گیاه قاصدک | طبع، خواص، عوارض و موارد مصرف گل قاصدک

گل قاصدک یا گل قاصد، با نام علمی Taraxacum، یک جنس از گیاهان گلدار در خانواده گیاهان دارای گل‌های سبدی است. به این گیاه؛ خبررسانک، خبربیار یا خبرچین نیز گفته می شود و در طب سنتی به طَرَخشَقون یا طَرَشقوق معروف است. قاصدک دارای گل‌های زردرنگ زیباست و میوه آن دارای دسته تارهای ابریشمی در قسمت انتهایی است که به آن قاصدک می‌گویند. این گیاه، جزو گیاهان دارویی (مانند بابونه، شاه­تره، خاکشیر، سیر و …) بوده برای سلامتی بدن فواید زیادی دارد. در زمان قدیم، بومیان آمریکایی ریشه و برگ گیاه قاصدک را در آب می‌جوشانده و برای درمان مصرف می‌کردند. طبع گیاه قاصدک سرد و تر است.

در این مطلب؛ طبع، خواص و ویتامین ها، عوارض، شیوه نگهداری و موارد مصرف گیاه قاصدک ارائه می شود. امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی از  گیاه قاصدک به دست آورید.

مزاج، طبع و مصلح گیاه قاصدک

طبع و مصلح گیاه قاصدک عبارت است از:

• طبع گیاه قاصدک: سرد و تر
• مصلح گیاه قاصدک: سکنجبین

ارزش غذایی گل قاصدک

گیاه قاصدک سرشار از ویتامین‌های C، B ،A  و D و مواد معدنی همچون آهن، پتاسیم، کلسیم و روی است.

فواید دارویی و درمانی گیاه قاصدک

گل قاصدک، دارای فواید زیر است:

• تنظیم قند خون: گیاه قاصدک، می تواند قند خون را تنظیم کرده و به کنترل دیابت کمک کند. خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانیِ این گیاه به درمان و کنترل دیابت نوع 2 کمک می‌کند
• خاصیت آنتی اکسیدانی: گیاه قاصدک حاوی آنتی اکسیدان بتاکاروتن، پلی فنول و فلاونوئیدها است که همه این ترکیبات آسیب رسیدن به سلول‌های بدن را کاهش می‌دهند
• کاهش کلسترول خون: قاصدک حاوی ترکیبات زیست فعال مانند فلاونوئیدها است که به کاهش کلسترول خون در افراد کمک می‌کند. علاوه بر این، تحقیقات در آمریکا نشان داده است که گیاه قاصدک در کاهش چربی خون و تری گلیسیرید نیز موثر است
• کاهش فشار خون: برگ ‌های قاصدک منبع غنی از پتاسیم است که به کاهش فشار خون در بدن کمک می‌کند. در آزمایشی، محققان متوجه شدند که افرادی که به طور روزانه مکمل پتاسیم را مصرف می‌کنند، فشار خون آن‌ها به هیچ عنوان از حد نرمال بالاتر نمی‌رود. علاوه براین، مصرف دمنوش گیاه قاصدک در افراد فشار خون بالا نیز موثر است و آن را کاهش می‌دهد
• رفع سموم کلیه ها: گیاه قاصدک منبع پتاسیم و مواد معدنی است. پتاسیم به دفع سموم از کلیه‌ها کمک کرده و باعث بهبود جریان خون در بدن می‌شود
• تقویت سیستم ایمنی بدن: خاصیت ضد باکتریایی و ضد ویروسی گیاه قاصدک، گسترش بیماری هپاتیت B را در سلول‌های انسانی کاهش داده و خاصیت آنتی اکسیدانی آن به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند

عوارض و مضرات گل قاصدک

علاوه بر فوایدی که گیاه قاصدک دارد، برای برخی افراد ممکن است مضر باشد و  زیاده روی در مصرف آن نیز عوارضی در پی دارد مانند:

