خانه » اعتقادی و اعبادی » عمومی در اعتقادی »
0
1,733
15 شهریور 1400

مقدمه

وقتی که فردی از مسلمانان از دنیا رفت بر سایر مسلمانان واجب است که او را غسل داده، کفن کرده و پس از تشریفات رسمی تدفین، نسبت به خواندن نماز واجب میت و دفن او، اقدام نمایند. خواندن نماز میت برجنازه فرد مسلمان واجب است. این نماز شامل پنج مرحله (پنج تکبیر) مجزا است که بعد از تکبیر اول، شهادتین، بعد از تکبیر دوم صلوات، بعد از تکبیر سوم طلب مغفرت برای مسلمانان، بعد از تکبیر چهارم طلب آمرزش برای میتو در نهایت تکیبر پنجم پایان نماز است. البته شایان ذکر است در دین مبین اسلام نماز دارای دو نوع زیر است:

اول- نمازهای واجب: شامل نمازهاییومیه و روزانه (نماز صبح، نماز ظهر، نماز عصر، نماز مغرب و نماز عشاء)، نماز میت، نماز آیات، نماز قضای پدر و مادر، نماز نذر، اجاره و عهد و در نهایتنماز طواف می شود.

دوم- نماز های مستحب: نمازهای مستحب شامل نافله‌های روزانه (نافله صبح، نافله ظهر، نافله عصر، نافله مغرب، نافله عشاء و نافله شب)، نمازهای در وقت مشخص (نماز شب، نماز غفیله)، نمازهای به نام چهارده معصوم (نماز امام زمان (عج))، نمازهای به نام یاران پیامبر و ائمه (نماز جعفر طیار)، نمازهای در مورد زمانی خاص (مانند نماز اول ماه، نماز عیدین (نمازعید قربان و نماز عید فطر)، نماز عید غدیر)، نمازهایی که برای مکان خاص تشریع شده است (مانند نماز در مسجد جمکران، نماز تحیت مسجد)، نمازهای مخصوص برای حل مشکلات روحی و مادی و برآورده شدن حاجت‌ها (مانند نماز برای زیاد شدن رزق، نماز توبه، نماز شکر). در این مقاله، مراحل و نحوه خواندن نماز میت و ادعیه واجب و مستحب آن ارائه می شود. امید است با رعایت این موارد تجربه خوبی از بجاآوردن این فریضه الهی داشته باشید.


!
نماز میت، واجب کفایی است. یعنی اگر یک نفر به جا بیاورد، از دیگران ساقط می شود.


!
این نماز را می توان به جماعت خواند ولی ماموم باید همه تکبیرها و دعاها را خودش بخواند. به این صورت که امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند و بقیه نماز را آهسته بخوانند.

پیش نیاز و ملزومات

پیش نیازها و شرایط اصلی نماز میت شامل موارد زیر است:

  • غسل دادن و کفن کردن متوفی
  • عدم نیاز به طهارت: در این نماز نیاز به وضو، غسل، تیمّم، پاک بودن و غیرغصبی بودن لباس نیست. اگر چه احتیاط مستحب آن است که تمام چیزهایی که در نمازهای دیگر لازم است، رعایت شود.
  • شرط وجوب نماز میت: نماز خواندن بر میّت مسلمان، اگر چهبچه باشد، واجب است. درواقع باید حداقل یکی از پدر و مادر آن فرد مسلمانباشد و حداقل شش سال تمام داشته باشد.

مراحل اصلی


!
نماز میت شامل 5 مرحله اصلی است که هر مرحله بعد از تکبیر، شامل یک دعا واجب و یک دعای مستحب (که نسبت به دعای واجب جامع تر است) می شود و بنار شرایط می توان یکی از آن دو را بجا آورد.


!
نماز میت در واقع یک نماز واقعی نیست بلکه دعایی است که مومنین در حق میت می کنند برای همین است که این نماز دارای رکوع و سجده نیست.

اول | آماده سازی و قراردادن پیکر فرد میت
–

وقتی که فردی از مسلمانان از دنیا رفت بر سایر مسلمانان واجب است، برای بجا آوردن نماز میت روال زیر را انجام دهند:

  • تشریفات خواندن نماز: در ابتدا باید او را غسل داده، کفن کرده و تشریفات رسمی تدفین را انجام دهند.
  • قرار دادن پیکر: اگر فرد متوفی مرد است، امام جماعت یا کسی که فرادی بر او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد و اگر متوفی زن است کمی بالاتر و در مقابل بازوان او، نماز را بجا آورد.

