30 حدیث از امیرالمومنین حضرت علی (ع)

متن اصلی

ترجمه

منبع

التَّكَبُرُ علي المتكبِّرِ هُوَ التّواضُعِ بِعَيْنِهِ.

تكبر در برابر شخص متكبر عين تواضع است.

نهج البلاغه، حكمت 410

متن اصلی

ترجمه

منبع

المداومة المداومة! فإن الله لم یجعل لعمل المومنین غایة الا الموت.

در کار پیگیر باشید، زیرا خداوند برای کار مؤمنان پایانی جز مرگ قرار نداده است.

مستدرک الوسائل، 177/130/1

إذا هبت أمراً فقع فیه، فإنّ شدّة توقّیه أعظم ممّا تخاف منه.

هرگاه از کاری ترسیدی، خود را به کام آن بینداز. زیرا ترس شدید از آن کار، دشوارتر و زیان بارتر از اقدام به آن کار است.

غررالحکم، 8955

طَاعَة الله سُبحانَه لا يَحُوزها إلاّ مَن بَذل الجِدّ واستَفرَغ الجَهد.

به طاعت خداي سبحان دست نيابد مگر كسي كه تلاش كند و نهايت كوشش خود را به كار گيرد.

غررالحكم، 6009

قَدرُ الرّجُلِ على قَدرِ هِمَّتِهِ.

ارزش مرد، به اندازه همّت‏ اوست.

نهج البلاغة، حکمت 47

متن اصلی

ترجمه

منبع

الصِّدقُ، صَلاحُ كُلِّ شيءٍ الكِذبُ، فَسادُ كُلِّ شَيءٍ.

راستى، مايه درستى هر چيزى است دروغ ، مايه تباهى هر چيزى است.

غرر الحكم، ۱۱۱۵ ـ ۱۱۱۶

الصِّدقُ، أمانةٌ  الكِذبُ، خِيانَةٌ.

راستى، امانتدارى است  و دروغ، خيانت.

غرر الحكم، ۱۵

أَربَعٌ مَن أُعطيَهُنَّ فَقَد أُعطىَ خَيرَ الدُّنيا وَ الآخِرَةِ صِدقُ حَديثٍ و َأَداءُ أَمانَةٍ وَ عِفَّةُ بَطنٍ وَ حُسنُ خُلقٍ؛

چهار چيز است كه به هر كس داده شود خير دنيا و آخرت به او داده شده است: راستگويى، اداء امانت، حلال خورى و خوش اخلاقى.

غررالحکم، ص 217 ، ح 4282

متن اصلی

ترجمه

منبع

عَوِّدْ اُذُنـَكَ حُسْنَ الاِسْتِماعِ وَ لا تُصغِ اِلى ما لا يَزيدُ فى صَلاحِكَاستِماعُهُ فَاِنَّ ذلِكَ يُصدِئُ الْقُلوبَ وَ يوجِبُ الْمَذامَّ.

گوش خود را به شنيدن خوبى ها عادت بده و به آنچه كه به صلاح و درستى تونمى افزايد گوش مسپار، زيرا اين كار، دل ها را زنگار مى زند و موجب سرزنش مى شود.

غررالحكم، ح ۶۲۳۴

رَأْسُ الْعِلْمِ التَّمْييزُ بَيْنَ الاْخْلاقِ وَ اِظْهارُ مَحْمودِها وَ قَمْعُ مَذْمومِها.

بالاترين درجه دانايى، تشخيص اخلاق از يكديگر و آشكار كردن اخلاق پسنديده وسركوب اخلاق ناپسند است.

غررالحكم، ح ۵۲۶۷

فى سَعَةِ الاَخْلاقِ كُنوزُ الاَرْزاقِ.

گنج هاى روزى در وسعت اخلاق نهفته است.

كافى، ج ۸ ، ص ۲۳

اَلسَّيِّئُ الْخُلُقِ كَثيرُ الطَّيْشِ مُنَغَّصُ الْعَيْشِ.

آدم  بد اخلاق بسيار خطا مى كند و زندگى اش تلخ مى شود.

غررالحكم، ح ۱۶۰۴

متن اصلی

ترجمه

منبع

اَلعَفوُ تاجُ المَكارِمِ.

گذشت، اُوج بزرگواريهاست.

غررالحکم، ص245 ،ح5001

شَرُّ النّاسِ مَن لا يَعفو عَنِ الزَّلَّةِ و َلا يَستُر ُالعَورَةَ؛

بدترين مردم كسى است كه خطاى ديگران را نبخشد و عيب را نپوشاند.

غررالحکم، ص245 ،ح5016

أحَسنُ العَفوِ ما كانَ عَن قُدرَةٍ.

بهترين گذشت، آن است كه از سرِ قدرت باشد.

غرر الحكم، 3184

شَيئانِ لا يوزَنُ ثَوابُهُما: العَفوُ وَالعَدلُ.

دو چيز است که پاداش آنها وزن نمى شود: گذشت و دادگرى.

غرر الحكم،  7179

متن اصلی

ترجمه

منبع

إنّ أمرا لا تَعلَمُ مَتى يَفجَؤُكَ يَنبَغي أنْ تَستَعِدَّ لَهُ قبلَ أن يَغشاكَ.

 بار سفر بربنديد، كه در بردن شما شتاب مى شود؛ و براى مرگ آماده شويد، كه بر شما سايه افكنده است.

غرر الحكم، 3468

أسمِعوا دَعوَةَ المَوتِ آذانَكُم قبلَ أن يُدعى بِكُم.

دعوت مرگ را به گوش هاى جانِ خود بنيوشانيد، پيش از آنكه فرا خوانده شويد.

