بی خوابی | درمان خانگی، فوری (سریع) و سنتی | راهنمای جامع

بیماری بی خوابی همچون سنگ کیسه صفرا، سکسه، نفخ، کبد چرب، درد و ورم طحال و … یک بیماری (ناخوشی) است. بی خوابی (Insomnia)، یک اختلال شایع خواب است که باعث می ‌شود خواب رفتن به کاری سخت و طاقت فرسا و گاهی غیر ممکن تبدیل شود. علاوه بر این در هنگام ابتلاء به این اختلال فرد ممکن است زودتر از موعد مقرر بیدار شده و دیگر قادر به خوابیدن نباشد. حتی ممکن است فرد بعد از بیدار شدن از خواب هم احساس خستگی داشته باشد. انواع بی خوابی عبارت است از:

• بی خوابی گذرا: بی خوابی گذرا کمتر از یک ماه طول می کشد و رایج ترین و گسترده ترین نوع بی خوابی در بین افراد است که اغلب با عوامل استرس زا ارتباط دارد.
• بی خوابی کوتاه مدت یا حاد: به بی خوابی اطلاق می شود که بین سه هفته تا شش ماه است.
• بی خوابی مزمن: در این حالت فرد مبتلا در یک بازه زمانی طولانی دچار بی خوابی می شود و این وضعیت بر عملکرد روزانه او تأثیر می گذارد. متأسفانه افراد مبتلا نه تنها خواب کافی ندارند بلکه در طول روز با مشکلات عاطفی، ذهنی و جسمی دست و پنجه نرم می کنند.

شایع ترین علل بی خوابی شامل موارد زیر می شود:

• داشتن استرس و فشار روانی
• داشتن اختلالات سلامت روان
• پرخوری در شب
• داشتن سفر یا برنامه های کار
• داشتن عادات بد خوابی
• مصرف برخی از داروها

امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی نسبت به درمان خانگی، فوری و یا سنتی بیماری … پیدا نمایید.

اول | درمان خوراکی بی خوابی

توصیه و درمان فوری خوراکی برای بی خوابی عبارت است از:

• مصرف حریره بادام: حریره بادام را با شیر بز به صورت منقسم و چند بار در طول روز میل کنید.
• مصرف فرنی: فرنی را با مخلوط شیر بز و عسل، میل نمایید.
• مصرف انواع سوپ: سوپ هایی مانند سوپ گشنیز، سوپ جو (همراه اسفناج، شوید تازه و گشنیز تازه)، استفاده کنید.
• مرف انواع مربا: مربا هایی مانند مربای سیب و مربای کدو، میل کنید.
• مصرف مویز: روزانه 30-21 عدد مویز میل کنید.
• مصرف حلوای کدو و حلوای ماش: حلوای کدو که تهیه شده است از نشاسته، کدوی رنده شده، شکر، روغن بادام و تخم گشنیز است را استفاده نمایید.
• مصرف شوربای گوشت پرندگان و شوربای مرغ: شوربای گوشت پرندگان را همراه با نان گندم و شوربای مرغ را همراه با پنیرک و گشنیز، میل نمایید.
• مصرف شیر گردو: یک لیوان از این شیر را قبل از خواب، به آرامی و جرعه جرعه به طوری که نوشیدن آن 10 دقیقه به طول بینجامد، میل کنید (افراد مبتلا به بیماری صرع، سردرد و جوش پوستی، از مصرف این شیر خودداری کنند).
• مصرف دمنوش بابونه: آنتی‌اکسیدان موجود در دمنوش بابونه، گیرنده‌ های مغز را تحت تاثیر قرار می ‌دهد و باعث کاهش اضطراب و داشتن خوابی راحت می ‌‎شود.
• مصرف دمنوش گل گاو زبان: 5 گرم گل گاو زبان را با 5 گرم بادرنجبویه، سنبل الطیب و ریشه ایرسا، میل نمایید.
• مصرف چغندر: در روایتی از کلینی در کتاب الکافی (ج6،ص369)، از امام رضا ع نقل شده است که می فرمایند به بیماران خود برگ چغندر بدهید چرا که در آن شفاء است و هیچ بیماری و مشکل و عوارضی به همراه آن نیست؛ و خواب بیمار را آرام می کند و از مصرف ریشه (یا ساقه) آن اجتناب ورزید چرا که سبب سوداء می شود.
• مصرف کاهو: در روایتی از کتاب مکارم الاخلاق (ص183) از پیامبر اسلام ص نقل شده است که کاهو بخورید که سبب خواب آلودگی و زیادی خواب است و غذا را هضم می کند.

همچنین پرهیزات خوراکی برای درمان بی خوابی عبارت است از:

• نخوردن غذا در نیمه شب
• نخوردن کافئین و چای
• نخوردن غذای سنگین و سرخ شده
• نخوردن گوشت شتر، گاو، گوساله
• نخوردن آب یخ
• عدم مصرف مواد غذایی پر ادویه و تند،
• عدم مصرف حبوبات نفاخ،
• پرهیز از خوردن غذاهای آماده و کارخانه ای.

دوم | درمان موضعی و ماساژ بی خوابی

درمان موضعی بی خوابی شامل موارد زیر می شود:

• انجام روغن مالی: مخلوط روغن بنفشه، نیلوفر، بادام، کدو و گل سرخ تازه را روزی 4 بار در بینی (یک قطره در هر سوراخ بینی) بچکانید و بر پیشانی، ملاج سر، اطراف گوش ها، داخل لاله گوش، لب ها، کف پا، دست، مقعد و ناف بمالید.
• انجام پاشویه: بنفشه، گل سرخ، تخم کاهوی کوبیده و گشنیز را در مقداری آب جوشانده و 20 دقیقه پاشویه کنید (پاها را تا زانو، در جوشانده قرار دهید).
• انجام دوش و ماساژ: شب ها با آب نیم گرم دوش بگیرید؛ سپس نیم تا یک ساعت استراحت کرده و شام سبک میل کنید و قبل از خواب، بدن و پشت را آرام و ملایم ماساژ دهید.

