میوه پاپایا یا خربزه درختی

پاپایا، اپایا، پاپایه یا خربزه درختی با نام علمی Carica papaya، گیاهی بومی مناطق حاره‌ای قاره آمریکا است که اکنون در بسیاری مناطق حاره‌ای از جمله هند، آفریقای جنوبی، سری لانکا و فیلیپین کشت می‌شود. در سال ۲۰۱۸ میزان ۱۳٫۳ میلیون تن از این میوه تولید شد و کشورهای هند، برزیل و مکزیک به ترتیب برترین تولید این میوه را در جهان داشته‌اند. پاپایا، میوه‌ای آبدار با رنگ نارنجی جذاب است که در طب سنتی دارای طبع گرم و تر است.

در این مطلب؛ خواص و ویتامین ها، طبع، عوارض و مشخصات گیاه پاپایا ارائه می شود. امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی از این میوه به دست آورید.

مشخصات پاپایا

مشخصات میوه پاپایا عبارت است از:

• نامهای دیگر: درخت خریزه، انبة هندی
• نام لاتین: Papaya Melon tree
• اشکال دارویی: شیرابه، برگ، میوه، ریشه

مزاج، طبع و مصلح پاپایا

طبع و مصلح پاپایا عبارت است از:

• مزاج پاپایا: طبع پاپایا گرم و تر است
• مصلح پاپایا: آب زرشک، روغن زیتون، مویز، عسل و نمک از مصلحات پاپایا هستند.

ترکیبات، ویتامین ها و مواد معدنی پاپایا

ارزش غذایی 100 گرم پاپایا به صورت زیر است:

خواص و فواید درمانی پاپایا

خواص میوه پاپایا عبارت است از:

• مفید برای بینایی: زیگزانتین یک آنتی اکسیدان قوی است که در میوه پاپایا یافت می‌شود و در بینایی طبیعی نقش دارد. پرتو‌های فرابنفش را فیلتر کرده و از سلول‌های شبکیه در برابر آسیب، به ویژه دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن که یک بیماری چشمی در سنین بالا است، محافظت می‌کند.
• پیشگیری از سرطان پروستات: مصرف پاپایا به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی کامل و متنوع که حاوی مقدار زیادی میوه و سبزیجات است با کاهش بروز سرطان‌های مختلف مانند سرطان روده بزرگ و پروستات مرتبط است
• حفظ سلامت دستگاه گوارش: پاپایا حاوی فیبر بالایی است که به هضم غذا کمک می‌کند و سلامت دستگاه گوارش را حفظ می‌کند. همچنین مصرف پاپایا می‌تواند به کاهش علائم یبوست و سوء هاضمه کمک کند
• تقویت سیستم ایمنی بدن: پاپایا حاوی ویتامین C بالایی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. همچنین ویتامین C به سلامتی پوست و جذب آهن کمک می‌کند
• کمک به سلامت استخوان‌ ها: ویتامین K که به میزان فراوان در میوه پاپایا وجود دارد در حفظ سلامت استخوان نقش مهمی دارد. همچنین مصرف آن در بهبود جذب کلسیم و کاهش دفع آن در ادرار کمک فراوانی می‌کند. بنابراین مصرف پاپایا به حفظ استخوان‌های قوی کمک می‌کند
• کمک به رشد مو: پاپایا به دلیل دارا بودن اسید فولیک به بهبود گردش خون در فولیکول‌های مو کمک کرده و رشد مو را افزایش می‌دهد

عوارض و موارد منع مصرف پاپایا

با وجود فوایدی که پاپایا دارد، مصرف آن برای برخی افراد مضر است و یا مصرف زیاد آن عوارض زیر را به دنبال دارد:

• مضر برای افراد حساس به لاتکس: افراد مبتلا به آلرژی به لاتکس ممکن است به پاپایا نیز حساسیت داشته باشند، زیرا پاپایا حاوی آنزیمی به نام کیتاناز است
• تغییر رنگ پوست: مصرف بیش از اندازه آب پاپایا باعث نارنجی شدن رنگ پوست می شود و آن به دلیل داشتن بتاکاروتن بالا در این میوه است. این ویژگی در مورد مصرف زیاد هویج نیز بروز می کند
• کاهش قند خون: پاپایا، قند خون را کاهش می‌دهد پس بهتر است افرادی که مبتلا به افت قند هستند از خوردن این میوه خودداری کنند
• مضر برای مادران باردار: شیره بالای پاپایا می‌تواند برای جنین سمی باشد بنابراین بهتر است که مادران باردار از خوردن این میوه خودداری کنند.

کاربرد و موارد مصرف پاپایا

پاپایا هم به صورت میوه خام، (مانند خربزه، طالبی و …) مصرف می شود و هم به صورت آبمیوه، مربا، ترشی و … مورد استفاده قرار می گیرد.

مشخصات گیاه پاپایا

درختی است با تنه استوانه ای که ارتفاع آن ۶-۵ متر می‌باشد. دو پایه است. گلهای تر آن به رنگ سفید مایل به زرد با بوی تند و گلهای ماده آن سفید است. برگ‌های آن بزرگ دندانه دار منشعب که به طور گروهی از چند برگ شبیه برگ انجیر به یک دمبرگ در از متصل و دمبرگ به ساقه وصل می‌شود، به طوری که در انتهای هر دمبرگ تعدادی به طور متوسط برگ قرار دارد. میوة آن به شکل خربزه کوچک به طول ۳۵ – ۲۰ سانتیمتر و قطر ۱۰ – ۸ سانتیمتر که پوست آن پس از رسیدن به رنگ نارنجی در می‌آید. در داخل میوه تعداد زیادی دانه قهوه‌ای رنگ در ابعاد سیاه دانه با دانه هل وجود دارد. تکثیر پاپا یا از طریق کاشت تخم آن صورت می‌گیرد و همیشه باید به یک نسبتی پایه‌های تر بین پایه‌های ماده کاشته شود. این درخت بومی مناطق حاره امریکای لاتین است ولی در حال حاضر توسعه یافته و به حالت نیمه وحشی در هندوستان، جزایر موریس، جزایر آنتیل مناطق دیگر می‌روید. در ایران در بلوچستان می‌روید و میوه آن را محلی‌ها مانند خریزه می‌خورند و خیلی مطبوع است.

• کتاب میوه درمانی
• منابع تخصصی حوزه مواد غذایی