ماش چیست | پیشینه، خواص، طبع، ترکیبات، ویتامین ها و عوارض

ماش گیاهی از راسته باقلائیان است. ماش بومی هندوستان است اما در نقاط دیگر جهان مانند ایران نیز کشت می‌شود. در ایران. دانه ماش جزو حبوبات (مانند عدس، لوبیا، نخود و…) به حساب می آید. از دانه‌های پخته ماش سبز می‌توان در تهیه انواع غذا مانند ماش پلو، آش ماش، دمی ماش، کوکوی ماش و… استفاده می شود. از جوانه ماش نیز به صورت خوراکی استفاده شده و خواص دارویی و مفید آن، بیشتر از دانه‌های معمولی ماش است. از نظر طب سنتی، ماش مزاج سرد و خشک دارد اما اگر پوست آن کنده شود، مزاج آن معتدل تر می شود. در این مطلب؛ پیشینه، خواص، طبع، ترکیبات، ویتامین ها، فواید دارویی و عوارض، شیوه درست نگهداری و کاربردهای ماش ارائه می شود. امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی از این ماده غذایی به دست آورید.

پیشینه و تاریخچه ماش

سابقه کشت و مصرف ماش به 4000 سال پیش بر می‌گردد. ماش بومی هندوستان است اما در تایلند نیز آثاری کشف شده که نشان می دهد کشت ماش در 2200 سال قبل وجود داشته است. در چین، ماش به سویای سبز معروف است. مصرف ماش آمریکا سالانه بیش از ده میلیون تن است.

انواع ماش

کشت ماش اغلب در مناطق آسیایی و آب و هوای گرم انجام شده و به طورکلی به این صورت وجود دارد:

• ماش سیاه: بومی هندوستان و از حبوبات بسیار ارزشمند

• ماش سبز: تولید هندوستان

• ماش قرمز: گونه ای از لوبیا

مزاج، طبع و مصلح ماش

طبع ماش؛ با پوست، سرد و خشک بوده و اگر پوست آن کنده شود طبع سرد آن متعادل می شود. مصلح ماش؛ روغن بادام شیرین و ادویه‌هایی مانند خردل، زنجبیل، میخک، سماق، فلفل، تخم کافشه، دارچین، زیره هستند.

ترکیبات، ویتامین ها و مواد معدنی ماش

ارزش غذایی 100 گرم ماش پخته آبپز به صورت زیر است:

• مواد تشکیل دهنده اصلی ماش: انرژی یا کالری (105کیلوکالری)، کربوهیدرات (15گرم)، پروتئین (7.02گرم)، چربی (0.38گرم)، آب (72.66گرم)، فیبر (7.60گرم)، قند (2.00گرم)
• ویتامین های ماش: ویتامینA (0میکروگرم)، ویتامین E (0.15میلی گرم)، ویتامین K (2.70میکروگرم)، ویتامین C (1.00 میلی گرم)، ب1 (0.16میلی گرم)، ب2 (0.06میلی گرم)، ب3 (0.58 میلی گرم)، ب4 (29.40میلی گرم)، ب5 (0.41میلی گرم)، ب6 (0.07میلی گرم)، ب9 (159.00میکروگرم)
• مواد معدنی ماش: کلسیم (00میلی گرم)، آهن (1.40میلی گرم)، منیزیم (48.00میلی گرم)، فسفر (99.00میلی گرم)، پتاسیم (266.00میلی گرم)، سدیم (238.00میلی گرم)، روی (0.84میلی گرم)، مس (0.16میلی گرم)، منگنز (0.30میلی گرم)، سلنیم (2.50میکروگرم)

فواید دارویی و درمانی ماش

خواص و فواید ماش عبارتند از:

