مقدمه
بانک ها یکی از مهم ترین نهادهای اقتصادی و مالی در جهان به شمار می آیند که اصلی ترین وظیفه شان واسطه گری بین سپرده گذاران و دریافت کنندگان وام ها است. برای استفاده از خدمات بانکی شامل دریافت وام و تسهیلات، دریافت دسته چک (طبق قانون جدید)، دریافت کارت پرداخت، دریافت کارت اعتباری، خرید اینترنتی، پرداخت قبوض، خرید شارژ، سپردن اموال قیمتی به صندوق امانات بانک، سرمایه گذاری، دریافت دستگاه پرداخت، دریافت درگاه پرداخت اینترنتی، نقد کردن چک و بسیاری موارد دیگر لازم است که در یکی از بانک های کشور اقدام به افتتاح حساب بانکی به صورت حضوری یا آنلاین نمایید. چک برگه ای با ارزش مالی که معمولاً برای خرید درحال و پرداخت مبلغ در حال و آینده استفاده میگردد. بنابراین اشخاص حقیقی و حقوقی تمایل زیادی به دریافت دسته چک و انجام مبادله با آن را دارند. خطر سوء استفاده های احتمالی در استفاده از چک، موجب تغییرات و اصلاحاتی در قانون آن شده است. قانون جدید چک که در 13 آبان 1397 تصویب و از 20 دیماه 1399 مرحلهای و به تدریج اجرایی میشود، محدودیت هایی را برای گرفتن دسته چک ایجاد کرده است که در زیر به آن ها اشاره می شود:
- در قانون جدید چک دستهچک برای همه براحتی با دستور رییس شعبه صادر نمی شود بلکه بانک مرکزی افراد را اعتبارسنجی میکند. درواقع صدوردسته چک منوط به نظر بانک مرکزیاست نه رییس شعبه.
- شرط مهم برای دریافت دسته چک آن است که متقاضی اعتبار مالی کافی داشته باشد و از نظر مالی ناتوان یا ورشکسته نباشد.
- متقاضی نباید در 3 سال اخیر چک برگشتی داشته یا سوء سابقهای به نام او ثبت شده باشد.
- متقاضی نباید به بانک ها یا موسسات مالی بدهکار باشد، بلکه باید تمامی بدهی هایشان را تسویه کرده باشند.
- طبق قانون جدید چک، تمام حسابهای بانکی متقاضی (در بانک صادر کننده چک) به دسته چک او متصل می شود.
از اوایل سال 1400 دسته چکهای جدید با مدت اعتبار حداکثر 3 سال از زمان دریافت دسته چک و با درج شناسه یکتا (16رقم) دراختیارمشتریان قرارخواهد گرفت که درهربرگه چک علاوه بر درج شناسه یکتا، عبارت (تاریخ صدور این برگه چک حداکثر تا تاریخ … معتبر است) نیز قید شدهاست. برای آشنایی کامل با مدارک، پیش نیاز، مراحل و نکات دریافت دسته چک، این مطلب را (که طبق قانون جدید چک نوشته شده است) با دقت مطالعه و در بخش نظرات، تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
پیش نیاز و ملزومات
مدارک و پیش نیازهای لازم برای دریافت دسته چک عبارتند از:
- حساب بانکی فعال: بسته به قوانین داخلی بانک، باید مدت زمان مشخصی ( برای افراد حقیقی، حداقل 2 سال و افراد حقوقی 1 سال ) از فعال بودن آن گذشته باشد.
- معرفی یک معرف با گردش حساب فعال: معرف صرفا جهت معرفی شما به بانک است و مسئولیت حقوقی برگردن ندارد و نیازی نیست که مدارک خاصی را به بانک ارائه دهد بلکه فقط باید یک حساب با گردش نسبتا خوبی داشته باشد. برخی از افراد فکر می کنند که معرف همان ضامن است اما این مسئله اشتباه است.
- اصل وکپی از کلیه صفحات شناسنامه
- اصل و کپی کارت ملی معتبر
- یک قطعه عکس
- ارائه کپی مدارک شغلی (مثل: کپی جواز کسب برای کسبه یا اساسنامه شرکت برای افراد حقوقی)
- ارائه کپی از مدرک محل سکونت(سند ملکی) برای افراد حقیقی و محل کار برای کسبه و افراد حقوقی و یا یک قبض از برق، گاز و یا آب و اگر مستاجر باشد باید اجاره نامه را ارائه دهد.
- احراز شرایط دریافت دسته چک :اگرچه داشتن شرایط زیرمعمولا الزامی است اما مواردی مانند میزان وسنوات سپرده انعطاف پذیر است و در اینگونه موارد متناسب با سابقه مشتری، رییس شعبه می تواند اعمال نظر کند.
شرایط اشخاص حقیقی عبارت است از:
- حداقل 2 سال از افتتاح حساب جاری بگذرد.
- محل کار مشتری دائمی باشد و دارای ملکی باشد.
- سپرده بلند مدت دارای مبلغ ۵۰میلیون ریال داشته باشد و 6 ماه از مدت زمان افتتاح آن سپری شده باشد.
