بارهنگ چیست | طبع، خواص، عوارض، نحوه مصرف و شیوه نگهداری از بارهنگ

بارهنگ گیاهی دارویی (مانند خاکشیر، شاه تره، آویشن و…) است با بن و ریشه‌ای کوتاه. دانه ‌های این گیاه تیره رنگ، کوچک و تخم مرغی شکل و در میوه ‌ای پوستینه که به صورت کپسول تخم مرغی هستند قرار دارند. بارهنگ گیاهی دائمی است که تصور می‌شود از اروپا و آسیا نشات گرفته و اکنون در تمام دنیا کشت می‌شود. بارهنگ فواید و خواص درمانی فراوانی دارد. برگ‌ بارهنگ دارای خاصیت ضد باکتریایی است و به علت داشتن این خاصیت برای درمان زخم‌ها، التهاب‌ ها و جراحت ها کاربرد دارد. نام دیگر بارهنگ، بارتنگ است. از نظر طب سنتی، طبع بارهنگ سرد و خشک است.

در این مطلب؛ طبع، خواص و ویتامین ها، عوارض، شیوه مصرف و روش نگهداری بارهنگ ارائه می شود. امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی از بارهنگ به دست آورید.

مزاج، طبع و مصلح بارهنگ

طبع و مصلح بارهنگ به شرح زیر است:

• طبع بارهنگ: سرد و خشک
• مصلح بارهنگ: مصطکی و عسل

ترکیبات، ویتامین ها و مواد معدنی بارهنگ

بارهنگ، خواص ضد باکتریایی، ضد التهابی، ضد سرطان و تومور، آنتی اکسیدانی و همینطور تقویت کنندگی برای کبد دارد. بارهنگ حاوی ویتامین A، ویتامین C، ویتامین K، پتاسیم، فیبر، تانن، آهن و موسیلاژ (لیزاب) است

فواید دارویی و درمانی بارهنگ

فواید بارهنگ عبارتند از:

• درمان زخم ها: ضماد بارهنگ و پاشیدن آن بر روی زخم برای تصفیه چرک و خشک کردن زخم های مزمن عمیق و سوختگی آتش و زخم‌های ساعتی مفید می باشد. برای سرعت بخشید به التیام زخم، برگ تازه بارهنگ را چند ساعت جوشانده و روی زخم می گذارند
• درمان یبوست: فیبر موجود در بارهنگ، یک ملین بسیار عالی برای دستگاه گوارش است. این ماده نه‌ تنها درمان مناسبی برای یبوست است بلکه می‌تواند از این مشکل جلوگیری کند. برای درمان یبوست، بارهنگ را در آب ولرم ریخته تا لعاب بدهد. سپس لعاب بارهنگ را میل کنید
• سم زدایی کبد: از جمله خواص بارهنگ می‌توان به اسید اولیانولیک اشاره کرد که خاصیت ضدویروسی دارد. علاوه بر سم زدایی کبد، از ابتلا به هپاتیت نیز جلوگیری می‌کند
• مفید برای پوست و مو: عصاره و یا خمیر بارهنگ یکی از بهترین درمان ها و راه پیشگیری از عارضه‌های پوست و مو است. یکی از خواص بارهنگ، رفع بیماری‌های پوست و مو مثل شوره سر، آکنه، جای لک و جوش است
• لاغری و کاهش وزن: یکی از مهم ‌ترین خواص بارهنگ، کاهش قابل توجه اشتها است. این گیاه فیبر بالایی دارد و این مسئله باعث می‌شود جذب کربوهیدرات به‌طور قابل توجهی کاهش یابد
• درمان درد معده: دم کرده یا دمنوش بارهنگ، خاصیت زیادی برای معده دارد. از جمله برای درمان رفلکس معده، درمان زخم معده و پیشگیری از عفونت معده مفید است

عوارض و مضرات بارهنگ

زیاده روی در مصرف بارهنگ ممکن است این عوارض را در پی داشته باشد:

• حساسیت پوستی: اگر از بارهنگ برای درمان مشکلات پوست و مو می‌خواهید استفاده کنید، حتما قبل از استفاده، مقداری از خمیر یا ماسک بارهنگ را روی قسمت کوچکی از پوست بدن خود تست کنید. اگر بعد از ۲۴ ساعت عوارضی مانند خارش و قرمزی پوست را مشاهده نکردید، یعنی به بارهنگ حساسیت ندارید
• مشکلات گوارشی: بارهنگ یک ملین بسیار قوی است، اگر در خوردن این گیاه زیاده‌روی کنید ممکن است دچار اسهال شوید
• مضر در بارداری: بارهنگ در زمان حاملگی و شیردهی توصیه نمی شود چون روغن دانه آن ممکن است برای مادر و جنین ایجاد خطر کند

شیوه درست نگهداری بارهنگ

حفظ و نگهداری گیاهان دارویی خشک شده، مانند بارهنگ، فقط در مکان های خشک امکان پذیر است و تهویه این مکان ها نیز باید به صورت جریان هوای خشک و عاری از هرگونه رطوبت باشد. دانه های بارهنگ نیز باید در ظروف سربسته، دور از نور، حرارت و رطوبت نگهداری شوند.

موارد مصرف بارهنگ

روش مصرف برگ و دانه های بارهنگ به صورت زیر است:

• شیوه مصرف برگ بارهنگ: می ‌توانید برگ‌های این گیاه را به صورت خردشده یا پودر، با آب مخلوط کنید و روی حرارت بگذارید. قبل از اینکه این ترکیب بجوشد، حرارت را خاموش کرده و کمی به آن زمان بدهید. آن را از صافی رد کرده و میل کنید و از خواص بارهنگ بهره‌مند شوید. این ترکیب برای درمان سرفه، گلودرد و تب بسیار مفید است. از برگ بارهنگ، به عنوان ضماد نیز می توانید استفاده کنید. به این صورت که برگ های بارهنگ را گرم کرده با مقداری روغن خردل مخلوط کنید و ۲ بار در روز روی ناحیه زخم قرار دهید. از مخلوط 10 درصد پودر برگ بارهنگ با وازلین، پمادی به دست می‌آید که مالیدن آن روی زخم‌های چرکین و دردناک، سبب بهبود آن‌ها شده و به سرعت، چرک را می‌خشکاند. کمپرس برگ‌های تازه و خردشده‌ی بارهنگ برای بهبود و فرونشاندن ورم‌ها، نقاط ضرب‌دیده و کوفتگی‌ها و التیام زخم‌های عفونی، سوختگی‌های ناشی از آتش و جای نیش حشرات، مفید است
• شیوه مصرف دانه های بارهنگ: مقدار 5 تا 15 گرم از دانه های بارهنگ را داخل نصف استکان آب ریخته و مخلوط کنید و سپس بنوشید. این ترکیب ساده و سریع، برای تصلب شرائین، انواع عفونت‌ها، زخم‌های داخلی، هضم غذا و یبوست بسیار مفید است

• کتاب مرجع ویتامین ها و مواد معدنی
• وبسایت های محتوایی حوزه مواد غذایی
• وبسایت های محتوایی حوزه طب سنتی