• تقویت بینایی
• تقویت اعصاب
• کاهنده صفرا در بدن
• کاهنده کلسترول بد خون
• کاهنده فشار خون
• تامین کننده بخشی از پروتئین بدن
• کمک به عملکرد سیستم ایمنی بدن
• شاداب کننده پوست و جلوگیری از پیری زودرس
• کمک به استحکام استخوان ها
• بهبود گردش خون در پوست سر و افزایش رشد مو
• مفید برای افراد دیابتی (قند بسیار پایینی دارد)
• مفید برای کم خونی
• دارای نقش مفید در رشد کودکان (به خاطر داشتن فسفر و کلسیم)
• درمان سردردهای شدید و آبریزش بینی؛ تسکین تب و سرفه ناشی از سرماخوردگی
• جلوگیری از پرخوری و کمک به کاهش وزن و لاغری (سرکوب کننده هورمون‌های گرسنگی نظیر گرلین)

جوانه ماش

جوانه ها منابع بسیار غنی از مواد معدنی و پروتئین ها هستند. جوانه ها حاوی اسید فولیک، انواع ویتامین ها و منبع عالی آهن، کلسیم، روی، پتاسیم، منیزیم و فسفر هستند. به صورت کلی خواص حبوبات، پس از جوانه زدن چند برابر می شود. جوانه ماش به عنوان یک ماده غذایی غنی از انرژی شناخته می شوده و سرشار از مواد مغذی است. طعم جوانه ماش تقریبا شیرین بوده و هضم آن نسبت به ماش پخته شده آسان تر است. جوانه ماش حاوی فیتوکمیکال های استروژن مانندی درون خود موسوم به ایزوفلاوون ها است که از خواص جوانه ماش برای درمان است. همچنین جوانه ماش غنی از فیبر است.

عوارض و موارد منع مصرف ماش

زیاده روی در مصرف ماش، ممکن است باعث بروز عوارضی شود، از جمله:

• تضعیف دندان ها
• بروز نقرس
• افزایش اسیداوریک
• سوءهاضمه یا نفخ (در صورتی که پوست آن را به طور کامل نگرفته باشند، کمی دیر هضم می شود)
• تضعیف نیروی جنسی
• افزایش خلط

شیوه درست نگهداری ماش

با رعایت چند نکته، می‌توانید ماندگاری حبوبات، از جمله ماش را بسیار افزایش دهید:

• عدم ترکیب حبوبات با یکدیگر
• توجه به تاریخ انقضای محصول
• عدم شتسشوی حبوبات در طول زمان نگهداری
• تمیز کردن محل نگهداری حبوبات هر چندوقت یک بار
• پاک کردن حبوبات (درصورت قصد نگهداری حبوبات در زمان طولانی)
• تفت دادن حبوبات (باعث می شود حبوبات دچار آفت نشده و زودتر پخته می شوند)
• جنس ظروف نگهداری حبوبات (برای نگهداری حبوبات در یخچال و یا مکان خشک و خنک، از انواع ظروف شیشه‌ای، استیل یا پلاستیکی استفاده کنید)
• عدم استفاده از آفت کش ها (برای دفع حشرات از حبوبات، آنها را چند روز قبل از ریختن در ظرف اصلی در مقابل آفتاب پهن کنید.

کاربرد ها و محصولات حاصل از ماش

مانند انواع حبوبات دیگر، با ماش نیز کنسروهای مختلف مانند کنسرو ماش و کنسر جوانه ماش در کارخانه ها تولید می شود. همچنین با ماش غذاهای متنوعی مانند آش ماش یا ماشو، ماش پلو، دمی ماش، کوکوی ماش، خوراک گوشت عدسی و ماش، سوپ ماش و شوید و…

لغات و اصطلاحات به کار برده شده مقاله ماش عبارت است از:

• نقرس: شکل دردناکی از آرتروز است و توسط کریستال‌های اسیداوریک که در داخل و اطراف مفاصل ایجاد می‌شود، به وجود می آید.
• اسید اوریک: یک ماده زائد طبیعی است که وقتی بدن مواد شیمیایی به نام پورین را تجزیه می کند، تولید می شود. پورین موادی است که در سلولهای بدن و همچنین در برخی غذاها یافت می شود.

• وبسایت های محتوایی حوزه مواد غذایی
• وبسایت های محتوایی حوزه آشپزی
• وبسایت های محتوایی حوزه طب سنتی
• وبسایت های محتوایی حوزه پزشکی