روغن کنجد| انواع، خواص، مضرات، طبع و موارد مصرف روغن کنجد

روغن کنجد، نوعی روغن خوراکی (مانند روغن زیتون، روغن هسته انگور، روغن آفتابگردان و …) است که از دانه ‌های کنجد بدست می‌آید. هر دانه کنجد حاوی حدود 60 درصد روغن است که آن را با فشار سرد و فشار گرم (حلال شیمیایی) استخراج می کنند. روغن کنجد در آشپزی آسیا به ‌عنوان طعم دهنده بکار رفته و رایحه و مزه‌ای خاص دارد. از روغن کنجد در تهیه انواع غذاها، شیرینی و دسر و سس ها استفاده می شود.

در این مطلب؛ خواص و ویتامین ها، طبع، انواع، مضرات و موارد مصرف روغن کنجد، ارائه می شود. امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی از این ماده غذایی به دست آورید.

انواع روغن کنجد

انواع روغن کنجد عبارت است از:

• روغن کنجد تصفیه نشده: معمولا رنگ روشن تر و طعمی آجیلی عطر و طعم قوی و مغذی دارد. روغن کنجد تصفیه نشده سرشار از آنتی اکسیدان ها و ویتامین ها و مواد معدنی است و معمولا در غذاهایی که با حرارت کم یا متوسط ​​پخته می شوند استفاده می شود.
• روغن کنجد تصفیه شده: بدون رنگ بوده و عطر و طعم خنثی دارد. روغن کنجد تصفیه شده یک نقطه دود بالاتر از نسخه تصفیه نشده دارد. بنابراین بیشتر برای سرخ کردنی ها استفاده می شود.
• روغن کنجد بو داده: رنگ این روغن، رنگ قهوه ای است و معمولا در سس ها استفاده می شود. از روغن کنجد برشته شده می توان در سیب زمینی سرخ کرده، سس های مختلف مثل سس آلفردو، سس سالاد و … استفاده کرد. این روغن دارای کمترین میزان دود است، بنابراین برای پخت وپز مناسب نیست.

مزاج، طبع و مصلح روغن کنجد

طبع و مصلحات روغن کنجد به صورت زیرا است:

• طبع روغن کنجد: گرم و تر
• مصلح روغن کنجد: عسل

ترکیبات، ویتامین ها و مواد معدنی روغن کنجد

ارزش غذایی 100 گرم روغن کنجد  به صورت زیر است:

• مواد تشکیل دهنده اصلی روغن کنجد: انرژی (884 کیلوکالری)، چربی (00 گرم)
• ویتامین های روغن کنجد: ویتامین E (40 میلی گرم)، ویتامین K (13.60 میکروگرم)، کولین (0.20 میلی گرم)

فواید دارویی و درمانی روغن کنجد

فواید استفاده از روغن کنجد عبارت است از:

• پیشگیری از آسیب ‌های سلولی: روغن کنجد غنی از آنتی اکسیدان‌های به نام سزامول و سزامینول است. این آنتی اکسیدان ها اثرات مهمی بر سلامت بدن دارند. آنتی اکسیدان‌های موجود در روغن کنجد می‌توانند به کاهش آسیب‌های سلولی ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک کرده و از ایجاد انواع بیماری‌ها و التهابات در بدن جلوگیری کنند.
• جلوگیری از التهاب: التهاب مزمن باعث بروز بیماری‌های مختلف در بدن می‌شود. طب سنتی تایوان از روغن کنجد برای رفع التهاب مفاصل، دندان درد و درمان زخم ‌ها استفاده می کند
• جلوگیری از چین و چروک پوست: روغن کنجد می‌تواند سرعت پیر شدن پوست را کاهش دهد. آنتی اکسیدان‌های موجود در این روغن از اکسیداسیون سلولی جلوگیری می‌کنند، از ایجاد چین و چروک‌های پوست پیشگیری کرده و موجب جوانسازی پوست می‌شوند.
• بهبود زخم‌ها و سوختگی: روغن کنجد می تواند در درمان زخم‌های پوستی و سوختگی کمک کننده باشد. روغن کنجد اُزن‌دار باعث ترمیم زخم ها افزایش کلاژن پوست می شود
• سلامت قلب: بر طبق بررسی های انجام شده، اسید های چرب غیر اشباع باعث افزایش سلامت قلب می‌شوند. روغن کنجد ۸۲ درصد اسید چرب غیر اشباع دارد. این روغن مقداری زیادی امگا ۶ دارد که این ماده در دسته چربی‌های غیر اشباع چندگانه قرار دارد و نقش مهمی بر پیشگیری از بیماری‌های قلبی دارد
• کنترل قند خون: روغن کنجد می‌تواند به تنظیم قند خون کمک کرده و برای رژیم غذایی افراد دیابتی بسیار مفید است. مصرف روغن کنجد در تنظیم طولانی مدت قند خون مؤثر است.

