مقدمه
یک قل دو قل، گونهای بازی ایرانی است که بوسیله تعدادی سنگ انجام میشود. این بازیها به گونهای طراحی شده که محدودیت سن و جنسیت ندارد. اهداف کلی بازی را می توان به وجود آوردن قدرت تمرکز و سرگرمی و فهم کاربرد ریاضی در مسائل زندگی به شمار میرود. این بازی ۹ مرحله دارد و بازیکن با اجرای موفق هر مرحله، یک امتیاز کسب میکند و به مرحله دیگر میرود. یک قل دو قل، اسامی متعددی دارد شامل یک گل دو گل، بش داش، پنج پنج، پنج سنگ، پاسنگ کا، رگرگ بازی یا سنگچران یا توّپال غمچان یا قمچان. در این مطلب، مراحل و شیوه بازی یه قل دو قل، ارائه می شود. امید است با رعایت این موارد تجربه خوبی از این بازی سنتی داشته باشید.
!
اگر به طور معمول این بازی، در 9 مرحله ارائه می شود، اما به دلیل افزودن یک مرحله تحت عنوان انتخاب تیم اول، در دانوما این بازی در 10 مرحله ارائه شده است.
پیش نیاز و ملزومات
- تعداد بازیکن: حداقل 2 نفر بازیکن، البته گاهی اوقات به صورت گروههای دو الی سه نفره نیز بازی میشود. اما بعضی مواقع افراد حتی به گروههای هشت تا ده نفره نیز تقسیم میشوند.
- 5 سنگ گرد با اندازه متوسط (کمی بزرگتر از فندق)
مراحل اصلی
اول | مشخص کردن تیم شروع کننده یه قل دو قل
–
در اولین مرحله با جفت یا تک آمدن، شروع کننده بازی مشخص می شود به این صورت که یکی از بازیکنان سنگها را در مشت میگیرد تا دیگری حدس بزند تعداد سنگ زوج است یا فرد. در نتیجه هر کدام مرتکب اشتباه شوند سوخته و دیگری بازی را شروع میکند و هر یک در نوبت خود از هر مرحله که مانده باشد، بازی را پی میگیرد.
دوم | قل اول
–
بازیکن در مرحله اول، روال زیر را دنبال می کند:
- پنج سنگ را به گونهای که جدا از هم بایستند روی زمین پخش میکند،
- یکی را برداشته و به بالا پرتاب میکند،
- در فاصله پایین آمدن، یکی از سنگها را از روی زمین برداشته و با همان دست، سنگ بالا انداخته را (که در حال پایین آمدن است) میگیرد.
- در ادامه به همین روش، همه سنگ ها را برمیدارد.
سوم | دو قل
–
در مرحله دوم روال زیر انجام می شود:
- پنج سنگ را به گونهای که دو به دو قرار بگیرند، روی زمین پخش نمایید
- یکی دیگر را برداشته و به بالا انداخته
- به موازات سنگها را دو تا دو تا، از روی زمین جمع کنید
چهارم | سه قل
–
این مرحله همانند مراحل پیش است با این تفاوت که چهار سنگ روی زمین را در دو حرکت یک تایی و سه تایی، بردارید.
پنجم | پرتاب چهار سنگ
–
در این مرحله، باید:
- یک سنگ را به هوا انداخته
- چهار سنگ را با هم از روی زمین بر داشته
- و همزمان سنگ معلق در هوا را بگیرید
ششم | قرتک
–
در این مرحله روال زیر را دنبال کنید:
- یک سنگ را به هوا اندازید
- در حالی که چهار سنگ دیگر در مشت است، انگشت سبابه را به زمین بکشید، بعد سنگ را در هوا بگیرید
- سپس با یک پرتاب دیگر، سنگی را که از روی زمین برداشته اید، با یکی دیگر از سنگها جابهجا کرده و به همین روش، مرحله را با تعویض کلیه سنگها، به اتمام میرسانید.
هفتم | ساخت پل و عبور سنگ ها از آن
–
در این مرحله نیز روال زیر را مدنظر داشته باشید:
- باید با دست چپ خود یک پل درست کرده (سه انگشت وسط دست چپرا بسته و توسط انگشتان شست و انگشت کوچک، روی زمین پل میسازد) به گونه ای که بتوان سنگها را از زیر سه انگشت بسته به داخل هدایت کرد
- در ادامه باید با دست راست، سنگها را روی زمین پخش کرده، به حریفاشاره کنید تا یکی از سنگ ها را به عنوان قراول (آخرین سنگ عبوری از زیر پل) انتخاب کند
- پس از آن، یکی را برداشته و به طرف بالا پرتاب کرده و دوباره بگیرید
- در این فاصله، سنگها را یکی یکی حداکثر با 3 ضربه، از زیر پل بگذرانید
!
