مقدمه
بانک ها یکی از مهم ترین نهادهای اقتصادی و مالی در جهان به شمار می آیند که اصلی ترین وظیفه شان واسطه گری بین سپرده گذاران و دریافت کنندگان وام ها است. برای استفاده از خدمات بانکی شامل دریافت وام و تسهیلات، دریافت دسته چک (طبق قانون جدید)، دریافت کارت پرداخت، دریافت کارت اعتباری،خرید اینترنتی، پرداخت قبوض، خرید شارژ، سپردن اموال قیمتی به صندوق امانات بانک، سرمایه گذاری، دریافت دستگاه پرداخت، دریافت درگاه پرداخت اینترنتی، نقد کردن چک و بسیاری موارد دیگر لازم است که در یکی از بانک های کشور اقدام به افتتاح حساب بانکی به صورت حضوری یا آنلاین نمایید. سادهترین نقش بانک ها واسطهگری بین سپردهگذاران و دریافتکنندگان وام ها میباشد. حساب بانکی نیز جایی است که تراکنشهای مالی مشتریان بانک در آنجا نگهداری میشود. هر حساب مطابق با الگوریتمی مشخص (مطابق با قوانین داخلی بانکها) و به نام صاحبان (حقیقی یا حقوقی) آن، خوانده میشود. بنابراین برای ورود به چرخه سپردهگذاری یا دریافت تسهیلات بانکی از یک بانک مشخص، قبل از هر چیز باید حساب بانکی در آن بانک افتتاح کنیم. افتتاح حساب به دو صورت حضوری و آنلاین یا غیرحضوری (بعد از شرایط پاندمی کرونا توسط برخی از بانک ها ارائه شده است) انجام می شود.
!
از آنجایی که این فرآیند به صورت غیر انحصاری (توسط بانک ها و موسسات مالی) ارائه می شود، شرایط، پیش نیازها، مدارک و مراحل آن می تواند متفاوت باشد. آنچه در این مطلب ارائه می شود، موارد مشترک و پرتکرار است.
پیش نیاز و ملزومات
مدارک لازم برای افتتاح حساب بانکی به طور معمول عبارت است از:
- اصل و تصویر شناسنامه صاحبان حقیقی یا حقوقی (مدیران مؤسسه) حساب؛ در صورت داشتن توضیحات، تصویر صفحه توضیحات ممهور به مهر ثبت احوال و در شناسنامههای جدید تصویر صفحه محله تنظیم سند
- اصل و تصویر کارت ملی صاحبان حقیقی یا حقوقی (مدیران مؤسسه) حساب
- حداقل وجه نقد برای افتتاح حساب مطابق با قوانین داخلی بانکها و نوع حساب
- اصل و تصویر مدارک ثبتی مؤسسه؛ شامل: آگهی تأسیس، اساسنامه، روزنامه رسمی آخرین تغییرات اعضای هیئت مدیره و صاحبان امضای مجاز، اظهارنامه ثبت و …
!
اتباع خارجي با ارائه گذرنامه و اجازه اقامت معتبر كه به تائيد وزارت كشور رسيده باشد (جایگزین کارت ملی و شناسنامه)، امکان افتتاح حساب دارند.
مراحل اصلی
اول | بررسی نوع حساب و انتخاب بانک مورد نظر
–
در ابتدا باید بررسی کنید به چه حسابی نیاز دارید و چه بانکی خدمات مناسبی را به شما ارائه می دهد. هماکنون در کشور، حسابهای بانکی چند نوع هستند و بسته به نیاز مشتری در هنگام افتتاح آن یکی از انواع انتخاب میشود.
- حسابهای سپرده قرضالحسنه: در این نوع حساب سودی به شما تعلق نخواهد گرفت اما هر زمان که اراده کردید میتوانید از حساب خود پول بردارید یا واریز کنید. چنانچه به دنبال بهرهمندی از مزایای قرض الحسنه هستید لازم است مطابق با قوانین داخلی بانک و تکمیل مدارک درخواست خود را اعلام فرمایید. این حساب به صورت کلی خود به دو دسته حساب پسانداز و جاری، تقسیم می شود.
- حساب پس انداز قرض الحسنه: در حساب پسانداز صرفاً بانک به عنوان امین شما، پول شما و تراکنشهای مالی شما را در قالب حساب مربوطه نگهداری میکند. در مقابل عموماً بانکها طرحهای تشویقی مثل قرعهکشیهای دورهای یا اهدای جوایز و انواع وامهای سبک (ضروری، خرید لوازم خانگی، خرید خودرو و…) را به مشتریان خود ارائه میدهند.
- حساب قرض الحسنه جاری: حساب جاری بیشتر به منظور تسهیلدر مبادلات مالی و تجاری خدماتی به مشتریان ارائه میدهد. بیشترین استفاده از آن برای دریافت دسته چک از بانک صورت میپذیرد، اگرچه امکان استفاده از وام بانکی نیز در این حساب معمولاً برقرار است.
