ظروف مناسب خوردن غذا | 15 نوع ظرف به همراه توضیح + وضعیت + کاربرد

به طور کلی از ظروف زیادی می توان برای پختن غذا و آشپزی استفاده کرد اما خیلی از خانم ها فقط به ظاهر این ظرف ها توجه می کنند و نمی دانند که ظروف مناسب برای پختن غذا چه جنسی هستند. در ادامه به بررسی ظروف مختلف خواهیم پرداخت. در این مطلب، مزیت ها و معایب ظروف تفلون، مسی، سنگی، لعابی، چینی، ملامین، چوبی، بلورین، استیل، چدنی، نقره، آلومینیومی، استایرفوم و پلاستیکی، ارائه می شود. امید است با مطالعه این مقاله شناخت خوبی نسبت به ظروف داشته باشید.

ظروف تفلون

ظروف تلفون عموما بهداشتی نیستند زیرا تلفون ماده ای است شیمیایی به نام پلی تترافلئورواتیلن که به صورت روکش برای ظروف آلومینیومی استفاده می شود و هنگام طبخ، به مرور وارد غذا شده و همراه آن خورده می شود. در تهیه ظروف تفلون از کادمیوم نیز استفاده می شود که از فلزات سنگین بوده و به مرور وارد غذا شده، باعث بروز سرطان، کوتاهی قد و ضایعات پوستی می شود. علاوه بر این کادمیوم در سنتز هموگلوبین دخالت کرده و منجر به کم خونی می شود. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف تفلون، عبارت است از:

• وضعیت: توصیه می شود با توجه به معایبی که از ظروف تفلون ذکر شد، تا حد امکان از استفاده از آن اجتناب کنید.
• کاربرد: پوشش نچسب این ظروف برای مواردی همچون سرخ کردن مرغ، پختن تخم مرغ، پختن سیب زمینی سرخ کرده مناسب است.

ظروف سفالین زرد رنگ

این ظروف که در قدیم از آن ها استفاده می شد، نه تنها ظروفی ارزان و قابل دسترس هستند بلکه فواید سلامتی بی ‌شماری برای بدن دارند. ظروف سفالین ارزش غذایی را حفظ کرده و مواد معدنی را به غذا اضافه می کند. همچنین باکتری ها را دور کرده و منجر به خنثی کردن اسیدیته ‌ی غذا می ‌شود. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف سفالین، عبارت است از:

• وضعیت: به دلیل مزیت های این ظروف، توصیه می شود از ظروف سفالی استفاده نمایید.
• کاربرد: ظروف سفالی بهترین نوع ظرف برای پخت و پز و نگهداری غذا هستند. زیبایی ظروف سفالی باعث شده تا بسیاری از افراد از آن به عنوان لوازم دکوری منزل استفاده کنند.

ظروف چینی

این ظروف یکی از بهترین ظروف برای سرو غذا می باشد. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف چینی، عبارت است از:

• وضعیت: پوشش لعاب ظروف چینی تاثیری بر ترکیب غذا ندارد، بنابراین می توانید از این ظروف استفاده کنید.
• کاربرد: این ظروف را می‌ توان هم برای غذاهای سرد هم غذاهای گرم استفاده کرد. ظروف چینی به صورت بشقاب، لیوان، کاسه، نلعبکی و … کاربرد دارد.

ظروف سنگی

استفاده از این ظروف در پخت و پز باعث می شود تا خواص و املاح خوراکی ها حفظ شود و به راحتی جذب بدن شوند. این خاصیت همچنین برای رشد بچه ها لازم و ضروری است. همچنین افرادی که دچار کم خونی، دیابت، آسم و ناراحتی های قلبی هستند با استفاده از این ظروف می توانند به کاهش علائم بیماری خود کمک نمایند. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف سنگی، عبارت است از:

• وضعیت: به دلیل خواص طبیعی و ارگانیکی که این ظروف دارند، کارشناسان بارها توصیه کرده اند که استفاده از این ظروف بسیار مفید و موثر است.
• کاربرد: ظروف سنگی برای طبخ انواع غذاهای گوشتی، مانند انواع خورش و آبگوشت مفید است.