سوم| درمان حرکتی بی خوابی

درمان فوری مبتنی بر تحرک و ورزش برای بی خوابی عبارت است از:

• ورزش ملایم روزانه به مدت 15 دقیقه انجام دهید.
• انجام یوگا می‌تواند به آرامش ذهن و بدن کمک کند و تنش ‌ها و فشار های روانی شما را از بین ببرد. شما با انجام منظم حرکات مناسب یوگا خواهید توانست آرامش بیشتری به دست بیاورید و برای یک استراحت شبانه ‌ی بهتر آماده شوید.
• صبح زود، نیم ساعت در آفتاب قدم بزنید و این کار پیام آماده شدن برای کار روزانه را به بدن می فرستد و باعث بهتر شدن خواب شبانه می گردد.

چهارم | رایحه درمانی و بخور درمانی بی خوابی

رایحه درمانی و استنشاق درمانی فوری در بی خوابی عبارت است از:

• بوییدن عرق بیدمشک: عرق بیدمشک، گلاب و عرق نیلوفر را مخلوط کرده و در ظرفی دهانه گشاد بریزید و در کنار میز کار خود گذاشته و مکرر ببویید و همچنین شب ها نیز کنار تخت خود قرار دهید تا بوی آن به مشام شما برسد.
• انجام بخور: یک قاشق غذاخوری از هر کدام از مواد کدوی سبز رنده شده، خیار رنده شده، تخم کاهو، بنفشه، پنیرک، تاجریزی، جوی پوست کنده، سبوس جو، گل سرخ، برگ و تخم ختمی، برگ بید، تخم و برگ خرفه، گشنیز و ریحان را در ظرف در بسته ای در آب بجوشانید؛ سپس حرارت را خاموش کرده و بعد از اضافه کردن روغن گل سرخ یا روغن بنفشه، پارچه ای بر روی سر انداخته و روزی 2 بار بخور دهید.

پنجم | درمان غیرمادی و معنوی برای بی خوابی

دعا کردن

بر اساس دیدگاه خدامحورانه، شفای اصلی نزد خداوند متعال است. درکنار گروه های درمانی فوق، توصیه های معنوی زیر (بر اساس منابع معتبر)، برای بهبود بی خوابی عبارت است از:

• در روایتی آمده است که حضرت زهرا س از بی ‌خوابی به پیامبر ص شکایت کردند و پیامبر ص فرمودند: اي دخترم این را بگو یَا مُشْبِعَ الْبُطُونِ الْجَائِعَةِ وَ یَا كَاسِیَ الْجُنُوبِ الْعَارِیَةِ وَ یَا مُسَكِّنَ الْعُرُوقِ الضَّارِبَةِ وَ یَا مُنَوِّمَ الْعُیُونِ السَّاهِرَةِ سَكِّنْ عُرُوقِیَ الضَّارِبَةَ وَ أَدْنِ لِعَیْنِی نَوْماً عَاجِلًا به معنی اي سیرکننده شکم ‌هاي‌ گرسنه، اي پوشاننده‌ تن‌ هاي‌ عریان، اي تسکین دهنده رگ ‌هاي‌ زننده، اي خواب کننده چشمان بی‌ خواب، رگ ‌هاي‌ زننده‌ام را تسکین بده و به چشمانم اجازه بده زود بخوابد.
• در روایتی از امام صادق ع آمده است که کسی که او را بی خوابی عارض شود و خوابش نبرد، این دعا را بخواند: سبحان اللَّه ذى الشأن، دائم السّلطان، عظيم البرهان، كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ‌.
• هر شب قبل خواب 36 مرتبه آيَةُ الْكُرْسى‌ تا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ بخوانید.

ششم | سایر اقدامات درمانی

در کنار گروه های اصلی درمان بی خوابی، اقدامات زیر توصیه می شود:

• قبل از خوابیدن، یک بالشت کوچک زیر زانو و یک حوله تاشده زیر کمر قرار دهید تا گودی کمر را پر کند. در این حالت، زانو بلندتر از شکم قرار می گیرد و کمر در وضعیت و قوس طبیعی خواهد بود و سنگینی بدن را حس نخواهید کرد.

هفتم | مراجعه به پزشک در درمان بی خوابی

در نهایت در صورتی که یکی از شرایط زیر را دارید لازم است به پزشک مراجعه نمایید:

• اگر بیش از چند هفته به خواب رفتن مشکل است،
• اگر به خاطر نگرانی از بی خوابی، از رفتن به رختخواب دوری می کنید،
• اگر با دارو یا الکل به خواب می روید.

پرهیزات مرتبط با بی خوابی عبارت است از:

• پرهیز از سر و صدای زیاد،
• پرهیز از نگاه کردن به اشیاء براق و نورانی،
• پرهیز از فعالیت های شدید ذهنی یا جسمی (از قبیل بازی های رایانه ای)
• پرهیز از حضور مداوم و طولانی در فضای مجازی،
• پرهیز از مشاجره و عصبانیت

• چه وقت به پزشک مراجعه کنیم
• درمان های خانگی حکیم رضوی قمی
• درمان ساده بیماری های شایع- با رویکرد طب ایرانی: گروه مولفین
• ویکی پدیا