عوارض و موارد منع مصرف روغن کنجد

علاوه بر خواصی که روغن کنجد دارد، اما ممکن است برای برخی افراد مضر بوده و یا زیاده روی در مصرف آن باعث عوارض ز یر شود:

• ایجاد مشکلاتی برای معده: مصرف روغن کنجد برای افراد با معده ضعیف یا افراد بالای 40 سال مناسب نیست زیرا روغن کنجد جزو مواد خوراکی سست کننده معده است. همچنین اگر داروی مسهل مصرف می‌کنید و معده ضعیفی دارید به طور مرتب و به مقدار خیلی زیاد روغن کنجد مصرف نکنید.
• ایجاد التهاب روده بزرگ: مصرف بیش از اندازه روغن کنجد خطر ابتلا به التهاب و انقباض روده را افزایش می دهد و بنابراین ممکن است باعث یبوست شود. همچنین روغن کنجد با داروهای مسهل و ملین تداخل دارد
• مضر برای کبد: زیاده روی در مصرف روغن کنجد می‌تواند باعث بروز کبد چرب شود
• احتیاط در بارداری: در دوران بارداری از مصرف روغن کنجد به صورت خودسرانه و بدون مشورت پزشک خودداری کنید

تشخیص روغن کنجد اصل از تقلبی

در این بخش چند روش برای تشخیص روغن کنجد اصل از تقلبی ارائه می شود:

• بو: روغن کنجد باید بوی کنجد بو داده بدهد
• قابل شستشو با آب: اگر روغن کنجد طبیعی روی پوست مالیده شود، فقط به کمک آب گرم و بدون نیاز به ماده شوینده ای شسته می شود
• تحمل حرارت: روغن کنجد در مقابل حرارت، تحمل بالایی داشته و روی حرارت زود نمی سوزد.

موارد مصرف روغن کنجد

روغن کنجد کاربردهای خوراکی و غیرخوراکی دارد که عبارتند از:

• موارد مصرف خوراکی روغن کنجد: روغن کنجد در پخت و پز و سرخ کردن مواد غذایی کاربرد دارد. همچنین از روغن کنجد می توان به عنوان چاشنی سالاد و یا در تهیه انواع سس استفاده کرد
• موارد مصرف غیر خوراکی روغن کنجد: روغن کنجد کاربردهای غیر خوراکی مانند استفاده در ماساژ موضعی، نرم کننده مو، درمان شوره سر و …

دانستنی های جالب در مورد روغن کنجد

روغن کنجد دارای اثر آنتی اکسیدانی قوی بوده و در مقایسه با روغن های دیگر قابلیت نگهداری بهتری دارد. به همین خاطر گفته می شود که در مصر باستان از روغن کنجد برای ساخت مواد نگهدارنده در فرآیند مومیایی کردن استفاده می شده است

لغات و اصطلاحات به کار برده شده در مقاله روغن کنجد عبارت است از:

• مسهل: داروهای ملین یا مسهل داروهایی گوارشی هستند که به فرد کمک می کنند روده های خود را خالی کند.

• کتاب تغذیه در طب ایرانی، اسلامی نوشته دکتر غلامرضا کرد افشار
• وبسایت های محتوایی حوزه مواد غذایی