عمومی در کشاورزی
image 1606335818

مراحل و نکات “کاشت گیاه ترخون یا تلخون” در گلدان و باغچه

2

مقدمه

تَرخون یا تَلخون با نام علمی Artemisia dracunculus، گیاهی علفی و از تیره کاسنی ‌است که اکنون پرورش آن در تمام نقاط ایران معمو ل است. ترخون نوعی سبزی معطر است با خواص دارویی فراوان که در فرانسه این سبزی را پادشاه سبزیجات نامیده اند. از ریشه این گیاه، هرساله ساقه‌های زیادی می روید که گاهی بلندی آن ها به ۷۰ تا 80 سانتیمتر می رسد. برگ ترخون باریک، بلند و به رنگ سبز تیره و طعم آن تند، گس و بسیار معطر بنابر این طبع آن گرم و خشک است. این سبزی خوش طعم را هم به صورت خام در سبزی خوردن، سالاد، خیار شور و هم در غذاهایی مانند: کوفته برنجی، آش شله قلمکار و … استفاده می کنند.

ترخون دارای مقادیر بالایی ویتامین آ، ب و ث می باشد. علاوه بر این دارای روی، کلسیم، منگنز، آهن، منیزیم، پتاسیم و مس است. از مهمترین خواص ترخون می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • براي درد مفاصل مفيد مي‎باشد.
  • حالات استرس را تسکین می دهد.
  • سطح فشار خون طبیعی را حفظ می کند.
  • از یبوست جلوگیری می کند.
  • از رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کند.
  • سطح قند خون را در بیماران دیابتی کاهش دهد.
  • براي پيشگيري از تصلب شرائين و بيماريهاي عروقي مفید است.

برای آشنایی کامل با مدارک پیش نیاز و ملزومات، مراحل و نکات کاشت گیاه ترخون، این مطلب را با دقت مطالعه و در بخش نظرات، تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید. امید است با رعایت این موارد تجربه خوبی داشته باشید.

پیش نیاز و ملزومات

وسایل مورد نیاز برای کشت گیاه ترخون عبارت است از:

  • ابزار باغبانی مانند: بیل یا بیلچه و آفت کش
  • هزینه خرید مواد اولیه

برای کاشت در گلدان:

  • گلدان
  • آبپاش
  • نایلون یا روزنامه (برای پوشاندن روی گلدان)

برای کاشت سبزیجات در گلدانبهتر است از گلدان مستطیل استفاده نمایید، همچنین برای جلوگیری از سوختن ریشه‌های گیاه با افزایش دمای خاک در گلدان‌های پلاستیکی و فلزی، توصیه می‌شود جنس گلدان را سفالی انتخاب کنید.

مراحل اصلی

مرحله اول: تهیه مواد اولیه

در اولین مرحله برای کاشت ترخون مواد اولیه را تهیه نمایید:

  • بذر یا قلمه های سالم ترخون
  • خاک باغچه
  • ماسه
  • ورمی کمپوست
  • پیت ماس
  • کود حیوانی (برای کاشت در باغچه)


!
بررسی های دانوما حاکی از آن است که مناسب ترین خاک برای کشت ترخون خاک شنی -رسی است.

مرحله دوم: آماده سازی خاک و کاشت بذر ترخون

بهترین زمان کاشت ترخون از اوایل فروردین تا اواخر خرداد ماه است، یعنی در هوای گرم و آفتابی باید کاشته شود. ترخوندرجه حرارت‌های پایین را بخوبی تحمل می‌کند، به‌طوری که دمای ۱۵- درجه سانتی‌گراد را بدون هیچ آسیبی تحمل می‌کند و هنگام بروز هوای سرد در فصل بهار دچار سرمازدگی نمی‌شود و به رویش خود ادامه می‌دهد. در ادامه نوبت به آماده سازی خاک می رسد. توصیه دانوما این است که در این مرحله روال زیر را انجام دهید:

  • ابتدا خاک را شخم بزنید مقداری خاک برگ و ورمی کمپوست را با خاک مخلوط کنید.
  • سطح خاک را صاف و کرت بندی کنید.
  • خاک را زهکشی کنید.
  • بذر ترخون را بر روی زمین بپاشید.
  • یک لایه کود حیوانی خشک روی بذرها بپاشید.
  • سپس با آبپاش آبیاری اولیه را انجام دهید.

