مناجات خمس عشر

مناجات خَمْسَ عَشَر، مجموعه مناجات‌های پانزده‌گانه‌ای که منقول از امام سجاد (ع) است و در کتاب‌های صحیفه سجادیه، بحارالانوار و مفاتیح الجنان آورده شده است. موضوع این مناجات ها نکات اخلاقی و عرفانی است.

در ادامه این مطلب، متن مناجات خمس عشر همراه با ترجمه روان و صوت زیبا ارائه می شود. امید است همراهان عزیز دانوما ضمن قرائت مناجات، ادعیه و زیارات، ما را نیز از دعای خیر و نظرات خویش بهره مند سازند.

مناجات خَمْسَ عَشَر، مناجات‌های پانزده‌گانه امام سجاد (ع) است که حاوی نکات اخلاقی و عرفانی و گویا دربر دارنده مراتب سیر و سلوک است.

فضیلت مناجات خمس عشر

علامه محمد تقی مجلسی (پدر و استاد علامه محمدباقر مجلسی) در مورد فضیلت خواندن مناجات خمس عشر اینگونه فرموده “شایسته است که سالک الی الله بر خواندن مناجات خمس عشر مداومت داشته باشد.”

بعضی از شاگردان سید علی طباطبایی حائری مشهور به صاحب ریاض از وی نقل کرده اند که ایشان همیشه می‌گفتند: “چندین سال است که این دعا را می خوانم و از خواص خواندن این مناجات روشن شدن قلب به نوز حکمت، معرفت و محبت بوده است به حدی است که شمرده نشود و در مستجاب شدن دعا نیز موثر دیدم و عبادت کنندگان بر خواندن این مناجات مداومت کنند.”

زمان خواندن مناجات خمس عشر

طبق نظر علامه محمد باقر مجلسی در کتاب بحارالانوار، زمان قرائت هر یک از مناجات های خمس عشر مشخص است به نحوی که باید از جمعه شروع و به جمعه دو هفته بعد ختم شود، اما شیخ عباسی قمی در مفاتیج الجنان، زمان مشخصی برای قرائت این مناجات ذکر نکرده است.

مناجات، راز و نیاز و نجوا کردن با خداوند است مانند مناجات شعبانیه، اما دعا، به نوعی دربر دارنده  درخواست است، مانند: دعای توسل، دعای کمیل، دعای مجیر و ….

فهرست مناجات خمس عشر (پانزده گانه) امام سجاد (ع)

دعا کردن

• اول- مناجات تائبین یا راز و نیاز توبه کنندگان: مناجات تائبین یا مناجات توبه‌کنندگان مناجات اول از مناجات‌های پانزده‌گانه (خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن توبه و استغفار و توجه به آثار زیان‌بار گناه می باشد.

• دوم- مناجات شاکین یا راز و نیاز شکایت‌کنندگان: مناجات شاکین یا مناجات شکایت‌کنندگان مناجات دوم از مناجات‌های پانزده‌گانه (خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن شکایت از نفس اماره و دشمنی‌های شیطان می باشد.

• سوم- مناجات خائفین یا راز و نیاز ترسیدگان: مناجات خائفین یا مناجات خداترسان مناجات سوم از مناجات‌های پانزده‌گانه (خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن توجه به گناهان، خوف و ترس از عذاب الهی، اظهار خوف و پشیمانی و امید به رحمت الهی می باشد.

• چهارم- مناجات راجین یا راز و نیاز امیدواران: مناجات راجین یا مناجات امیدواران، مناجات چهارم از مناجات‌های پانزده‌گانه (خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن امید به خداوند و رحمت بی‌انتهای او، درخواست‌های دنیوی، معنوی و اخروی و مقامات الهی از خداوند می باشد.

• پنجم- مناجات راغبین یا راز و نیاز مشتاقان و دلدادگان: مناجات راغبین یا مناجات مشتاقان مناجات پنجم از مناجات‌های پانزده‌گانه (خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن ایجاد تعادل و توازن در خوف و رجاء، ضرورت زاد و توشه کافی داشتن در سفر آخرت، توکل و اعتماد و حسن ظن داشتن به خدا و استغفار می باشد.

