فندق چیست | تاریخچه، خواص، ترکیبات، طبع، عوارض، شیوه نگهداری و کاربرد

فندق میوه درخت فندق است. ظاهر فندق کروی یا بیضی است و دارای پوسته فیبری بیرونی می‌باشد. هسته فندق، خوراکی است و می‌توان آن را به صورت خام یا پخته (بو داده) مصرف کرد. فندق بذر پوستی بسیار نازک و به رنگ قهوه ‌ای تیره دارد که قبل از مصرف یا پخت ‌و پز، معمولا آن را جدا می‌کنند. فندق جزو مغزها یا آجیل بوده و در هرم غذایی، در کنار گوشت و حبوبات قرار دارد، زیرا گوشت و حبوبات نیز از مواد معدنی و ویتامین های مشابه با آجیل برخوردار هستند. طبع فندق، گرم و خشک است. فندق به صورت آجیل و یا به صورت پودر شده در انواع دسر، کیک، شیرینی و غذا مانند شیرینی فندقی، شکلات ترافل، شکلات نوتلا، کیک با پودینگ فندق، کیک شکلاتی با فندق، موس با کرم فندق، فندق قاتق و … مورد استفاده قرار میگیرد. روغن فندق نیز یک طعم دهنده به حساب می آید.

در این مطلب؛ تاریخچه، خواص، ترکیبات، طبع، عوارض، شیوه نگهداری و کاربردهای فندق ارائه می شود. امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی از فندق به دست آورید.

پیشینه و تاریخچه فندق

در سال ۱۹۹۵ شواهدی دال بر وجود یک مرکز فرآوری فندق در یک گودال واقع در جزیره کولونزی اسکاتلند به‌دست آمد. این چاله متعلق به دوران میان سنگی بود و حدود ۹۰۰۰ سال قدمت داشت. شواهد نشان از یک چاله عمیق و بزرگ که مملو از صدها هزار پوسته سوخته فندق بود می‌داد. فندق در دیگر مراکز متعلق به دوران میان سنگی نیز یافت شده بود. رخت فندق در طول تاریخ برای چوب، مواد ساختمانی و پرچین مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است. فندق در سطح تجاری بیشتر در ترکیه، ایتالیا، یونان، گرجستان و همچنین در ایالت واشینگتن و اورگن ایالات متحده تولید می‌شود. بیشتر تولید فندق در ایران در مناطق گیلان، مازندران و الموت قزوین است.

مزاج، طبع و مصلح فندق

طبع فندق گرم و خشک بوده و مصلحات آن ماء العسل، شکر سرخ و سکنجبین است. حتی توصیه می‌شود افراد سرد مزاج نیز فندق را به تنهایی نخورند و ماء العسل را با آن‌ همراه کنند.

ترکیبات، ویتامین ها و مواد معدنی فندق

ارزش غذایی 100 گرم فندق در حالت طبیعی به صورت زیر است:

• مواد تشکیل دهنده اصلی فندق: انرژی (کالری) (628 کیلوکالری)، کربوهیدرات (70 گرم)، پروتئین (14.95 گرم)، چربی (60.75 گرم)، آب (5.31 گرم)، فیبر (9.70 گرم)، قند (4.34 گرم)
• ویتامین ها فندق: ویتامین A (00 میکروگرم)، ویتامین E (15.03 میلی گرم)، ویتامین K (14.20 میکروگرم)، ویتامین C (6.30 میلی گرم)، ویتامین ب1 (0.64 میلی گرم)، ب2 (0.11 میلی گرم)، ب3 (1.80 میلی گرم)، کولین یا ب4 (45.60میلی گرم)، ب5 (0.92 میلی گرم)، ب6 (0.56 میلی گرم)، ب9 (113.00میکروگرم)
• مواد معدنی فندق: کلسیم (00میلی گرم)، آهن (4.70میلی گرم)، منیزیم (163.00میلی گرم)، فسفر ( 290.00میلی گرم)، پتاسیم ( 680.00میلی گرم)، روی (2.45میلی گرم)، مس (1.73میلی گرم)، منگنز ( 6.18میلی گرم)، سلنیم (2.40میکروگرم)

فواید دارویی و درمانی فندق

فندق خواص زیادی دارد. از جمله:

• دارای خواص آنتی اکسیدانی: فندق دارای مقادیر زیادی آنتی اکسیدان است. آنتی‌اکسیدان بدن را از استرس اکسیداتیو که می‌تواند موجب تخریب ساختار سلول، تسریع پیری، سرطان و بیماری های قلبی شود، دور نگه می‌دارد. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در فندق مانع از التهاب شده و باعث کاهش کلسترول در بدن می‌شوند. همچنین برای سلامت قلب مفید هستند
• مفید برای قلب: وجود آنتی‌اکسیدان و اسیدهای چرب سالم، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی فندق را افزایش داده و سطح کلسترول خون را پایین می‌آورد. مصرف فندق باعث کاهش چربی خون و افزایش سطح ویتامین E می‌شود
• جلوگیری از ابتلا به سرطان: وجود ترکیبات آنتی‌اکسیدانی، ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند به فندق خواص و ویژگی‌های ضدسرطانی ببخشد. در میان سایر آجیل‌ها مانند پسته و گردو و…، فندق بیشترین میزان از آنتی‌اکسیدان‌ را داراست. ویتامین E موجود در فندق آنتی‌اکسیدانی قوی است که از سلول‌ ها در برابر تخریبی که باعث ایجاد یا پیشرفت سرطان می‌شود محافظت می‌کند. فندق سرشار از منیزیم بوده و باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان می‌شود. عصاره‌ی فندق در درمان سرطان دهانه رحم، سرطان کبد، سرطان سینه و سرطان روده بزرگ مفید واقع می‌شود. مطالعه‌ای روی حیوانات نشان داد که استفاده از محصولی تولید شده از عصاره‌ پوست فندق باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ شده است.
• کمک به کاهش سطح قند خون: آجیل‌های مختلفی چون گردو و بادام باعث کاهش سطح قند خون می‌شوند. مطالعات اندکی نیز این موضوع را درباره‌ فندق تأیید می‌کنند. به‌نظر می‌رسد که رژیم غذایی غنی‌شده با آجیل‌های گوناگون شامل فندق می‌تواند موجب کاهش قند خون و افزایش حساسیت انسولینی شود
• تقویت کننده عضلات و استخوان‌ها: فندق حاوی پروتئین بوده و برای تقویت ماهیچه مفید است. با گنجاندن فندق در رژیم غذایی‌، عضله ‌ها را تقویت کنید. عضله بیشتر به معنی این است که چربی‌سوزی سریع‌تر انجام می‌شود؛ چیزی که به کاهش وزن و حفظ وزن دلخواه کمک می‌کند. فندق سرشار منیزیم است که در نقشی کلید در سلامتی استخوان‌ها دارد. منیزیم به رشد استخوان و تقویت استخوان‌های موجود بدن کمک می‌کند. فندق به‌ ویژه برای خانم های دارای سن بالا که در معرض پوکی استخوان هستند مفید است
• فواید فندق در آبرسانی پوست: یکی از خواص فندق، میزان آبرسانی بالای آن به سبب وجود ویتامین E است. همچنین اسیدهای چربی که در روغن آن وجود دارند، لایه‌های خارجی پوست را به خوبی هیدراته یا آبرسانی می‌کنند. کوچک شدن منافذ، نابودی باکتری ‌های پوست، کلاژن سازی و… از دیگر فواید فندق هستند
• خواص فندق در تقویت حافظه: یکی از فواید فندق، تقویت حافظه است. لسیتین موجود در این مغز خوراکی، این نظر را تایید می کند. همچنین مواد معدنی مانند منیزیم، نیاسین و ویتامین E نیز تأثیر مثبتی بر روی حافظه و تمرکز دارند
• کمک به کاهش وزن: فندق دارای فیبر بالا بوده و بنابراین احساس سیری طولانی مدت را ممکن می سازد

عوارض، مضرات و موارد منع مصرف فندق

با وجود خواصی که فندق دارد، زیاده روی در مصرف آن، عوارضی داشته و همچنین مصرف آن برای برخی افراد مضر است مانند:

• ایجاد حالت تهوع: زیاده روی در خوردن فندق باعث ایجاد نفخ شده و حالت تهوع ایجاد می کند. برای پیشگیری از این حالت بهتر است، سرد مزاجان فندق را با آب و عسل؛ و گرم مزاجان با سکنجبین میل نمایند
• چاق کننده: فندق دارای کالری بالا و مواد مغذی زیادی است. کسانی که رژیم دارند و چاق هستند نباید در مصرف آن زیاده روی کنند
• آلرژی زا: میزان مصرف زیاد آن در افرادی که سابقه حساسیت به برخی از مواد غذایی و خوراکی های گیاهی دارند، ممکن است نشانه هایی از آلرژی را در بدن افراد بروز دهد. یکی از نشانه های مهم بروز حساسیت، جوش زن و التهاب پوست، گاهی سوزش، خارش و قرمزی پوست است

شیوه درست مصرف کردن فندق

فندق به صورت خام و بو داده مورد مصرف قرار می گیرد. از فندق درسته یا خورد و آسیاب شده برای درست کردن و تزیین غذاها، کیک ها، دسرها و شیرینی ها استفاده می شود

شیوه درست نگهداری فندق

فندق جزو آجیل و مغزهاست. برای نگهداری از آجیل بهتر است این موارد را در نظر بگیرید:

• فریز کردن فندق یا آجیل، پس از خرید: چنانچه آجیل را به صورت باز و غیر بسته بندی تجاری خریداری کردید، به مدت دو روز فریز کنید تا هرگونه آفات موجود در آن از بین برود
• استفاده از ظروف شیشه ای درب دار: برای جلوگیری از بو گرفتن و نفوذ رطوبت به فندق ها، آن ها را درون ظروف شیشه ای درب دار خشک و تمیز نگهداری کنید.ظروف شیشه ای بهتر از کیسه های پلاستیکی هستند زیرا کیسه های پلاستیکی قابل نفوذ بوده و بو و رطوبت را از خود عبور می ‎دهند
• استفاده از ظروف حاوی آجیل در جای تاریک و خنک: با این روش می ‎توانید آجیل ها را به مدت 2 تا 4 ماه سالم و تازه نگهدارید
• نگهداری در یخچال با ظروف شیشه ای تمیز و خشک: آجیل ها را درون ظروف شیشه ای تمیز و خشک ریخته و در یخچال نگهداری کنید .نگهداری آجیل ها در یخچال و در ظروف شیشه ای ، ماندگاری آن ها را بیشتر کرده و از سفت شدن و بو گرفتن آن ها جلوگیری خواهد کرد
• نگهداری از فندق تازه: بهترین روش برای نگهداری از فندق تازه و همچنین جلوگیری از خراب شدن آن، خشک کردن است. برای خشک کردن فندق تازه بهتر است تمامی فندق‌ها را روی یک پارچه پهن کنید به طوری که هیچ فندقی روی یک دیگر قرار نگیرد و مستقیم زیر نور آفتاب قرار دهید تا به آرمی این فندق‌ها شروع به خشک شدن کنند. این روش باعث می‌شوند رطوبت از فندق شما خارج شده و از احتمال ایجاد قارچ، کپک و … جلوگیری می‌شود. چنانچه می‌خواهید فندق‌های تازه و رطوبت دار را بدون خشک کردن، برای مدت طولانی نگهدارید باید از سردخانه استفاده کنید. فندق‌ها را درون ظرف مناسب ریخته و به طور کامل درب آن را ببندید ‌طوری‌که رطوبت و هوا وارد آن نشود. سپس آن را درون فریزر خود قرار دهید و از آن ها برای مدتی طولانی نگهداری کنید.

کاربرد ها و محصولات حاصل از فندق

فندق به صورت آجیل و یا به صورت پودر شده در انواع دسر، کیک، شیرینی و غذا مانند شیرینی فندقی، شکلات ترافل، شکلات نوتلا، کیک با پودینگ فندق، کیک شکلاتی با فندق، موس با کرم فندق، فندق قاتق و … مورد استفاده قرار میگیرد. روغن فندق نیز یک طعم دهنده به حساب می آید

لغات و اصطلاحات به کار برده شده در مقاله فندق عبارت است از:

• ماءالعسل: مرکب از اجزای طبیعی و گیاهی مانند عسل، دارچین، زعفران، خولنجان و …. تشکیل شده که از دیرباز کاربرد گسترده ای چه به عنوان غذا و چه به عنوان یک فرآورده درمانی یا مکمل داشته اند.

• وبسایت های محتوایی حوزه مواد غذایی
• وبسایت های محتوایی حوزه طب سنتی