مقدمه
اَزگیل، نام درخت و میوه ای است از خانواده گلسرخیان و هم خانواده با میوه هایی مانند گلابی، زالزالک، سیب، بِه و زالزالک. ازگیل، میوه کروی شکل و قهوهای رنگ است. میوه ازگیل بسیار سخت و اسیدی است و تا زمانی که خوب رسیده نشود قابل خوردن نیست. رنگ سفید گوشت ازگیل پس از رسیدن، به قهوهای تبدیل شده و کاملاً نرم و شیرین میشود. ازگیل را به صورت خام به عنوان میوهای لذیذ و مقوی مصرف میکنند. همچنین با میوه ازگیل خوراک هایی مانند رب ازگیل، مارمالاد، خورشت ازگیل و … درست می کنند.
در این مطلب؛ پیشینه، خواص و ویتامین ها، عوارض و مشخصات گیاه ازگیل ارائه می شود. امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی از ازگیل به دست آورید.
متن اصلی
مشخصات ازگیل
مشخصات میوه ازگیل عبارت است از:
- نامهای دیگر: سر، زِر و ترشه سر، ترشه کنِس، تالاس گور، کِنس کُنوس، کجور، کندز و کندس، نلکاز عرور کنوس طبری، نی دنیا و مَشمَلا
- نام لاتین: Medlar tree , Mediar
- اشکال دارویی: میوه، برگ
پیشینه و تاریخچه میوه ازگیل
ازگیل ده هزار سال پیش در جنوب دریای کاسپین در مناطق گیلان و مازندران و قزوین در ایران کشت میشد. ۷۰۰ سال پیش از میلاد به یونان و در ۲۰۰ پ. م به روم رسید. کاشت این میوه از طریق رومیها در بقیه اروپا گسترش یافت. در حال حاضر ازگیل در همه ی جنگلهای شمال ایران از ارسباران تا چناران (بجنورد) و در همه بلندیهای کرانههای دریا در دامنه جنوبی البرز و مناطق استپی میروید.
مزاج، طبع و مصلح ازگیل
مزاج و طبع ازگیل عبارت است از:
- مزاج ازگیل: طبع ازگیل سرد و خشک است
- مصلح ازگیل: انیسون و عسل؛ مصلح ازگیل هستند.
ترکیبات، ویتامین ها و مواد معدنی ازگیل
ارزش غذایی 100 گرم ازگیل به صورت زیر است:
انرژی |
۴۷ کالری |
پروتئین |
۴۳/۰ گرم |
کربوهیدرات |
۱۴/۱۲ گرم |
فیبر |
۷۰/۱ گرم |
ویتامین سی |
۱ میلیگرم |
067/0 میلیگرم |
|
ویتامین B3 (نیاسین) |
293/0 میلیگرم |
024/0 میلیگرم |
|
ویتامین B6 (پیریدوکسین) |
019/0 میلیگرم |
فولات |
۱۴ میکروگرم |
پتاسیم |
۲۶۶ میلیگرم |
فسفر |
۲۷ میلیگرم |
کلسیم |
۱۶میلیگرم |
منیزیم |
۱۳ میلیگرم |
سدیم |
۱ میلیگرم |
آهن |
۲۸/۰ میلیگرم |
منگنز |
۱۴۸/۰ میلیگرم |
روی |
۰۵/۰ میلیگرم |
مس |
۰۴/۰ میلیگرم |
سلنیوم |
۶/۰ میکروگرم |
خواص و فواید درمانی ازگیل
خواص ازگیل عبارتند از:
- تقویت سیستم ایمنی بدن: ازگیل، منبع غنی آنتی اکسیدانهای قوی است. این میوه علاوه بر بالا بردن سیستم ایمنی بدن، باعث کاهش خطر بیماریهای مختلف از جمله دیابت می شود
- کاهش دادن علائم ناشی از بیماری آلزایمر: سطح بالای فلاونوئیدها در ازگیل میتواند در پیشگیری و کاهش نشانه های ناشی از دست دادن حافظه و اعصاب موثر باشد. همچنین، ازگیل دارای مقدار مناسبی آهن است که این ماده غذایی شکل گیری مسیرهای درست عصبی را افزایش می دهد و این مساله باعث به پیشگیری بیماری آلزایمر و زوال عقل می شود