- حسابهای سپرده سرمایهگذاری: این حساب بسته به بانک شما، انواع مختلف دارد اما به صورت کلی دارای دو نوع بلندمدت و کوتاه مدت است. در این نوع حساب، بانک در مقابل دریافت حداقل مبلغ در مدت زمان مشخص (بسته به نوع کوتاهمدت یا بلندمدت) پول شما را در پروژههای تجاری سرمایه گذاری کرده و مطابق با قرارداد، سود را بین خود و شما تقسیم میکند. تفاوت دو نوع بلندمدت و کوتاه مدت روی مدت زمان ضبط پول در بانک (مطابق با قرارداد) است. حساب سرمایه گذاری بلند مدت معمولاً بیشتر از یک سال هستند. در عوض بانک سهم بیشتری از سود را به مشتری پرداخت خواهد کرد. حداقل مدت زمان ضبط پول در بانک، بازههای پرداخت سود و جزئیات دیگر معمولاً در قرارداد اولیه به اطلاع مشتریان میرسد.
در ادامه بعد از مشخص کردن نوع حساب، باید در مورد شرایط و مزایای بانک های مختلف، بررسی نمایید. در انتخاب بانک بهتر است به معیارهای زیر دقت نمایید:
- موقعیت و گستردگی شعبات بانک (دسترسی پذیری به منزل یا محل کار)
- امکانات خدمات بانکداری
- شرایط لازم برای دریافت دست چک در صورت نیاز
- میزان سودبانکی
- امکانات جانبی مانند صندوق سرمایه گذاری
- شرایط و میزان تسهیلات مانند وام
دوم | مراجعه به بانک مورد نظر
–
بعد از انتخاب بانک و نوع حساب، می توانید به دو صورت حضوری و آنلاین (صرفا در برخی از بانک ها و موسسات مالی و اعتباری)، افتتاح حساب انجام دهید. برای افتتاح حساب سنتی و حضوری، لازم است به بانکی که قصد دارید آنجا حساب افتتاح کنید، مراجعه کرده و با دریافت نوبت به صف انتظار باجه ملحق شوید. فرم افتتاح حساب را از تحویلدار دریافت کرده، تکمیل کنید و به همراه سایر مدارک درخواستی (بسته به نوع مالکیت حساب) و وجه نقد اولیه، تحویل دهید.
سوم | تکمیل فرم درخواست افتتاح حساب
–
در مرحله بعد بسته به نیاز و اختیار خودتان میتوانید خدمات بانکداری الکترونیک، درخواست کارت عابر بانک، اینترنت بانک، تلفن بانک، همراه بانک و سرویس پیامک را تکمیل و به تحویلدار بانک ارائه دهید. در نهایت تحویلدار بانک، پس از ثبت اطلاعات شما در سیستم بانک، کارت عابر بانک به همراه رمز اولیه و در قالب اسنادی شماره حساب بانکی، نام مالک (یا مالکان حساب)، نام کاربری، رمزهای عبور اولیه، شماره تلفن بانک و… را در اختیارتان خواهد گذاشت. بررسی های دانوما نشان می دهد، مطابق با قوانین بانکی، افتتاح حساب براي اشخاص غير، به چند روش امکانپذیر است:
- وكالت: ارائه وكالت نامه رسمي / داخلي كه از جانب صاحب حساب در دفترخانه و يا حضوراً در شعبه به وكيل ارائه ميشود.
- قيموميت: ارائه اجازه رسمي اداره امور سرپرستي دادگستري.
- وصايت: ارائه وصيت نامه برای وصی تأیيد شده دادگاه.
در رابطه با حسابهای دارای چند صاحب موارد زیر قابل توجه هستند:
- نحوه و ترتيب استفاده از حساب قيد و ميزان سهم هر شخص مشخص گردد.
- چگونگي برداشت (حق امضاء) به صورت صريح قيد شود.
- امضاء يا امضاها تا زماني كه به مخالفت كتبي از طرف هيچ يك از صاحبان حساب به بانک اعلام نشده باشد معتبر خواهد بود .
چهارم | دریافت و تغییر رمز دوم کارت و سایر سامانه های بانکداری
–
در نهایت پس از دریافت دفترچه حساب، پاکت های رمز خدمات و کارت بانکی لازم است:
- رمز اول کارت را با استفاده از خودپرداز بانک تغییر دهید
- رمز دوم کارت (برای خرید اینترنتی) را نیز از خودپرداز بانک دریافت کنید (البته برای پرداخت های اینترنتی بالای 100 هزارتومان لازم است از رمز پویا استفاده نمایید)
- بهتر است رمز سامانه های دیگر بانکداری مانند اینترنت بانک، تلفن بانک، همراه بانکو غیره را در اسرع وقت تغییر دهید.
- سامانه رمز پویا که البته به طور معمول رمز پویا به صورت پیامک و یا از طریق سامانه همراه بانک قابل دسترس است.
