درمان خانگی، فوری (سریع) و سنتی “رفلاکس معده” | هر آنچه لازم است بدانید

03 تیر

984

3 تیر 1402

مقدمه

بیماری رفلاکس معده همچون زخم معده، حالت تهوع و استفراغ، نفخ، اسهال و … یک بیماری (ناخوشی) است. رفلاکس اسید معده زمانی اتفاق می ‌افتد که مقداری از محتویات اسیدی معده به مری باز می ‌گردد. افراد مبتلا به رفلاکس اسید معده اغلب بعد از غذا خوردن، در ناحیه تحتانی قفسه سینه احساس سوزش می‌ کنند. رفلاکس معده انواع مختلفی دارد که در ادامه به بررسی آن‌ ها می ‌پردازیم:

رفلاکس کلاسیک: در رفلاکس کلاسیک، محتویات معده به حلق نمی‌‌ روند و صرفاً به مری بر می‌گردند. از علائم رفلاکس کلاسیک می ‌توان به سوزش معده یا همان سوزش سر دل اشاره کرد.
رفلاکس حنجره ای-حلقی: رفلاکس حنجره‌ای-حلقی (LPR) که به رفلاکس پنهان یا رفلاکس خاموش شهرت دارد، شبیه رفلاکس نوزادی است با این تفاوت که نوزاد توانایی خارج‌کردن محتویات معده از دهان را ندارد و دوباره آن ها را فرو می ‌برد. علت اینکه به آن رفلاکس خاموش گفته می ‌شود هم این است که عمدتاً با سوزش سر دل همراه نیست، در نتیجه تشخیص آن دشوار است. از علائم رفلاکس خاموش می ‌توان به گرفتگی صدا، سرفه، لارنژیت، احساس ترشح پشت حلق و مشکل بلع اشاره کرد. اگر بزرگسالان مبتلا به رفلاکس حنجره‌ای – حلقی درمان نشوند، تار های صوتی‌ شان آسیب می ‌بیند و در بلند مدت به ذات ‌الریه، سرفه مزمن، لارنژیت، اختلال تنفسی و بوی بد دهان و پوسیدگی دندان ختم می ‌شود. خطر ابتلا به سرطان حنجره در این افراد نیز بیشتر است. نوزادان مبتلا به رفلاکس خاموش هم اگر درمان مناسب دریافت نکنند اختلال در عملکرد شیپور استاش، عفونت مزمن گوش میانی، زخم تار های صوتی می ‌شوند.
لارنژین رفلاکس: افرادی که در طولانی ‌مدت از این بیماری رنج می ‌برند و اسید معده‌ شان وارد حلق و گلو می ‌شود دچار لارنژیت مزمن می‌ شوند. در واقع این نوع از لارنژین رفلاکس از عوارض رفلاکس حلقی – حنجره‌ ای است که اسید معده را به سمت حلق و حنجره بر می‌ گرداند.

از دیدگاه طب سنتی علل سوزش معده و ترش کردن آن عبارت است از:

وجود رطوبت زیاد در دهانه معده (در این صورت احساس سوزش و ناراحتی با گرسنگی بهبود یافته و با مصرف غذا تشدید می شود).
ریختن زیاد از حد خلط سودای ترش بر دهانه معده (در این صورت سوزش با غذا خوردن تسکین یافته و با گرسنگی تشدید می یابد).

همچنین عوامل دیگر ابتلا به رفلاکس معده شامل موارد زیر می شود:

زمینه ارثی والدین
مصرف لبنیات
مصرف الکل
خوردن مرکبات (نارنگی، گوجه فرنگی، پرتقال و..)
خوردن قهوه، نسکافه، چایی و شکلات
نوشیدن نوشابه های گازدار
مصرف دخانیات توسط مادر باردار و شیرده
خوردن ادویه جات و غذای تند
مصرف برخی آنتی‌ بیوتیک ها (مانند آزیترومایسین)
استفاده از مواد افزودنی و نگهدارنده

شما می توانید برای آشنایی کامل با این بیماری، مطلب جامع بیماری رفلاکس معده چیست را مطالعه نمایید. امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی نسبت به درمان خانگی، فوری و یا سنتی بیماری رفلاکس معده پیدا نمایید.

راهکارهای ارائه شده در این مقاله، از منابع و کتب منتشر شده توسط طبیبان و پزشکان معتبر، برداشت شده است.

راهکارهای مطرح شده فاقد تقدم و تأخر انجام است.