شرایط اشخاص حقوقی عبارت است از:
- از ابتدای فعالیت آن باید حداقل 10 سال گذشته باشد.
- یک سال از مدت حساب جاری گذشته باشد.
- در طی ۱۰ سال بیشتر از ۲بار محل خود را تغییر نداده باشند.
- ملک دائمی داشته باشد.
- افراد حقوقی غیر دولتی لازم است یک سپرده بلند مدت با اعتبار ۵۰۰ میلیون ریال داشته باشند که حداقل ۶ ماه از داشتن حساب جاری گذشته باشد و یک سالی به سر رسید آن مانده باشد.
مراحل اصلی
اول | بررسی و استعلام وضعیت برای دریافت چک
–
طبق قانون جدید چک کلیه افراد (اعم ازحقیقی یا حقوقی) که به بانک ها یا موسسات مالی بدهکارندیا سابقه چک برگشتی دارند (تا زمانی که رفع سوء اثر نشده باشد) نمی توانند دسته چک جدید دریافت کنند. بنابراین چنانچه قبلا دسته چک داشتید، قبل از مراجعه به بانک با اپلیکیشن ساد۲۴ و یا مراجعه به سامانه استعلام وضعیت صیاد بانک مرکزی، از چک های خود استعلام بگیرید و در صورت سفید نبودن وضعیت استعلام، حتما برای رفع سوء اثر از چک اقدام کنید.
اعتبار صاحب چک به صورت رتبه بندی شده بر اساس یکی از رنگ های زیر اعلام می شود:
- وضعیت سفید: صادرکننده چک فاقد هرگونه سابقه چک برگشتی بوده یا درصورت وجود سابقه، تمامی موارد رفع سوء اثر شده است.
- وضعیت زرد: صادرکننده چک دارای یک فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ 50 میلیون ریال تعهد برگشتی است.
- وضعیت نارنجی: صادرکننده چک دارای دو الی چهار فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ 200 میلیون ریال تعهد برگشتی است.
- وضعیت قهوه ای: صادرکننده چک دارای پنج تا ده فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ 500 میلیون ریال تعهد برگشتی است.
- وضعیت قرمز: صادرکننده چک دارای بیش از ده فقره چک برگشتی یا بیش از مبلغ 500 میلیون ریال تعهد برگشتی است.
دوم | مراجعه به بانک مورد نظر
–
در ابتدا باید به بانکی که قصد دارید دسته چک از آن دریافت کنید، مراجعه کرده و با دریافت نوبت، به صف انتظار باجه ملحق شوید.
سوم | تکمیل مشخصات و افتتاح حساب جاری در صورت نیاز
–
در ادامه پس از دریافت نوبت و انتظار، مراحل زیر را انجام دهید:
- دریافت و تکمیل فرم دریافت دسته چک: در ابتدا فرم درخواستچک را از تحویلدار دریافت کرده، تکمیل کنید و به همراه سایر مدارکدرخواستی با توجه به قوانین داخلی بانک مربوطه، ارائه دهید.
- دریافت و تکمیل فرم افتتاح حساب جاری (در صورت نیاز): در صورتی که در بانک مورد نظر، حساب جاری فعال ندارید، تحویلدار فرم افتتاح حساب جاری را به شما تحویل می دهد تا با تکمیل اطلاعات مورد نظر، نسبت به افتتاح حساب جاری اقدام کنید.
چهارم | مراجعه به رئیس شعبه جهت بررسی نهایی
–
از آنجا که در نهایت رئیس شعبه باید اعتبار متقاضی را از بانک مرکزی استعلام کند، تحویلدار پس از کنترل اولیه فرم و مدارک، جهت بررسی و تصمیم نهایی شما را نزد رئیس شعبه ارجاع میدهد. پس از چند روز (نهایتا تا یک هفته) معمولا با پیامک به شما اعلام می شود جهت جواب استعلام و دریافت دسته چک به بانک مراجعه نمایید.
مرحله کلیدی پنهان | استعلام از بانک مرکزی
–
بررسی های دانوما حاکی از آن است که در هنگام درخواست صدور دسته چک جدید(اولین دسته چک در بانک جدید یا دسته چکهای جدید در بانک فعلی)، بانک عامل از بانک مرکزی استعلام عدم چک برگشتی میگیرد و چنانچه شما دارای سابقه چک برگشتی باشید، باید نسبت به رفع سوء اثر اقدام کنید تا امکان دریافت دسته چک جدید میسر شود. راه های رفع سوء اثر از چک های برگشتی عبارت است از:
- تامين موجودي
- ارائه لاشه چک برگشتي
- ارائه رضايت نامه محضري ذينفع چک به بانک
- واريز مبلغ چک به سپرده قرضالحسنه جاري و مسدود نمودن آن به مدت 24 ماه
- ارائه حکم قضايي مبني بر رفع سوء اثر از سوابق چک برگشتي
- انقضاي مدت نگهداري سوابق چکهاي برگشتي در سامانه اطلاعاتي بانک مرکزي
پنجم | مراجعه به بانک و دریافت دسته چک
–
در نهایت در صورت موافقت بانک، به شما اعلام میشود تا پس از چند روز (بسته به شرایط و قوانین داخلی بانک جهت استعلام و بررسی مدارک) جهت گرفتن دسته چک به بانک مراجعه نمایید. در نهایت در موعد مقرر به بانک مراجعه نموده و ضمن دریافت نوبت، دسته چک خود را دریافت نمایید.