اگر ترخون رادرون گلدان می کارید روال زیر را انجام دهید:

  • چند عدد سنگ روی سوراخ کف گلدان قرار دهید و خاک را در گلدان بریزید (زهکشی)
  • گلدان را با مخلوط خاک باغچه، کمپوست، ماسه و پیت ماس پرکنید تا جایی که حدود 4-3 سانتی متر از لبه گلدان خالی باشد.
  • بذرها را روی خاک با فاصله بپاشید.
  • روی بذرها یک لایه ورمی کمپوستبا خاک بریزید
  • بطور ملایم با آب پاش آبیاری کنید.
  • روی گلدان را با روزنامه یا نایلون بپوشانید و هر روز 1 تا2ساعت نایلون را کنار بزنید تا سطح خاک قارچی نشود.
  • در نهایت گلدان را در مقابل نور مستقیم (پشت پنجره آفتاب گیر) قرار دهید.

بررسی های دانوما نشان می دهد که کاشت ترخون در زمین هایی که قبلا کاشت صورت گرفته، به روش های زیر هم انجام می شود:

  • روش تقسیم ریشه ترخون: پایه‌های مادری ۳ تا ۴ساله را که کاملا سالم و عاری از هر گونه آلودگی قارچی هستند از خاک خارج کنید. سپس ریشه را به ۵ تا ۱۰ قطعه تقسیم ‌نمایید ( هر قطعه باید دارای حداقل ۱ تا ۲ جوانه رویشی باشد). در نهایت در عمق ۱۰ تا ۱۵سانتیمتر در زمین اصلی کشت کنید.
  • روش پاجوش ترخون: اطراف پایه‌های مادری ۳ تا ۴ ساله پاجوش های متعددی بوجود می‌آیند که هر پاجوش ساقه کوتاه و ریشه مناسبی دارد. (چنانچه اواخر پائیز یا اوایل بهار اطراف گیاهان را به ضخامت ۴ تا ۵ سانتیمتر با خاک نرم بپوشانیدپاجوش های بیشتری تولید می‌شود). در اواخر بهار (خرداد) خاک اطراف گیاهان را کنار ‌بزنید. پاجوش های آن ها را جدا کنید و آن را در زمین اصلی کشت ‌کنید. در ادامه بلافاصله گیاهان را آبیاری کنید.


!
معمولا اطراف هر پایه مادری ۲۰ تا ۴۰ پاجوش بوجود می‌آید ولی بهتر است بیش از ۱۰تا ۲۰ پا جوش از گیاه مادر جدا نشود، چون ممکن است سبب خشک شدن پایه مادری گردد.

  • روش قلمه ساقه‌ای ترخون: ساقه‌های سبز و جوان از پایه مادری را جدا کنید. و در ادامه آنها را در زمین مورد نظر کشت کنید.

مرحله سوم: نگهداری و پرورش ترخون

بررسی های دانوما حاکی از آن است که برای آبیاری و نگهداری ترخون لازم است موارد زیر را رعایت کنید:

  • آبیاری: ترخون به آب زیاد احتیاج ندارد، در باغچه 5 تا 7 روز یکبار و در گلدان هر 3روز یکبار آبیاری کنید. اجازه دهید در فواصل آبیاری، خاک تقریبا خشک شود، سپس گیاه را غرق در آب کنید. بذرها طی ۱۰ تا ۱۴ روز جوانه خواهند زد و معمولا پس از 7 هفته پرپشت می‌شود. بنابراین برای جلوگیری از گل‌دهی، به طور مرتب آن را هرس کنید. اجازه ندهید گیاه بیش از ۶۰ سانتی‌متر بلند شود.


!
از آبیاری بیش از حد اجتناب کنید زیرا گیاه ترخون در خاک خشک عطربیشتری پیدا می کند..

  • شرایط آب و هوا: گیاه ترخون حداقل به ۸ ساعت نور آفتاب نیاز دارد. البته در گرم‌ ترین ساعات روز می‌توانید گلدان را کمی در سایه قرار دهید.
  • کنترل و آفت کشی: ترخون آفت خاصی ندارد ولی گاهی قارچی می شود یا مورچه قرمز سراغش می رود که برای دفع آن ها باید از قارچ کش و حشره کش استفاده کنید.


!
برای دفع آفات می توانید از آفت کش های بدون ضررو خانگی استفاده کنید.