مراحل اصلی

درمان خوراکی رفلاکس معده

توصیه و درمان فوری خوراکی برای رفلاکس معده عبارت است از:

خوردن گوشت های کبابی: اگر علت سوزش و ترش کردن از رطوبت باشد، بهتر است به عنوان غذا از گوشت های لطیف و سریع الهضم به صورت کبابی استفاده شود.
خوردن مربای هلیله: اگر علت سوزش و ترش کردن معده از زیادی ریختن خلط سوداست، استفاده از مربای آمله و مربای هلیله توصیه می شود.
خوردن عسل: قبل از خواب و صبح ناشتا، یک قاشق عسل خالص میل شود.
خوردن شیرینی های طبیعی: از شیرین های طبیعی مانند خرما، توت، مویز و شکر قهوه ای استفاده شود (به جای شکلات و شیرینی مصنوعی).
خوردن آلوئه ورا: خاصیت ضدالتهابی آلوئه‌ ورا روی رفع التهاب و تسکین عوارض این بیماری تأثیر می ‌گذارد. ۲۰ دقیقه پیش از هر وعده غذایی، ۱/۴ لیوان آب آلوئه ‌ورا بنوشید (زیاده‌ روی در خوردن آن به علت داشت اثر ملین جایز نیست).
خوردن بارهنگ: دم کرده یک قاشق بارهنگ در یک لیوان عرق نعنا، پس از خوردن غذا، میل شود.
مصرف دمنوش نعنا: مقداری برگ نعنا را جوشانده و بعد از هر وعده غذایی، یک لیوان از آن میل شود.
جویدن آدامس: جویدن کوتاه مدت آدامس (فقط بعد از غذا)، به دلیل تولید بزاق و کمک به حرکت غذا در مجاری گوارشی، علائم سوزش سردل را کاهش می دهد.
خوردن زنجبیل: خوردن زنجبیل، چه به صورت پودر و چه به صورت کپسول، به هضم غذا کمک می کند.
مصرف رب به: آب به را گرفته و جوشانده شود تا غلیظ شود، سپس یک قاشق مرباخوری بعد از هر وعده غذا میل شود.
مصرف بادیان: بادیان را با کمی شکر سرخ آسیاب کرده و یک قاشق مرباخوری بعد از غذا میل شود.
مصرف گل ختمی: 2 قاشق ریشه گل ختمی خشک را با ۱/۴ لیوان آب ترکیب و صبح روز بعد میل شود.
مصرف میوه جات و سبزیجات: مصرف میوه جات و سبزیجاتی مانند کلم، کدوحلوایی، لوبیا، هویج، پیاز بهاری، لیمو شیرین، آب هندوانه، پودر سنجد آسیاب شده، هویج پخته برای بهبود رفلاکس معده توصیه می شود.
خورن سرکه سیب: یکی از مؤثر ترین روش‌ های درمان خانگی این بیماری، سرکه سیب است که با متعادل کردن اسید معده به هضم غذا کمک می‌کند.
مصرف رازیانه: جویدن نصف قاشق چای‌ خوری دانه رازیانه بعد غذا خاصیت ضد التهابی دارد. همچنین مصرف ۲ تا ۳ بار دمنوش رازیانه در طول روز هم برای درمان این بیماری مفید است.
مصرف ریشه شیرین بیان: می ‌توان از پودر ریشه شیرین بیان یا قرص های مکمل شیرین بیان، برای بهبود، استفاده کرد.
خوردن دارچین: خاصیت ضد ‌اسید معده بودن دارچین به بهبود هضم و گوارش غذا کمک می‌کند.
نوشیدن عرق زنیان: عرق زنیان یکی از آن مواد طبیعی است که می ‌تواند میزان اسید معده را کاهش دهد. همچنین یکی دیگر از فوایدی که عرق زنیان دارد، این است که هضم غذا را آسان می‌کند.
مصرف آویشن: یکی از بهترین کاربرد هایی که آویشن دارد، درمان بازگشت اسید معده است. می‌ توان با استفاده از پودر آویشن رفلاکس اسید معده را بهبود بخشید.
خوردن زیره: مصرف زیره باعث کاهش ویژگی اسیدی معده و گاز معده می ‌شود. ۱ قاشق چای‌ خوری دانه زیره را با ۱ لیوان آب جوشانده و بعد از ۵ دقیقه صاف شود.
مصرف گیاه نارون: اثر آرام‌ بخش و ضد التهابی نارون آن را در زمره گیاهان دارویی تسکین ‌دهنده این معضل قرار می ‌دهد. کافی است ۲ قاشق غذا خوری گیاه نارون پودر شده را با ۲ لیوان آب جوشیده، ترکیب کرده و روزی ۳ بار میل شود.