دوم | تکبیر اول و خواندن شهادتین
–

در ادامه برای خواندن نماز غفیله روال زیر را به جا می آوریم:

  • نیت: نماز می‌خوانم بر این میّت (نام میت)، قربت الی الله.
  • ذکر تکبیر: مستحب است دو دست را تا نزدیکی گوش بالا برده و ذکر الله اکبر را بیان کنید.
  • دعای واجب: اَشْهَدُ اَنْ لا الهَ الَّا اللَّهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ اللَّهِ. ترجمه: گواهی دهم که نیست معبودی جز خدا و گواهی دهم که محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) رسول خدا است.
  • دعایمستحب: اَللَّهُ اَکبَرُ اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اللَّهُ وَحْدَهُ لاشَریک لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشیراً وَ نَذیراً بَینَ یدَی السّاعَةِ. ترجمه: گواهی می‌دهم که معبودی جز خدا نیست، یگانه و بی‌شریک است؛ و گواهی می‌دهم که محمّد بنده و فرستاده اوست که او را به‌حق، مژده‌دهنده و بیم‌دهنده پیشاپیش قیامت فرستاده.

مرحله سوم | تکبیر دوم و خواندن صلوات
–

در ادامه تکبیر دوم و دعای مربوطه را به صورت زیر بجا آورید:

  • ذکر تکبیر: مستحب است دو دست را تا نزدیکی گوش بالا برده و ذکر الله اکبر را بیان کنید.
  • دعای واجب: اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ. ترجمه: خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد.
  • دعای مستحب: اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بارِک عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ کاَفْضَلِ ما صَلَّیتَ وَ بارَکتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلی اِبْرهیمَ وَ آلِ اِبْرهیمَ اِنَّک حَمیدٌ مَجیدٌ وَ صَلِّ عَلی جَمیعِ الاَنْبِیآءِ وَ الْمُرْسَلینَ. ترجمه: خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و بر محمّد و خاندان محمّد برکت ده و محمّد و خاندان محمّد را رحم کن، همانند برتر درود و برکت و رحمتی که بر ابراهیم و خاندان ابراهیم نمودی، به‌درستی که تو ستوده و بزرگواری و بر همه پیامبران و فرستادگان درود فرست.

چهارم | تکبیر سوم و طلب مغفرت برای مسلمانان
–

در تکبیر سوم لازم است برای مسلمانان به صورت زیر طلب مغفرت نمایید:

  • ذکر تکبیر: مستحب است دو دست را تا نزدیکی گوش بالا برده و ذکر الله اکبر را بیان کنید.
  • دعای واجب: اَللَّهُمَّ اْغفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ. ترجمه: خدایا بیامرز مردان و زنان با ایمان را.
  • دعای مستحب: اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ وَالْمُسْلِمینَ وَالْمُسْلِماتِ الاَحْیآءِ مِنْهُمْ وَالاَمْواتِ تابِعْ بَینَنا وَ بَینَهُمْ بِالْخَیراتِ اِنَّک مُجیبُ الدَّعَواتِ اِنَّک عَلی کلِّشَیئٍ قَدیرٌ. ترجمه: خدایا مردان و زنان مؤمن و مسلمان چه زنده و چه مرده از آنان را بیامرز، پیوند ده میان ما و آن‌ها را به خیرات، به‌درستی که تو اجابت‌کننده دعاهایی، به‌درستی که تو بر هر چیز توانایی.

پنجم | تکبیر چهارم و طلب آمرزش برای میت
–

طلب آمرزش برای میت

در مرحله بعد لازم است به صورت زیر برای میت طلب آمرزش نمایید:

  • ذکر تکبیر: مستحب است دو دست را تا نزدیکی گوش بالا برده و ذکر الله اکبر را بیان کنید.
  • دعای واجب:
    • میت مرد باشد: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِهذَا المَیت. ترجمه: خدایا بیامرز این مرده را.
    • میت زن باشد: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِهذِهِ المَیتَةِ. ترجمه: خدایا بیامرز این مرده را.
  • دعای مستحب:
    • میت مرد باشد: اَللّهُمَّ اِنَّ هذا عَبْدُک وَابْنُ عَبْدِک وَابْنُ اَمَتِک نَزَلَ بِک وَ اَنْتَ خَیرُ مَنْزُولٍ بِهِ اَللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُ اِلاّ خَیراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنّا اَللّهُمَّ اِنْ کانَ مُحْسِناً فَزِدْ فی اِحْسانِهِ وَ اِنْ کانَ مُسَّیئاً فَتَجاوَزْ عَنْهُ وَاغْفِرِ لَهُ اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِنْدَک فی اَعْلا عِلِّیینَ وَاخْلُفْ عَلی اَهْلِهِ فِی الْغابِرینَ وَارْحَمْهُ بِرَحْمَتِک یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ. ترجمه: خدایا این بنده تو و فرزند بنده تو و فرزند کنیز توست، نزد تو فرود آمده و تو بهترین کسی هستی که نزد او فرود می‌آیند، خدایا ما از او جز خوبی نمی‌دانیم و تو از ما به او داناتری، خدایا اگر نیکوکار است، بر نیکی‌اش بیفزا و اگر بدکار است، از او درگذر و او را بیامرز و نزد خود در بالاترین جایگاه‌ها قرارش ده و بر خاندانش در میان زندگان جانشین او باش، به مهربانی‌ات‌ای مهربان‌ترین مهربانان.
    • میت زن باشد: اَللّهُمَّ اِنَّ هذِهِ اَمَتُک وَابْنَةُ عَبْدِک و انبنَةُ اَمَتِکَ نَزَلَتْ بِک وَ اَنْتَ خَیرُ مَنْزوُلٍ بِهِ اَللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْها اِلاّ خَیراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهامِنّا اَللّهُمَّ اِنْ کانَتْ مُحْسِنَةً فَزِدْ فی اِحْسانِها وَ اِنْ کانَتْ مُسیئةً فَتَجاوَزْ عَنْها وَ اغْفِرْ لَها اَللّهُمَّ اجْعَلْها عِنْدَک فی اَعْلا عِلِّیینَ وَ اخْلُفْ عَلی اَهْلِها فِی الْغابِرینَ وَارْحَمْها بِرَحْمَتِک یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ. ترجمه: خدایا این کنیز تو و دختر بنده تو و دختر کنیز توست، بر تو فرود آمده و تو بهترین کسی هستی که بر او فرود می‌آیند، خدایا ما از او جز خوبی خبر نداریم و تو از ما به او داناتری، خدایا اگر نیکوکار است بر نیکی‌اش بیفزا و اگر بدکار است از او درگذر و او را بیامرز و نزد خود در بالاترین جایگاه‌ها قرارش ده و بر خاندانش در میان زندگان جانشین او باش و به مهربانی‌ات به او رحم کن،‌ای مهربان‌ترین مهربانان.

در جایی که چند میت وجود دارد (هر چند بهتر است برای هر کدام نماز میت جدایی خوانده شود) ولی اگر بخواهند نماز میت را برای آنها با هم اقامه کنند، باید آنها را در مقابل نمازگزاران قرار داده و بعد از تکبیر چهارم، در هنگام قرائت اذکار، به ترتیب موارد زیر را بجا بیاورند:

  • حالت اول: اگر اموات، چند مرد یا چند مرد و زن باشند:

اللّهُمَّ انَّ هوُلاءِ عَبیدُکَ وَ ابْناءُ عَبیدِکَ وَ ابْناءُ امائِکَ نَزَلُوا بِکَ وَ انْتَ خَیْرُ مَنْزُولٍ بِه، اللّهُمَّ إِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُم الّا خَیْراً وَ انْتَ اعْلَمُ بِهِم مِنّا، اللّهُمَّ انْ کانوا مُحْسِنین فَزِدْ فِى احسانِهِم وَ انْ کانوا مُسیئینَ فَتَجاوَزْ عَنْهُم وَ اغْفِرْ لَهُم، اللّهُمَّ اجْعَلْهُم عِنْدَکَ فى اعْلى عِلِّیّینَ وَ اخْلُفْ عَلى اهْلِهِم فِى الْغابِرِینَ وَ ارْحَمْهُم بِرَحْمَتِکَ یا ارْحَمَ الرَّاحِمینَ.