!
در برخی از بانک ها لازم است ظرف مدت زمان مشخصی (به عنوان مثال 24 یا 48 ساعت)، تغییر رمز سامانه های بانکداری را انجام دهید وگرنه امکان دارد خدمت مذکور، منقضی شده و برای فعالساز دوباره به بانک مراجعه نمایید.
!
چنانچه به صورت غیر حضوری و آنلاین افتتاح حساب نمایید، کارت برای شما پست شده و یا زمان مشخصی برای دریافت کارت به شما اعلام می شود.
روش آنلاین و غیر حضوری افتتاح حساب
در حال حاضر برخی از بانک ها امکان افتتاح حساب آنلاین را فراهم نموده اند. به صورتی که می توانید به صورت آنلاین از طریق اپلیکیشن و وبسایت اینترنت بانک موردنظر، نسبت به افتتاح حساب اقدام کنید. البته شرایط بانک های مختلف برای افتتاح حساب آنلاین متفاوت است اما به طور معمول باید:
- ابتدا از طریق همراه بانک و یا اینترنت بانک، احراز هویت به صورت دوعاملی و یا روش امن دیگری انجام می شود.
- سپس باید درخواست افتتاح حساب ارائه شود.
- در ادامه نیز باید اطلاعات تکمیلی هویتی، آدرس محل سکونت، عکس و ویدئویصاحب حساب، تصویر امضاء ارسال شود.
- در گام بعد باید بر اساس راهنما عملیات موردنظر انجام شده و با دریافت رمزخدمات بانکداری، هزینه و افتتاح اولیه پرداخت شود.
- در نهایت به طور معمول پس از مدتی کارت بانک برای شما پست شده و یا آماده دریافت خواهد بود.
نکات کلیدی
برخی نکات مهم و کلیدی در بازکردن حساب بانکی عبارت است از:
- در حال حاضر برخی از بانک ها امکان افتتاح حساب آنلاین را فراهم نموده اند. شرایط بانک های مختلف برای افتتاح حساب آنلاین متفاوت است اما به طور معمول ابتدا از طریق همراه بانک و یا اینترنت بانک، درخواست افتتاح حساب را ارائه نمایید. احراز هویت به صورت دوعاملی و یا روش امن دیگری انجام می شود. سپس باید اطلاعات تکمیلی هویتی، آدرس محل سکونت، عکس و ویدئوی صاحب حساب، تصویر امضاء ارسال شود. در ادامه باید بر اساس راهنما عملیات موردنظر انجام شده و با دریافت رمز خدمات بانکداری، هزینه و افتتاح اولیهپرداخت شود. سپس در نهایت به طور معمول پس از مدتی کارت بانک برای شما پست شده و یا آماده دریافت خواهد بود.
- مطابق با قوانین بانک مرکزی و بعضاً قوانین داخلی بانکها، افتتاح حساب، دخل و خرج حساب و… دارای حداقل سن مجاز هستند. در صورت عدم احراز شرایط سنی و تا زمان حد قانونی مطابق با قانون، پدر و مادر یا قیم قانونی فرد مجاز به افتتاح حساب و یا تراکنش با حساب هستند.
لغات و اصطلاحات
- حسابهای سپرده قرضالحسنه: در این نوع حساب سودی به شما تعلق نخواهد گرفت اما هر زمان که اراده کردید میتوانید از حساب خود پول بردارید یا واریز کنید. چنانچه به دنبال بهرهمندی از مزایای قرضالحسنه هستید لازم است مطابق با قوانین داخلی بانک و تکمیل مدارک درخواست خود را اعلام فرمایید. این حساب به صورت کلی خود به دو دسته حساب پسانداز و جاری، تقسیم می شود.
- حسابهای سپرده سرمایهگذاری: این حساب بسته به بانک شما، انواع مختلف دارد اما به صورت کلی دارای دو نوع بلندمدت و کوتاهمدت است. در این نوع حساب، بانک در مقابل دریافت حداقل مبلغ در مدت زمان مشخص (بسته به نوع کوتاهمدت یا بلندمدت) پول شما را در پروژههای تجاری سرمایهگذاری کرده و مطابق با قرارداد، سود را بین خود و شما تقسیم میکند. تفاوت دو نوع بلندمدت و کوتاهمدت روی مدت زمان ضبط پول در بانک (مطابق با قرارداد) است. حساب سرمایه گذاری بلندمدت معمولاً بیشتر از یک سال هستند. در عوض بانک سهم بیشتری از سود را به مشتری پرداخت خواهد کرد. حداقل مدت زمان ضبط پول در بانک، بازههای پرداخت سود و جزئیات دیگر معمولاً در قرارداد اولیه به اطلاع مشتریان میرسد.
منابع و ارجاعات
- وبسایت برخی بانک ها
- وبسایت های محتوایی در حوزه مالی و اقتصادی
- ویکی پدیا
- مراجعه حضوری و بررسی تجربی دانوما