غرر الحكم،2492 

عَجِبتُ لمَن يَرى أنّهُ يُنقَصُ كلَّ يَومٍ في نفسِهِ و عُمرِهِ و هُو لا يَتَأهَّبُ للمَوتِ.

در شگفتم از كسى كه مى بيند هر روز از جان و عمر او كاسته مى شود و با اين حال براى مرگ آماده نمى شود؟!

غرر الحكم، 6253

متن اصلی

ترجمه

منبع

حقّ الوالِدِ أن يُطيعَهُ في كلّ شئٍ الاّ في معصيةِ اللهِ سبحانَهُ.

حق والدين برفرزندان اين است كه در هر چيزي از او اطاعت كند مگر در چيزي كه موجب معصيت و نافرماني خداوند سبحان است.

نهج البلاغه، حکمت 339

ايّاكَ وَ التَّغايُرَ فى غَيْرِ مَوْضِعِ غَيْرَةٍ فَاِنَّ ذلِكَ يَدْعُو الصَّحيحَةَ مِنْهُنَّاِلَى السَّقَمِ وَلكن اَحْكِمْ اَمْرَهُنَّ فَاِنْ رَأَيْتَ ذَ نْبا فَعاجِلِ النَّـكيرَ عَلَى الْكَبيرِ وَ الصَّغيرِ وَايّاكَ اَنْ تُعاقِبَ فَتَعْظُمَ الذَّنْبُ وَ تُهَوَّنَ الْعَتْبُ.

از غيرت نابه‌جا بپرهيز؛ چرا كه اين كار، زنان درستكار را به لغزش مى‌كشانَد؛ اما بركارزنان، نظارت داشته باش و هرگاه گناهى از آنان ديدى، چه بزرگ و چه كوچك، ازطريق نشان دادن ناخشنودى خويش، با آن برخورد كن و از مجازات كردن بپرهيز، چراكه گناه، بزرگ و تذكّر، كم اثر مى‌گردد.

تحف العقول، ص 87

برّ الوالدين أكبَرُ فريضةٍ.

بزرگترين تكليف الهي نيكي كردن به پدر و مادر است.

غرر الحكم، ص 407، ح 9339

متن اصلی

ترجمه

منبع

لایَخرُجُ الرَّجُلُ فی سَفرٍ یَخافُ مِنهُ علی دِینِهِ و صَلاتِهِ.

انسان نباید به سفری برود كه در آن بر دین و نماز خود احساس خطر و آسیب نماید.

وسائل شیعه، ج ٨، ص ٢٤٩

لاتَصحبَنَّ فی سَفَرِكَ مَن لایَری لَكَ مِنَ الفَضلِ عَلَیهِ كَما تَری لَهُ عَلیكَ.

با كسی كه فضل و منزلتی كه تو برای او قائل هستی برای تو قائل نباشد هیچ‌وقت مسافرت نكن.

مكارم‌الاخلاق، ص ٢٥١

تَغَرَّبْ عَنِ الاَوْطانِ فى طَلَبِ الْعُلى وَ سافِرْ فَفِى الاَسْفارِ خَمْسُ فَوائِدَ:تَفَرُّجُ هَمٍّ وَ اكْتِسابُ مَعيشَةٍ وَ عِلْمٌ وَ آدابٌ وَ صُحْبَةُ ماجِدٍ.

براى كسب مجد و عظمت از وطن خود دور شو و سفر كن، كه در مسافرت پنجفايده است: برطرف شدن اندوه، به‌دست آوردن روزى، و دانش و آداب زندگى، و هم‌نشينى با بزرگان. شدن اندوه، به‌دست آوردن روزى، و دانش و آداب زندگى، و هم‌نشينى با بزرگان.

مستدرك الوسائل، ج ۸ ، ص ۱۱۵،ح ۹۱9۹

متن اصلی

ترجمه

منبع

زَكاةُ العِلمِ بَذلُهُ لِمُستَحِقِّهِ وَإجهادُ النَّفسِ فِى العَمَلِ بِهِ.

زكات دانش، آموزش به كسانى كه شايسته آنند و كوشش در عمل به آن است.

غرر الحکم، ص391

إِذا تَفَقَّهَ الرَّفيعُ تَواضَعَ؛

انسان بلند مرتبه چون به فهم و دانايى رسد، متواضع مى شود.

غررالحكم، ص285

متن اصلی

ترجمه

منبع

أَنصِفِ النّاسَ مِن نَفسِكَ و َأَهلِكَ وَ خاصَّتِكَ وَ مَن لَكَ فيهِ هَوىً وَ اعدِل فِى العَدُوِّ وَ الصَّديقِ.

خودت و خانواده ‏ات و نزديكانت و كسانى كه به آنان علاقه دارى، با مردم منصفانه رفتار كنيد و با دوست و دشمن به عدالت رفتار كن.

غررالحکم، ص394 ، ح9101

بِالعَدلِ تَتَضاعَفُ البَرَكاتُ.

به سبب عدالت، بركتها دو چندان مى شود.

غرر الحكم، ۴۲۱۱

اَحْسَنُ الْعَدْلِ نُصْرَةُ الْمَظْلومِ.

بهترين عدالت يارى مظلوم است.

غررالحكم، ج۲، ص ۳۹۴، ح ۲۹7۷

اِجْعَلِ الدِّينَ كَهْفَكَ وَالْعَدْلَ سَيْفَكَ تَنْجُ مِنْ كُلِّ سوءٍ وَتَظْفَرْ عَلى كُلِّ عَدُوٍّ.

دين را پناهگاه و عدالت را اسلحه خود قرار ده تا از هر بدى نجات پيدا كنى و بر هردشمنى پيروز گردى.

غررالحكم، ج۲، ص ۲۲۱، ح ۲۴3۳