  • کود دهی: گیاه ترخون به طور کلی به کود زیادی نیاز ندارد. هرچند، زمان مناسب برای کوددهی، اوایل فصل بهاراست. همچنین می‌توانید پس از برداشت برگ‌های گیاه، در اواخر تابستاندوباره به آن کود دهید.

مرحله چهارم: برداشت ترخون

برای برداشت ترخون موارد زیر را مد نظر داشته باشید:

  • شرایط برداشت: برداشت ترخون با توجه به وضع هوا و درجه حرارت از 1ماه بعد از کاشت صورت می گیرد. در نقاط معتدل و گرم محصول ترخون زودتر از سایر سبزی ها به دست می آید و به عنوان سبزی نوبر مصرف می شود. اولین برداشت در مرحله گل ‌دهیانجام می‌گیرد. اواخر تابستان زمان مناسبی برای اولین برداشت است. چون عطر و طعم آن به حد اعلا رسیده است. از اواخر شهریور تا قبل از بروز سرما می‌توانید دومین برداشت را انجام دهید.
  • برداشت ترخون: ترخون باید از فاصله 7 تا8 سانتیمتری از سطح زمین برداشت شود در غیر اینصورت خشک می‌شود. حدود 1 تا 2 بار در سال می توانید از ترخون برداشت کنید.

نکات کلیدی

  • گیاه ترخون در خاک خشک عطربیشتری پیدا می کند.
  • لازم است پس از ۳ سال ریشه‌های ترخون را خارج و ریشه‌های کهنه و پوسیده را جدا کنید و و ریشه‌های جوان را دوباره بکارید.
  • برای بیشتر گل و گیاهان آپارتمانی می توان از ترکیب: کوکوپیت، پیت ماس و پرلیت در گلدان استفاده کرد. مزیت آنبهداشتی تر بودن آن نسبت به خاک باغچه و سبک بودن آن است.
  • بهتر است برای کاشت هر گیاهی، خاک را ضدعفونی کنید. در کشت خانگی، مناسب ترین شیوه ی ضدعفونی، مخلوط کردن خاک با 5 درصد خاکستر ذغال و 5 درصد تفاله چای است به گونه ای که برای 10 کیلوگرم خاک 500 گرم از هر کدام کافی است. اه ترخون در خاک خشک عطر بیشتری پیدا می کند. لازم است پس از ۳ سال ریشه‌های ترخون را خارج و ریشه‌های کهنه و پوسیده را جدا کنید و و ریشه‌های جوان را دوباره بکارید

لغات و اصطلاحات

  • کشت یا آبیاری کرتی: در کشت یا آبیاری کرتی، زمین را به قطعات با اندازه های مختف و به شکل مربع یا مستطیل تقسیم بندی نمایید. برای مرزبندی بین آن ها دورتا دور هر بخش را باید دیوارهای کوتاه خاکی قرار داد. به هر کدام از این قطعات ساخته شده کرت گفته می شود. در بین کرت ها جوب آب قرار می گیرد که با گردش آب درون، عملیات آب رسانی انجام می شود. در این نوع کشت بذرها را یکنواخت بپاشید.
  • پوسال یا کمپوست (compost): کودی است که از بازیافت مواد ارگانیک (مواد زائدی که از گیاهان و حیوانات برجای می مانند) به دست می آید. کمپوست، جایگزینی برای کودهای شیمیایی است که خاک را تقویتمی کند و باعث می شود خاک بتواند مدت طولانی‌تری آب را در خود نگه دارد.
  • کوکوپیت (cocopeat): نوعی بستر کشت است که با استفاده از الیاف پوست و پوشش میوه نارگیل تهیه می شود. شایان ذکر است کوکوپیت به صورت فشرده عرضه می شود و بعد از اضافه شدن آب به ۱۵ برابر تبدیل می شود.
  • پیت ماس (peat moss): بقایای نوعی خزه و جلبک است. ابتدا این خزه ها جمع آوری شده و طی فرآیندی آماده سازی می شود. پیت ماس تا ۲۰ برابر وزن خود آب جذب می کند لذا برای حفظ رطوبت خاک عالی است.
 

نظرات کاربران

2 دیدگاه در “مراحل و نکات “کاشت گیاه ترخون یا تلخون” در گلدان و باغچه

  1. حامد گفت:

    چقدر کاربردی بود من خیلی به ترخون علاقه دارم و همیشه میخورم

  2. شهابی گفت:

    ترخون طعم خوبی به غذاها میده پیشنهاد میکنم استفاده کنید ولی کم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سه × 3 =