ظروف لعابی

لعاب بسیار شبیه شیشه است. تقریباً از همان مواد تشکیل شده است. مواد معدنی مانند ماسه کوارتز، بوراکس، فلدسپات، فلورسپات و سودا ذوب شده و به لعاب تبدیل می ­‌شوند. همچنین برخی از اکسیدهای غیر سمی برای اصلاح خواص لعاب وجود دارد. حتی وقتی گرم می ‌شود، هیچ ماده سمی منتشر نمی‌ شود. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف لعابی، به صورت زیر است.

• وضعیت: ظروف لعابی به طور معمول از کیفیت خوبی برخوردارند. این ظرووف برای کاربرد های مختلف مناسب است.
• کاربرد: ظروف لعابی به راحتی قابل استفاده در اجاق گاز، فر و ماشین ظرفشویی هستند، و حتی برای نگهداری و ذخیره سازی مواد غذایی نیز عالی هستند. ظروف لعابی که برای نگهداری و ذخیره سازی مواد غذایی به کار می ‌­روند، برای نگهداری باقیمانده غذا در یخچال یا فریزر ایده آل هستند. این ماده در برابر اسیدهای غذایی مقاوم است و طعم و بوی غذا را به خود نمی ‌­گیرد و همچنین حساسیت زا نیست.

ظروف مسی

ظروف مسی و روی به دلیل آزاد کردن این عناصر با ارزش به درون غذا، باعث تأثیر بر عملکرد سیستم مغز و اعصاب و غدد درون ریز بدن می شوند. یکی از اشکالات ظروف مسی اکسید شدن آن هاست که بسیار خطرناک بوده و باید به موقع قلع اندود یا به اصطلاح سفید شود. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف مسی، عبارت است از:

• وضعیت: استفاده از ظروف مسی در حد اعتدال و در صورت عدم اکسید شدن، توصیه می شود (در کنار فواید زیاد اما در استفاده کردن از آن باید حد اعتدال رعایت شود).
• کاربرد: این ظروف کاربرد عمومی دارداین ظروف برای رفع کم خونی، بهبود سلامت پوست، تقویت مو، کمک به درمان آرتروز، بهبود سلامت قلبی و عروقی و … کاربرد دارد.

ظروف چوبی

ظروف چوبی اگر از مواد مناسبی تهیه شوند برای انواع غذاهای سرد بسیار مناسب هستند. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف چوبی، عبارت است از:

• وضعیت: ظرف های چوبی بر خلاف ظروف پلاستیکی و فلزی، به اسید های موجود در غذاها واکنش نشان نمی دهند و مواد سمی را به غذا منتقل نمی کنند. بنابراین جزو ظروفی محسوب می شوند که استفاده از آن می تواند مفید باشد.
• کاربرد: معمولا در آشپزخانه ها تعدادی از ظروف مانند قاشق، کفگیر، ملاقه، کاسه و سینی بیشترین کاربرد را برای ما دارند؛ که خوشبختانه این ظروف از جنس چوب نیز، ساخته شده اند و به بازار راه پیدا کرده اند.

ظروف بلورین یا پیرکس

ظروف بلوری اگر از مواد خوب تهیه شده باشند، استفاده از آن ها مانعی نداشته و بهداشتی هستند. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف بلور، عبارت است از:

• وضعیت: این ظروف به دلیل اینکه هیچ گونه ماده سمی در تولید آن به کار نمی رود، برای سلامتی هم ضرری ندارند و شما می توانید انواع غذاهای گرم و سرد را در آن ها سرو کنید.
• کاربرد: ظروف بلوری کاربرد استفاده گسترده ای دارند برای پخت و پز غذاها، به عنوان ظروف پذیرایی و ظروف دکوری قابل استفاده هستند و شما می توانید حتی برای پخت کیک هم از این ظروف در فر استفاده نمایید.

ظروف چدنی

ظروف چدنی هنگام طبخ، با مواد غذایی ترکیب نمی شوند و این مسأله از نظر بهداشتی فوق العاده مهم است. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف چدنی، به صورت زیر است:

• وضعیت: به طور عمومی استفاده از این ظرف مضر نمی باشد و توصیه می شود.
• کاربرد: این ظروف گرما را به خوبی منتقل می کند و به طور طبیعی نچسب هستند. همچنین استفاده از آن، آهن خون را افزایش می دهد.

