندان نفوذ کند، جایی که پوسیدگی اغلب تا زمانی که روی پالپ داخلی (عصب) اثر نگذاشته و موجب ایجاد درد و/یا عفونت نشده بدون علائم باقی می ماند.
  • درمان عصب کشی (اندودنتیک): اندو به معنای درون و دنت به معنای دندان می باشد. این درمان شامل پاک سازی تمام ذرات زنده ی درون سیستم ریشه ی دندان، ضدعفونی و پر کردن تمام فضا با ماده ی پر کننده ی غیر زنده می شود. پس از درمان، دندان ها ضعیف می شوند و تغییر رنگ می دهند و ممکن است نیاز به روکش یا پوششی برای محافظت از آن ها در مقابل شکستگی احتمالی باشد.

منابع و ارجاعات

  • سایت های محتوای در حوزه دندانپزشکی پزشکی
  • سایت کلینیک ها و دندان پزشکان تخصصی
  • پایگاه اینترنتی مقالات سایت تبیان
  • تجربیات میدانی
  • پایگاه اینترنتی مدپلاس
 

نظرات کاربران

2 دیدگاه در “مراحل و نکات عصب کشی دندان (روت کانال تراپی)”

  1. خیامی گفت:
    27 شهریور 1402 در 5:44 ب.ظ

    من عصب کشی کردم ولی باز دندونم درد میکنه

    پاسخ
  2. ستاره گفت:
    20 اسفند 1402 در 10:08 ق.ظ

    ممنون بابت اطلاعاتی که درمورد عصب کشی گذاشتید

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

3 × 2 =