- کمک به تنظیم فشار خون: ازگیل سرشار از پتاسیم است و به این دلیل به تنظیم و جلوگیری از بالا رفتن فشار خون کمک می کند. بنابراین مصرف این میوه به بیماران مبتلا به این مساله توصیه می شود
- کاهش ابتلا به کم خونی: خواص ازگیل برای خانم ها بسیار زیاد است، زیرا ازگیل حاوی مقدار مناسبی از فولات و آهن بوده و این پدیده به تشکیل هموگلوبین در خون کمک میکند. آهن بخش حیاتی هموگلوبین است که در انتقال اکسیژن به سلولهای بدن نقش مهمی ایفا مینماید
- خواص ازگیل برای کبد چرب: ازگیل خاصیت پاک سازی و سمزدایی دارد، به این خاطر، طب سنتی برای درمان بیماریهای کبدی از جمله کبد چرب مصرف ازگیل را توصیه می کند
- پیشگیری از سرطان: ازگیل، سرشار از آنتیاکسیدان است و وآنتیاکسیدانها در بدن باعث از بین رفتن رادیکالهای آزاد شده و خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد
عوارض و موارد منع مصرف ازگیل
علاوه بر خواصی که ازگیل دارد، ممکن است برای برخی افراد مضر بوده و همچنین زیاده روی در مصرف آن عوارض زیر را به دنبال دارد:
- دانههای ازگیل دارای اسید هیدروسیانید بوده و سمی هستند. بنابراین موقع مصرف ازگیل مراقب دانههای آن باشید
- در زمان ابتلا به یبوست از خوردن ازگیل پرهیز نمایید. همچنین مصرف بیش از حد ازگیل، باعث یبوست شدید می شود
- مصرف بیش از حد ازگیل منجر به مسمومیت غذایی می شود که با علائمی مانند معده درد، اسهال و تهوع همراه است
- مصرف بیش از اندازه ازگیل در بزرگسالی موجب یبوست مداوم، سنگ کلیه و عدم جذب موادمعدنی در بدن میشود.
کاربرد و موارد مصرف ازگیل
مصرف ازگیل هم به صورت میوه و خام، و هم به صورت خوراکی های تولید شده از این میوه کاربرد دارد. با ازگیل غذاهایی مانند خورشت ازگیل، رب ازگیل، مارمالاد ازگیل، مربای ازگیل، ترشی کندس (ازگیل) و … درست می شود
مشخصات گیاه ازگیل
ازگیل درخت کوچکی است که ارتفاع آن حدود ۶ متر، شاخههای آن خاردار، در جوانی خزی و رفته رفته صاف میشود. از مشخصات اختصاصی آن این است که دارای ریشهای عمودی و پوست خاکستری نقره ای است. برگهای آن بیضی کمی کشیده نوک تیز کنارة برگهابی دندانه با چند دندانه دارد و ابعاد ۱۳ – ۱۰×۵-۳ سانتیمتر تغییر میکند. روی برگ سبز تیره پشت برگ سبز خاکستری. گلهای آن سفید درشت منفرد بدون پایه و میوه آن گرد و کروی و گاهی گلابی شکل و قهوهای رنگ است. روی پوست میوه کرکهای نمدی مخملی و عدسکهای سفید دیده میشود. ابعاد میوه در حد گیلاس تا گردو میباشد. چوب آن سخت و به رنگ حنایی روشن است.
منابع و ارجاعات
- کتاب میوه درمانی
- ویکی پدیا