ظروف ملامین

امروزه ظروف ملامین با کاهش تولید و همچنین کاهش در استفاده مواجه است. ظروف ملامین به دلیل اینکه از مواد حلقوی یا آروماتیک ساخته می شوند برای سلامتی مضر هستند. برای کم کردن ضرر آن در کارخانجات تولید این ظروف، موقع پخت قطعه بر روی آن ها رویه ی لعابی داده می شود.  اما در هنگام مصرف، موقع شستن این ظروف (بخصوص اگر با سیم ظرفشویی شسته شوند) و یا موقع بریدن غذا یا میوه با چاقو در این ظروف بریدگی هایی ایجاد می شود که باعث آسیب دیدن رویه لعابی شده و علاوه بر این موجب تجمع میکروب در آن بریدگی ها می شود که هر دو این موارد سلامتی را به مخاطره می اندازند. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف ملامین، به صورت زیر است:

• وضعیت: همانطور که گفته شد، ظروف ملامین به دلیل اینکه از مواد حلقوی یا آروماتیک ساخته می شوند برای سلامتی مضر هستند.
• کاربرد: در کنار مضرات زیاد، انواع ظروف ملامین مدرن، علاوه بر استفاده در مهمانی های خانوادگی می توان از آنها در سفرها و کمپ های طبیعت گردی نیز استفاده کرد زیرا هم سبک هستند و هم مقاومت خوبی دارند.

ظروف  استیل

متاسفانه ظروف استیل سبب ورود سرب به غذاها شده و سرطان زا شناخته شده اند. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف استیل، به صورت زیر است:

• وضعیت: بهتر است تا حد امکان به دلیل سرطان زا بودن این ظروف، از آن استفاده نشود.
• کاربرد: به عقیده تولید کنندگان، کاربرد قابلمه های استیل بسیار گسترده ‌تر بوده و می ‌توانید حتی برای پخت و دم کردن برنج و ماکارونی نیز از آن‌ ها استفاده کرده و ته دیگ نیز داشته باشید. اما به نظر بسیاری، از ظروف استیل بهتر است برای تهیه غذاهای آبدار مانند خورشت ها استفاده کرد.

ظروف آلومینیومی

ظروف آلومینیومی در هنگام پخت، یون های آزاد به غذا اضافه می کنند که می توانند موجب بروز بیماری هایی ماند آلزایمر، راشیتیسم، کم خونی، اختلالات گوارشی و … شود. به علاوه نگهداری مواد غذایی ترش یا شور نیز در ظروف آلومینیومی صحیح نیست. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف آلومینیومی، به صورت زیر است:

• وضعیت: همانطور که گفته شد به دلیل اضافه شدن یون های آزاد به غذا، تا حد امکان از مصرف این ظروف اجتناب کنید.
• کاربرد: این ظروف کاربرد های زیادی در پخت و پز دارند. از این ماده پرکاربرد، وسایل مختلفی تولید می شود از جمله ظروف یکبار مصرف آلومینیومی، کتری، قابلمه و …

ظروف نقره

ظروف نقره بهداشتی نبوده و عمده مضرات آن ها ترکیب شدن با غذاست. به عنوان مثال اگر قاشق نقره ای را در زرده تخم مرغ فرو کنیم به سرعت اکسید شده و تغییر رنگ می دهد. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف نقره ای، به صورت زیر است:

• وضعیت: توصیه می شود از مصرف ظروف نقره حدالامکان خودداری کنید.
• کاربرد: دو کاربرد سنتی نقره استفاده از آن در تولید جواهر آلات و ظروف نقره می باشد. ویژگی هایی همچون قابلیت انعطاف پذیری، انعکاس پذیری، درخشندگی و همچنین کمتر بودن قیمت آن نسبت به طلا باعث شده نقره انتخاب مناسبی برای این منظور باشد.

ظروف پلاستیکی و یکبار مصرف

این ظروف معمولا بهداشتی نیستند و در کودکان و بزرگسالان ایجاد حساسیت و آلرژی خواهند کرد. در پژوهشی که در زمینه ی کیسه های بسته بندی مواد غذایی (مانند بطری های پلاستیکی نوشیدنی، پلاستیک های بسته بندی شیر، پلاستیک فریزر، کیسه های پلاستیکی زیپ دار و غیر زیپ دار مخصوص فر و مایکروفر و …) و ظروف یکبار مصرف شفاف در ایران صورت گرفت، مشاهده شد که این کیسه های پلی اتیلنی قابلیت سرطان زایی دارند که به خاطر حضور مواد فعالی است که به عنوان پایدار کننده، قبل از فرآیند شکل دهی به پلی اتیلن اضافه می شود تا از اکسایش حرارتی در دمای بالای فرآیند شکل دهی (مثلا ساخت کیسه) ممانعت کند. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف پلاستیکی، به صورت زیر است:

• وضعیت: همانطور که در بالا اشاره شد، به دلیل قابلیت سرطان زایی بودن پلاستیک، توصیه می شود مقدار مصرف آن را کاهش دهید.
• کاربرد: توصیه می شود به عنوان جایگزین بخشی از کاربرد ظروف و کیسه های پلاستیکی از پاکت های کاغذی جهت حمل و نگهداری مواد غذایی استفاده شود و نیز برای نگهداری بهتر مواد غذایی در یخچال بهتر است که از کیسه های پارچه ای استفاده شود زیرا کیسه های پارچه ای علاوه بر نداشتن خطر مواد پلاستیکی، دارای منافذ ریزی نیز می باشد که امکان هوادهی آسان تری را به مواد غذایی خصوصا سبزیجات و میوه جات فراهم می آورند و شادابی آن ها را برای مدت زمان طولانی تری حفظ می نمایند.

ظروف استایروفوم

این ظروف به علت آن که از نفت خام ساخته می شوند در صورت بلع، سرطان زا می باشند. از آنجا که دما نقش مهمی در انتقال مونومرهای استایرن (ماده تشکیل دهنده این ظروف) به ماده غذایی دارد و نیز با توجه به خاصیت تجمع پذیری مونومر استایرن به ویژه در بافت چربی و ماندگاری آن در بدن و همچنین سمی بودن متابولیت های آن مانند اکسید استایرن، استفاده از این ظروف بخصوص در مواد غذاها و نوشیدنی های داغ توصیه نمی شود. توصیه کلی دانوما در خصوص ظروف استایروفوم، به صورت زیر است:

• وضعیت: به دلیل سرطان زا بودن این ظروف توصیه می شود که حدالامکان از این ظروف استفاده نکنید.
• کاربرد: برای محافظت از مواد غذایی و جلوگیری از آسیب در مراحل مختلف تولید و حمل مواد غذایی به دلیل خواصی که در رشد قارچ ‌ها و باکتری ‌ها دارد، به طور گسترده استفاده می‌ شود. رسانایی حرارتی کم آن عمدتاً در صنعت ماهی برای بسته بندی و حمل و نقل محصولات ماهی و همچنین در زمینه پزشکی برای انتقال اندام‌ های حیاتی پیوند استفاده می ‌شود. همچنین از کاربردهای دیگر می‌توان به کاربرد ظروف یونولیتی در کشاورزی اشاره کرد.

لغات و اصطلاحات پر کاربرد ظروف مناسب خوردن غذا عبارت است از:

• پلی اتیلنی: پلی ‌اتن‌ یا پلی ‌اتیلن‌ رایج ‌ترین پلاستیکی است که امروزه مورد استفاده قرار می ‌گیرد و معمولاً به اختصار PE نوشته می ‌شود. پلی‌اتیلن نوعی پلیمر است که در درجه اول در صنعت بسته ‌بندی جهت تولید اقلامی از قبیل کیسه ‌های پلاستیکی، فیلم‌ های پلاستیکی، ژئوممبران و ظروف از جمله بطری‌ ها و غیره استفاده می ‌شود.
• پلی تترافلئورواتیلن: یک فلوئوروپلیمر مصنوعی یا سنتتیک از تترافلوئورواتیلن است که کاربردهای بسیار فراوانی دارد. این ماده بیشتر با نام تجاری تفلون که متعلق به شرکت Chemours است شناخته می‌ شود.
• کادمیوم: عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی با نشان Cd و عدد اتمی ۴۸ قرار گرفته ‌است. کادمیم عنصری نسبتاً کمیاب، نرم، با رنگ سفید مایل به آبی و فلز واسطه سمی است که در سنگ معدن روی وجود داشته و در باتری ها به مقدار زیادی مورد استفاده قرار می ‌گیرد.

• کتاب تغذیه در طب سنتی، نوشته دکتر غلامرضا کردافشار و همکاران
• کتاب مثلث سلامت، نوشته دکتر حسن اکبری