سنگی را باید به عنوان قراول، انتخاب کرد که سدّ معبر سایرسنگها باشد و باید مراقب بود که وقتی سنگها را به سمت پل هدایت میکند با سنگ قراول برخورد نکند.
هشتم | ریختن سنگ ها روی زمین و پرتاب
–
در مرحله هشتم، نیز روال زیر دنبال شود:
- سنگ ها را روی زمین بریزید
- دست چپ را در یک طرف آنها به صورت عمودی بر زمین قرار داده و دیواری درست کنید
- باز با دست راست یکی از سنگ ها را برداشته، به طرف بالا انداختهو دوباره میگیرد و در این فاصله بایستی، یکی از سنگها را برداشته و به آن سوی دیوار بگذارید
!
این حرکت را باید برای تمامی سنگها، اجرا کنید.
نهم | پرتاب همه سنگ ها به صورت یکجا
–
در این مرحله باید موارد زیر را انجام دهید:
- همه سنگ ها را یک جا به طرف بالا بیاندازید
- در فاصله بازگشت آنها، فوری دستها را از کناره به هم بچسبانید تا سنگها را با کف دو دست بگیرید
- دوباره آنها را در همان حال با دو دست به طرف بالا بیاندازید
- در این فاصله دست ها را وارونه کرده و از ناحیه انگشت سبابه به هم چسبانده تا آنها را با پشت دست بگیرید
- سپس عکس آن را انجام داده و باز سنگهای پرتابی را با کف دو دست بگیرید
در نهایت افتادن حتی یک سنگ، موجب سوختن است و هر کدام این مرحله را گذرانده باشد، برنده بازی است.
دهم | مجازات بازنده
–
مرحله آخر، مرحله مجازات و تنبیه است در این مرحله نیز موارد زیر انجام می شود:
- دو بازیکن (و یا سر گروه دو تیم) رو به روی هم می نشینند
- بازنده کف دستش را به زمین می چسباند و نفر برنده سنگها را یکی یکی با اسامی تنبیهها مانند نوازش و برداشتن عسل از کندو، پشت دست او می چسباند
- سپس باید با یک حرکت، همه سنگ ها را به سوی بالا بیندازد و با کف دست بگیرد، اگر توانست همه را بگیرد، مجازات و تنبیهی متوجه او نیست اما اگر سنگی روی زمین بیفتد به تعداد سنگهای افتاده برای او جریمه تعیین میکنند.
منابع و ارجاعات
- تجربیات بازی
- وبسایت های محتوایی در حوزه بازی های بومی و گروهی
ما بجای مرحله تنبیه مر حله امتیاز داریم یعنی سنگ ها را با هم پرتاب می کنیم و با پشت یک دست می گیریم هر تعداد سنگ روی پشت دست بود امتیاز است اول بازی قرار می گذاریم کا تا چند امتیاز بازی کنیم هر سنگ ده امتیازی است
البته اون سنگ هایی که پشت دست هست را یکبار دیگه با هم پرتاب می کنیم و اگر تو نستیم بگیریم امتیاز بدست میاد مثلا من پنج سنگ را در یک دست می گیرم و پرتاب می کنم و دستم را به پشت می کنم هر چقدر سنگ پشت دستم افتاد مثلا دو تا سنگ پشت دستم می افتد و من هر دو سنگ را با هم پرتاب می کنم و با همان دست از بالای سنگ ها که هنوز،روی هوا هستند اونها را مشت می کنم و اگر تونستم هر دو سنگ را مشت کنم امتیازم بیست می شود
من پنج سنگ را در یک دست مشت کرده و به هوا می ندازم و هر چقدر سنگ با پشت دستم توانستم بگیرم می شود امتیاز من مثلا دو سنگ،حالا باید همان طور که این دو سنگ در پشت دست من است انرا به بالا پرتاب کنم و با همان دست از بالای سنگ ها که هنوز در هوا هستند ان دو را مشت کنم تا امتیاز بیست برای من شود این مرحله اخر ما است و هر کس امتیاز بیشتری بیاورد برنده است اگر بخواهیم دور بیشتری بازی می کنیم برای بدست اوردن امتیازهای بالاتر
ما به جای سنگ از تیله استفاده می کردیم برای این بازی
بازی خوبی هست. ایکاش زنده شود. مهارت های جسمانی جالبی را تقویت می کند.