مقدمه
فصد خون همان رگ زنی با تیغ یا خون گیری با سرنگ است که یک روش پزشکی برای کاهش غلظت خون در بیماران می باشد. متخصصان طب سنتی اعتقاد دارند که بسیاری از بیماری های بدن در اثر عدم تعادل در اخلاط چهارگانه به وجود آمده است و این متخصصان سعی می کنند با برخی روش های درمانی، این از بین رفتن تعادل را برطرف کنند. در این مقاله روش انجام، فواید، عوارض، ممنوعیات انجام فصد، توصیه های قبل و بعد از فصد ارائه می شود.
متن اصلی
روش انجام فصد
طریقه انجام فصد خون در گذشته و حال دارای متفاوت می باشد، که عبارت است از:
- انجام فصد در گذشته: طریقه انجام فصد خون در گذشته، با نیشتر و یا تیغ صورت می گرفت. حکیم در ابتدا یک ظرف برای جمع آوری خون زیر موضع مورد نظر قرار می داد. سپس سعی می کرد که در هر نقطه از بدن که تشخیص می داد، محل فصد را بی حس و استریل کرده و یک شکاف 2 الی 3 میلی متری با تیغ بیستوری استریل در رگ فرد ایجاد کند.
- دوم- انجام فصد در زمان حال: برای انجام فصد خون در حال حاضر، از یک سوزن برای وارد کردن کانول به داخل رگ استفاده می کنند. همچنین یک باند برای ثابت نگه داشتن سوزن دور دست شما بسته شده و از یک کیسه که به کانول وصل است، برای جمعآوری خون گرفته شده استفاده میشود.
فواید فصد
خواص و فواید انجام فصد خون عبارت است از:
- دفع کننده سموم و مواد زائد بدن
- درمان هموروئید
- درمان اختلالات خونی
- تنظیم کننده مقدار آهن بدن
- درمان بیماری های دستگاه گوارش
- درمان کمر درد سیاتیکی
- کاهش دهنده کلسترول خون
- کاهش دهنده غلظت خون
- پاکسازی غدد لنفاوی و دستگاه گردش خون
- وادار کردن مغز استخوان به ساخت سلول های خونی تازه
عوارض فصد خون
تقریبا هیچ درمانی بدون عوارض نبوده و معمولا روشهای مختلف درمانی دارای مشکلاتی نیز هستند. فصد خون نیز از این قاعده مستثنی نبوده و دارای عوارضی است که باید قبل از انجام به آن ها توجه داشت. از جمله این عوارض عبارت است از:
- افت فشار خون
- رنگ پریدگی
- غش کردن
- ابتلا به ترومبوز
- ابتلال به بی اشتهایی
- بروز واکنش آلرژی
- ابتلا به کم خونی
- ابتلا به آمبولی
- بروز ضعف نیروی بدنی
ممنوعیات انجام فصد
همانطور که انجام فصد میتواند فواید بسیاری داشته باشد، نباید این موضوع را نادیده گرفت که میتواند برای افرادی با شرایط خاص نه تنها مفید نباشد، بلکه مضر هم باشد که شامل موارد زیر می باشد:
- زنان باردار
- افراد با خون صفراوی
- افراد با مزاج سرد
- افراد زیر 14 و بالای 60 سال
- افراد خیلی لاغر و خیلی چاق
- افراد دارای مشکلات شدید گوارشی
- افراد سوداوی قبل از منضج دادن
- هنگام پر بودن شکم
- هنگام تب و لرز شدید
- افراد دارای شلی معده
- زنان در هنگام عادت ماهیانه
تفاوت فصد و حجامت
عمل فصد و حجامت تقریبا یک هدف دارند و آن هم پاکسازی خون به منظور بهبود سلامت کل بدن است. اما این دو از بعضی جهت ها از جمله موارد زیر با یکدیگر تفاوت دارند:
- تفاوت اول: حجامت را می توان برای اکثر افراد، اکثر سنین و اکثر مزاج ها انجام داد ولی فصد اینگونه نیست.
- تفاوت دوم: در فصد به دلیل خروج خون از رگ اصلی؛ مقدار آن زیاد و غلیظ بوده و سموم عمقی بدن را خارج می کند؛ در حالیکه خون حجامت، کمتر و رقیق بوده و سموم سطحی بدن را دفع می نماید.
- تفاوت سوم: در فصد عمل خونگیری از ورید و از عمق انجام شده و خون از همه اعضای بدن کم می شود. چون خونی که در ورید است به همه اعضای بدن می رسد؛ پس خونگیری از ورید در واقع خونگیری از کل اندام های بدن است. اما در حجامت خون از مویرگ ها و از قسمت پوست انجام شده و خون از یک عضو خاص گرفته می شود.
- تفاوت چهارم: پاکسازی نواحی پوست در حجامت بیشتر از فصد است.
محل های انجام فصد یا انواع فصد
عمل رگ زنی در 64 ناحیه قابل انجام است که هر کدام برای یک بیماری خاص است و به روشی خاص نیز باید خونگیری انجام شود. رایج ترین نواحی که این عمل قابل انجام است، عبارت است از:
- فصد پا
- فصد صورت
- فصد دست راست
- فصد دست چپ
- فصد بینی
- فصد گوش
- فصد زیر زبان
توصیه های قبل از فصد خون
نکات و مراقبت های قبل از انجام فصد عبارت است از:
- مصرف غذای شیرین: بهتر است 2 ساعت قبل از فصد غذای شیرین و گرم میل شود. با این کار انرژی لازم برای فصد در بدن تامین می شود.
- عدم مصرف غذاهای سرد: غذاهای سرد (لبنیات ، تخم مرغ، ماهی ، برنج، مرغ، خیار و کاهو ، کیوی ، گوجه فرنگی ، ماکارونی ،آش جو ، لوبیا) قبل از فصد مجاز نیست.
- عدم مصرف غذاهای سودازا: سه روز قبل از فصد از خوردن غذاهای حاوی مواد سودازا (مانند سوسیس، کالباس و کله پاچه خودداری کنید). همچنین سعی کنید در این زمان پرخوری نکنید.
جهت مطالعه کامل توصیه های قبل از فصد خون به مقاله توصیه های قبل و بعد از فصد خون مراجعه نمایید.
توصیه های بعد از فصد
نکات و مراقبت های بعد از انجام فصد عبارت است از:
- کنترل کردن خونریزی: بعد از انجام فصد، چندین بار روی زخم را با گاز استریل گرفته و بعد از یک دقیقه رها کنید تا معلوم شود خونریزی کاملا متوقف شده است؛ در غیر اینصورت باید با قابض هایی همچون پودر پوست کدو یا پودر پوست انار یا زردچوبه یا … خونریزی را متوفق کرد.
- نگاه نکردن به خون: در هیچ شرایطی به خون فصد نگاه نکنید.
- کمک به کاهش درد: برای کاهش درد بعد از انجام فصد، می توانید از کمپرس گرم یا روغن میخک استفاده کنید.
جهت مطالعه کامل توصیه های بعد از فصد خون به مقاله توصیه های قبل و بعد از فصد خون مراجعه نمایید.
منابع و ارجاعات
- کتاب شناخت طبایع 1- تالیف دکتر سید علی ابوالحبیب
- کتاب مزاج شناسی و نسخه های استاد خیراندیش- تالیف جواد علی قلی پور
- کتاب خودآموز اعمال یداوی- تالیف دکتر علیگل ناصری