!
حتما در زمان دریافت دسته چک، تعداد برگ و مشخصات خود را بررسی نمایید.
نکات کلیدی
نکات مهم و کلیدی گرفتن دسته چک عبارت است از:
- طبق قانون بانک مرکزی، اولین دسته چک 10 برگی است و پس از اتمام دسته چک اول و بازگشت حداقل 80 درصد (8 برگه) چکها به بانک، شما میتوانید دسته چک دوم را تقاضا کنید. بسته به رضایت شعبه بانک از عملکرد مالی حساب شما، دسته چک بعدی ۱۰، ۱۵، ۲۵ یا ۵۰ برگی خواهد بود.
- مطابق با قانون پس از پایان برگههای دسته چک، تنها پس از بازگشت و وصول حدقل 80 درصد دسته چک، شما میتوانید دسته چک بعدی را دریافت کنید.
- همانطور که عنوان شد، در هنگام درخواست صدور دسته چک جدید (اولین دسته چک در بانک جدید یا دسته چکهای جدید در بانک فعلی)، بانک عامل از بانک مرکزی استعلام عدم چک برگشتی میگیرد و چنانچه شما دارای سابقه چک برگشتی باشید، باید نسبت به رفع سوء اثر از طرق پاس کردن چک، تحویل لاشه چک و … اقدام کنید تا امکان دریافت دسته چک جدید میسر شود.
- طبق قانون جدید چک افراد نمیتوانند بیشتر از مبلغ اعتبارشان چک صادر کنند. بر اساس قانون جدید چک در صورت کافی نبودن موجودی حساب صادرکننده چک، بانکها مکلف به پرداخت وجه چک از محل موجودی سایر حسابهای او به ترتیب اولویت از حساب جاری، حساب قرض الحسنه پس انداز، حساب سرمایه گذاری کوتاه مدت و حساب سرمایه گذاری بلندمدت و همچنین مسدود کردن کلیه حسابها و کارتهای بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده به میزان مبلغ چک هستند.
لغات و اصطلاحات
- چک: طبق ماده ۳۱۰ قانون تجارت، چک نوشته ای است که به موجب آن صادر کننده وجوهی را که نزد محال علیه (بانک) دارد كلا یا بعضا مسترد يا به ديگري واگذار مي نمايد. بدین ترتیب می توان گفت چك وسیله استرداد و انتقال وجه تودیع شده یا استفاده از اعتبار مصوبه و موجود در یكی از بانكهای قانونی است كه معمولاً با استفاده از برگهای ویژه ای كه بانك محال علیه قبلاً در اختیار دارندگان حساب گذارده است به عمل می آید. بنابراین چك سند انتقال و وسیله مبادله پول است كه در این انتقال سه تن نقش دارند:
- صادركننده چك: یعنی كسیكه چك را نوشته وامضاء میكند و به دست غیر میدهد.کسی که چک عهده او صادر می شود (بانک)
- بانك محال علیه: یعنی بانك پرداخت كننده وجه مندرج در چك
- ذینفع یا دارنده و یا دریافت كننده چك: كه اغلب شخص ثالث، وگاهی صادركننده و دریافت كننده یكی هستند (چك در وجه صاحب حساب)
- انواع چک عبارت است از:
- چك عادی: چکی است که صاحب حساب آن را در وجه سایر افراد صادر می کند و گیرنده آن تضمینی جز اعتبار صادر كنندة آن ندارد.
- چك تأیید شده: این چک ها از اعتبار پرداختی بالاتری برخوردارند ، زیرا بانک وجود وجه چک را در حساب تایید می کتد .
- چک رمزدار بانکی: چکی است که به درخواست مشتری و در وجه یک شخص حقیقی یا حقوقی صادر می شود و امکان نقد کردن آن در شعبه صادر کننده وجود دارد. چک رمز دار بین بانکی: چکی است که به تقاضای مشتری توسط بانک برای یکی از بانک های دیگر صادر می شود و شخص بعد از دریافت آن می تواند، حواله را به حساب خود بخواباند و نمی تواند در مقابل این نوع سند وجه نقد دریافت کند
- چك مسافرتی: چکی است که توسط بانک صادر می شود و مبلغ چک بر روی آن درج شده است. و.جه آن در هریك از شعب آن بانك پرداخت می گردد.
منابع و ارجاعات
- بررسی وبسایت های محتوایی در حوزه مالی و بانکی
- مراجعه و مصاحبه حضوری
- سایت بانک مرکزی
- بررسی سایت بانک های داخلی
خیلی دنبال اینجور مطلب بودم ممنون ازتون
دنبالش بودم چطوری دسته چک بگیرم. ممنون
مرسی درمورد دسته چک خیلی سوال داشتم