• ششم- مناجات شاکرین یا راز و نیاز سپاس‌گزاران و شاکران: مناجات شاکرین یا مناجات شکرگزاران، مناجات ششم از مناجات‌های پانزده‌گانه (خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن شکر گزاری به درگاه خداوند، عوامل غفلت از شکرگزاری نعمت‌های خدا، عجز از شکرگزاری و نیز کوتاهی بندگان در قدردانی و شکر آن ها می باشد.

• هفتم- مناجات مطيعين لله یا راز و نیاز فرمانبران و اهل اطاعت خدا: مناجات مطيعين لله یا مناجات اهل اطاعت خدا، مناجات هفتم از مناجات‌های پانزده‌گانه(خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن درخواست توفیق بندگی و انجام تکالیف الهی و زائل کردن شک و تردید می باشد.

• هشتم- مناجات مریدین یا راز و نیاز ارادتمندان: مناجات مریدین یا مناجات اهل ارادت، مناجات هشتم از مناجات‌های پانزده‌گانه(خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن وصول به خداوند و تقرب به او، وجود راه های گوناگونی برای وصول به مقصد آخرت و قرب الهی و ویژگی‌های همراهان شایسته می باشد.

• نهم- مناجات محبین یا راز و نیاز شیفتگان و عاشقان: مناجات محبین یا مناجات دوست‌داران، مناجات نهم از مناجات‌های پانزده‌گانه(خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن مفاهیمی از جمله محبت خداوند، لوازم و آثار محبت به خداوند، و بندگی و لطف و عنایت خدا می باشد.

• دهم- مناجات متوسلین یا راز و نیاز توسل‌کنندگان: مناجات متوسلین یا مناجات توسل‌کنندگان، مناجات دهم از مناجات‌های پانزده‌گانه(خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن وسائل توسل و تقرب به خداوند، لطف و کرم خداوند و اینکه انسان تنها در مأمن آرامش الهی می‌آساید، می باشد

• یازدهم- مناجات مفتقرین یا راز و نیاز نیازمندان: مناجات مفتقرین یا مناجات نیازمندان، مناجات یازدهم از مناجات‌های پانزده‌گانه(خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن آگاهی انسان به سر تا پا فقر و نیازمندی خود به خداوند می باشد.

• دوازدهم- مناجات عارفين یا راز و نیاز عارفان: مناجات عارفين یا مناجات خداشناسان، مناجات دوازدهم از مناجات‌های پانزده‌گانه(خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن معرفت و شناخت خدا و این که معرفتِ کنه ذات و صفات الهی محال است و بشر هرچه بکوشد، نمی‌تواند به آن مرتبه از معرفت دست یابد، می باشد.

• سیزدهم- مناجات ذاکرین یا راز و نیاز اهل ذکر: مناجات ذاکرین یا مناجات یادکنندگان خدا، مناجات سیزدهم از مناجات‌های پانزده‌گانه(خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن ذکر و یاد خداوند و این که ما نمی‌توانیم حق ذکر و یاد خداوند را به جای آوریم، می باشد.

• چهاردهم- مناجات معتصمین یا راز و نیاز پناهندگان: مناجات معتصمین یا مناجات چنگ‌زنندگان به ریسمان الهی، مناجات چهاردهم از مناجات‌های پانزده‌گانه(خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن عظمت و اهمیت تمسک و اعتصام به خداوند و دین و هدایت‌های الهی، می باشد..

• پانزدهم- مناجات زاهدین یا راز و نیاز پارسایان: مناجات زاهدین یا مناجات پارسایان، مناجات پانزدهم از مناجات‌های پانزده‌گانه(خمس عشر) امام سجاد (ع) است و موضوع آن معرفی دنیا به عنوان محل مکر، خدعه، نیرنگ و فریب و نیز درخواست مقام زهد و وارستگی و درک لذت انس با خدا و لقاء و شهود جمال کبریایی خدا، می باشد.

• مفاتیح الجنان
• صحیفه سجادیه