• آلرژی زا: شیره قاصدک باعث به خارش، سوزش و واکنش های آلرژیک بر روی پوست شود و باید از چشم ها دور نگه داشته شوند. انواع نادری از انولین (نوعی فیبر) در این گیاه وجود دارد که در بعضی از افراد که مستعد آلرژی هستند، می تواند بسیار شدید باشد
• افت شدید قند خون: مصرف گیاه قاصدک، برای بیمارانی که از داروهای تعدیل کننده قند خون استفاده می کنند، ممکن است باعث افت شدید قند خون و در نتیجه شرایط خطرناکی شود.
• عوارض در بارداری: خانم های باردار و شیرده توجه داشته باشند که مصرف هر نوعی از دم نوش گل قاصدک می تواند عوارض منفی داشته باشد

شیوه مصرف گیاه قاصدک

در این بخش، روش های مصرف گیاه قاصدک ارائه می شود:

• دمنوش برگ قاصدک: جهت تهیه دم کرده یا چای گل قاصدک حدود ۵۰ گرم قسمت های هوایی خشک شده گیاه گل قاصد را در یک لیتر آب جوش ریخته و به مدت ۵ دقیقه دم کرده و به مقدار یک فنجان در 3 یا 4 وعده طی روز میل کنید
• برگ تازه گل قاصد: برگ های تازه گل قاصدک را می توان به صورت سبزی تازه در سالاد به کار برد، خوردن برگ های تازه گل قاصد موجب تصفیه دستگاه گوارش و خون می‌گردد. البته این برگ ها، تلخی کمی دارند که مربوط به ماده متبلور تاراکساسین است
• تنتور علف قاصد: تنتور (عصاره‌ای از مواد گیاهی یا حیوانی حل شده در اتانول) گیاه قاصدک را می توان با استفاده از قسمت های تازه و خشک شده گیاه تهیه کرد. جهت این کار مقدار ۶۰۰ گرم برگ و گل های تازه و یا ۲۰۰ گرم قسمت خشک شده گیاه در داخل یک لیتر حاوی 25 درصد الکل ریخته و به مدت دو هفته در مکانی خنک قرار دهید. هر روز باید محلول فوق تکان داده شود پس از این مدت محلول را از صافی رد کنید
• عصاره قاصدک: عصاره گیاه از برگ‌های تازه گل قاصد تهیه می شود. جهت این کار می توان آب حاصل از برگ های تازه گیاه را گرفته و به عنوان داروی ادرارآور قوی، روزانه به مقدار یک قاشق غذاخوری مصرف کنید
• جوشانده علف قاصدک: برای تهیه جوشانده گل قاصد باید از ریشه تازه گیاه استفاده شود. برای این کار می توان ۵۰ الی ۸۰ گرم ریشه گیاه را در داخل یک لیتر آب جوش ریخته و به مدت ۱۵ دقیقه بجوشانید، از این جوشانده می توان به صورت مرهم برای شست‌وشوی موضعی برای درمان جوش های سطحی پوست، نقرس، و اگزما مصرف کرد

شیوه درست نگهداری گل قاصد

نکاتی برای نگهداری بهتر گیاهان دارویی، مانند گل قاصدک پیشنهاد می شود:

• استفاده از ظرف مناسب: معمولا ظرف های شیشه ای برای نگهداری از گیاهان خشک شده دارویی مناسب تر هستند. درب ظرف باید محکم بسته شود. البته می توانید از نایلون هم استفاده کنید اما توجه کنید که در این صورت هم عطر گیاه سریع تر از بین خواهد رفت
• توجه به نور و دما: گیاهان خشک شده را در محلی خنک و دور از نور آفتاب نگه داری کنید، می توانید آن ها را در کابینت مخصوص بگذارید و یا در انبار حفظ کنید، این گیاهان را در فصل های بسیار گرم می توان در داخل یخچال نیز نگهداری کرد، اما از فریز کردن آن ها خودداری کنید

موارد مصرف گیاه قاصدک

گل قاصدک خواص درمانی زیادی دارد و می توان از تمام اجزای آن، از ریشه گرفته تا گلبرگ ها، برای مصارف درمانی استفاده کرد. همچنین، گل خشک قاصدک علاوه بر کاربرد فراوان در درمان و طب سنتی، در هنر و ساخت وسایل تزیینی نیز کاربردهای فراوانی دارد.

• کتاب مرجع کامل ویتامین ها و مواد معدنی
• وبسایت های محتوایی حوزه مواد غذایی
• وبسایت های حوزه طب سنتی