  • حالت دوم: اگر اموات، چند زن باشند:

اللّهُمَّ إنَّ هوُلاءِ امائُکَ وَ بَناتُ عَبیدِکَ وَ بَناتُ امائِکَ نَزَلنَ بِکَ وَ انْتَ خَیْرُ مَنْزُولٍ بِه، اللّهُمَّ إِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُنَّ الّا خَیْراً وَ أنْتَ اعْلَمُ بِهِنَّ مِنّا، اللّهُمَّ إنْ کنَّ مُحسِناتٍ فَزِدْ فِى احسانِهِنَّ وَ إنْ کُنَّ مُسیئاتٍ فَتَجاوَزْ عَنْهُنَّ وَ اغْفِرْ لَهُنَّ، اللّهُمَّ اجْعَلْهُنَّ عِنْدَکَ فی اعْلى عِلِّیّینَ وَ اخْلُفْ عَلى اهْلِهِنَّ فِى الْغابِرِینَ وَ ارْحَمْهُنَّ بِرَحْمَتِکَ یا ارْحَمَ الرَّاحِمینَ.

  • حالت سوم: اگر اموات، دو مرد باشند:

اللّهُمَّ إنَّ هَذَینِ عَبداکَ وَ ابْنا عَبدَیکَ وَ ابْنا امَتَیکَ نَزَلا بِکَ وَ انْتَ خَیْرُ مَنْزُولٍ بِه، اللّهُمَّ إِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُما الّا خَیْراً وَ انْتَ اعْلَمُ بِهِما مِنّا، اللّهُمَّ انْ کانا مُحْسِنَین فَزِدْ فِى احسانِهِما وَ إنْ کانا مُسیئَین فَتَجاوَزْ عَنْهُما وَ اغْفِرْ لَهُما، اللّهُمَّ اجْعَلْهُما عِنْدَکَ فى اعْلى عِلِّیّینَ وَ اخْلُفْ عَلى اهْلِهِما فِى الْغابِرِینَ وَ ارْحَمْهُما بِرَحْمَتِکَ یا ارْحَمَ الرَّاحِمینَ.

  • حالت پنجم: اگر اموات، دو زن باشند:

اللّهُمَّ إنَّ هَتَینِ أمَتاک وَ بِنتا عَبدَیکَ وَ بِنتا امَتَیکَ نَزَلَتا بِکَ وَ انْتَ خَیْرُ مَنْزُولٍ بِه، اللّهُمَّ إِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُما الّا خَیْراً وَ انْتَ اعْلَمُ بِهِما مِنّا، اللّهُمَّ انْ کانَتا مُحْسِنَتَین فَزِدْ فِى احسانِهِما وَ إنْ کانَتا مُسیئَتَین فَتَجاوَزْ عَنْهُما وَ اغْفِرْ لَهُما، اللّهُمَّ اجْعَلْهُما عِنْدَکَ فى اعْلى عِلِّیّینَ وَ اخْلُفْ عَلى اهْلِهِما فِى الْغابِرِینَ وَ ارْحَمْهُما بِرَحْمَتِکَ یا ارْحَمَ الرَّاحِمینَ.

ششم | تکبیر پنجم و پایان نماز
–

در نهایت نمازگزار و یا امام جماعت پس از ذکر تکبیر، نماز را به اتمام می رساند.

  • ذکر تکبیر: مستحب است دو دست را تا نزدیکی گوش بالا برده و ذکر الله اکبر را بیان کنید.
  • خواند دعای توصیه شده: در برخی منابع قید شده است می توان این دعا را نیز در این مرحله به جا آورد: رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَفِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذابَ النَّارِ. ترجمه: پروردگارا، بده به ما در دنیا خوبی و در آخرت نیز خوبی و نگاهمان دار از عذاب دوزخ.
خواندن دعای توصیه شده برای نماز میت

نکات کلیدی

  • چنانچه میّت از روی عمد یا فراموشى یا به جهت عذرى، بدون نماز دفن شود و یا بعد از دفن معلوم شود، نمازى که بر او خوانده شده باطل بوده، باید نماز بر قبرش خوانده شود و این وجوب تا زمانی است که جسد او از هم نپاشیده باشد.
  • نماز میت را باید در حالت قیام یعنی ایستاده خواند.

منابع و ارجاعات

 

نظرات کاربران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

8 − 2 =