همچنین پرهیزات غذایی برای بهبود رفلاکس و سوزش معده عبارت است از:

پرهیز از غذاهای غلیظ و چرب،
پرهیز از نان های مثل نان فطیر (که هضم خوبی ندارند)،
پرهیز از خوردن نوشیدنی های الکلی،
پرهیز از نوشیدن مایعات با غذا (از نیم ساعت قبل تا 2 ساعت بعد از غذا)،
پرهیز از مصرف نوشیدنی های گازدار و حاوی کافئین (به جای آن چای گیاهی مصرف شود)،
پرهیز از مصرف موادی مانند ادویه، ترشی و خیارشور،

درمان موضعی و ماساژ درمانی رفلاکس معده

درمان موضعی رفلاکس معده عبارت است از:

ماساژ آزادسازی میوفاسیال (MFR): درمانگر در ماساژ MFR روی نیام یا فاسیا تمرکز می کند. فاسیا لایه پرده ‌مانندی از جنس بافت همبند است که ماهیچه ‌ها را از هم جدا نموده یا گروه ‌های ماهیچه ‌ای را در جای خود ثابت نگه می ‌دارد. محققان اثربخشی این نوع ماساژ را با اعمال روی ماهیچه دیافراگم ۳۰ فرد، ۱۸ تا ۸۰ ساله مبتلا به رفلاکس معده، بررسی کردند. بررسی ‌ها نشان داد ماساژ MFR با بهبود علائم بیماری در این افراد همراه بوده همچنین موجب شده میزان کمتری از دارو های مهارکننده‌ های پروتون پمپ دریافت کنند.
انجام طب سوزنی الکتریکی: مطالعات جدیدی نشان داده که استفاده از طب سوزنی الکتریکیِ بدون سوزن، باعث افزایش فشار دریچۀ کاردیا و کاهش برگشت اسید معده می ‌شود. ترکیبی از طب سوزنی الکتریکی و داروهای مهارکننده ‌های پمپ پروتون، بهبودی قابل‌توجهی در رفلاکس معده به همراه داشت.

درمان غیرمادی برای رفلاکس معده

بر اساس دیدگاه خدامحورانه، شفای اصلی نزد خداوند متعال است. درکنار گروه های درمانی فوق، توصیه های انتزاعی و غیر مادی زیر (بر اساس منابع معتبر)، برای بهبود رفلاکس معده عبارت است از:

هیپنوتیزم درمانی: هیپنوتیزم درمانی یا هیپنوتیزم بالینی، عملی برای کمک به فرد برای رسیدن به یک حالت ذهنی متمرکز است. هیپنوتیزم درمانی با کاهش مواردی نظیر درد شکم، کم شدن رفلاکس اسید معده و … برای سلامت دستگاه گوارش مفید است.

سایر اقدامات درمانی

در کنار گروه های اصلی درمان رفلاکس معده، اقدامات زیر توصیه می شود:

اگر دچار چاقی هستید، حتما وزن خود را کاهش دهید،
آرام غذا بخورید و آن را خوب بجوید،
وعده های غذایی کوچک، منظم و سروقت داشته باشید،
آخرین وعده غذایی را 3-2 ساعت قبل از رفتن به رختخواب میل کنید،
در هنگام خواب، یک بالشت بلند تر در زیر سر خود قرار دهید تا سر هنگام خواب بالا باشد،

مراجعه به پزشک برای رفلاکس معده

شرایط مراجعه به پزشک در درمان رفلاکس معده، عبارت است از:

احساس درد قفسه سینه هنگام انجام فعالیت داشتید،
اگر دچار کاهش وزن ناگهانی و غیر قابل توضیح شدید،
اگر هنگام غذا خوردن دچار خفگی می شوید،
اگر مدفوع قرمز یا سیاه دارید،
اگر دچار استفراغ خون یا مواد مغذی مشابه قهوه شدید.

نکات کلیدی

از جمله پرهیزات مرتبط با رفلاکس معده عبارت است از پرهیز از کشیدن سیگار.

لغات و اصطلاحات

لغات و اصطلاحات مهم در زمینه رفلاکس معده عبارت است از:

نیام یا فاسیا: لایه پرده‌ مانندی از جنس بافت پیوندی می‌ باشد، که ماهیچه ‌ها را از هم جدا نموده یا گروه ‌های ماهیچه ‌ای را در جای خود ثابت نگه می‌ دارد. بخش‌ های سرخ‌ رنگ، ماهیچه و بخش ‌های سفیدرنگ، نیام هستند. نیام ‌ها گروهی از بافت ‌های فیبر مانند هستند و توانایی مقاومت در برابر کشش را دارا می ‌باشند.
دریچۀ کاردیا یا دهانه معده: اصطلاحی برای معرفی بخشی از معده است که آن را به مری (سرخ ‌نای) متصل می ‌کند. دهانه، بلافاصله پس از خط Z در معده آغاز و آن را به مری متصل می ‌کند که هنگام ورود غذا به معده منبسط شده و غذا وارد معده می شود.