بیماری کم خونی کشنده یا آدیسون چیست؟

بیماری آدیسون یک اختلال هورمونی است که در آن غدد فوق کلیوی هورمون کورتیزول و گاهی اوقات آلدوسترون کافی تولید نمی‌کنند. این اتفاق می‌تواند ناشی از اختلالات خودایمنی، عفونت‌ها یا عوامل ژنتیکی باشد. تشخیص پزشکی و درمان جایگزین هورمونی مادام العمر برای مدیریت آن ضروری است. برای درمان تخصصی، به متخصص غدد یا دکتر نفرولوژی مراجعه کنید. در این مطلب علائم، علل، تشخیص، درمان و شیوه پیشگیری بیماری آدیسون، ارائه می شود. امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی از این بیماری آدیسون به دست آورید.

علائم شایع آدیسون

از علائم بیماری آدیسون میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• انجام اقدامات تشخیص بسیار دقیق (آزمون سنجش میزان اسید کلریدریک معده).
• علایم عمومی کم خونی.
• نرم و مجروح شدن زبان.
• ایجاد زخم در دهان.
• راه رفتن نامتعادل.
• اختلالات عصبی.

علل بیماری آدیسون

علت های بیماری آدیسون عبارت است از:

• نقص در شیره معده: وجود نقص در فرمول شیره ی ترشح شونده از معده که بر توانایی جذب ویتامین B12 از طریق روده تأثیر منفی می گذارد.
• عدم وجود ویتامینB12 : فقدان ویتامین B12  در بدن این است که سلول ها بزرگتر از حد طبیعی شده و طول عمر آن ها نصف می شود.

عوارض احتمالی آدیسون

عوارض بیماری آدیسون شامل موارد زیر است:

• بحران آدرنال
• عدم تعادل الکترولیت
• فشار خون پایین

شیوه تشخیص بیماری آدیسون

در مورد تشخیص بیماری آدیسون میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• آزمایش‌های خون: این آزمایش‌ها برای اندازه‌گیری سطح سدیم، پتاسیم، کورتیزول و ACTH موجود در خون تجویز می‌شوند.
• تست تحریک ACTH: این تست پاسخ غده‌های فوق کلیوی را پس از تزریق ACTH مصنوعی اندازه‌گیری می‌کند.
• آزمایش هیپوگلیسمی ناشی از انسولین: این آزمایش سطح قند خون (گلوکز) را قبل و بعد از تزریق انسولین اندازه‌گیری می‌کند. به‌طور طبیعی تزریق انسولین باید منجر به افت قند خون (هیپوگلیسمی) و افزایش کورتیزول شود.
• توموگرافی کامپیوتری CT scan: سی‌تی‌اسکن برای ارزیابی غدد فوق کلیوی یا غده هیپوفیز تجویز می‌شود.

درمان آدیسون

درمان بیماری آدیسون هم به روش درمان خانگی و هم به روش درمان پزشکی عبارت است از:

اول- درمان خانگی یا توصیه های عمومی: به توصیه های زیر جهت درمان و بهبود بیماری آدیسون در خانه توجه داشته باشید:

• افزایش فراوان مواد غذایی حاوی ویتامین B12 در رژیم غذایی روزانه.
• پرهیز از مصرف خوراکی های نابود کننده ویتامین ها (چای، قهوه و کاکائو).

دوم- درمان پزشکی: درمان پزشکی بیماری آدیسون عبارت است از:

• تزریق مقادیر زیادی ویتامین B12 جهت تولید طبیعی گویچه های سرخ خونی.
• هیدروکورتیزون، پردنیزون یا متیل پردنیزولون برای جایگزینی کورتیزول
• فلودروکورتیزون استات برای جایگزینی آلدوسترون
• نکته: درمان های ارائه شده بر اساس منابع معتبر و صرفا جهت آشنایی با رویکرد درمان ارائه شده است. طبیعتا جهت درمان این بیماری لازم است به پزشک مراجعه نمایید.

پیشگیری از ابتلاء به آدیسون

برخی از موارد مهم که در پیشگیری از آدیسون توصیه شده است، عبارت است از:

• اگر همیشه احساس خستگی، ضعف یا کاهش وزن دارید، با پزشک خود صحبت کنید و راجع به کوچک شدن غده‌ی فوق کلیه بپرسید.
• اگر بیماری آدیسون شما تشخیص داده شده است، از پزشک خود درباره‌ چگونگی تنظیم دوز داروی خود در زمان سایر بیماری‌ها بپرسید، زیرا باید چگونگی افزایش دوز کورتیکواستروئیدها را یاد بگیرید.
• اگر شدیدا بیمار شدید و حالت تهوع و استفراغ داشتید و قادر به استفاده از داروهای خود نبودید، به اورژانس مراجعه کنید.
• برخی از افراد مبتلا به آدیسون نسبت به عوارض جانبی هیدروکورتیزون و پردنیزون نگران هستند، زیرا شاهد این عوارض در افرادی که به دلایل دیگر داروهای استروئیدی را مصرف کرده‌اند، بودند، اما چون در افراد مبتلا به بیماری آدیسون، دوز بالای گلوکوکورتیکوئید تجویز شده، جایگزین هورمون‌های از دست رفته است، این عوارض رخ نمی‌دهد، بنابراین همیشه جهت اطمینان از دوز مناسب دارو با پزشک خود در ارتباط باشید.

• کتاب راهنمای گام به گام دکتر در خانه_تالیف نفیسه دری صفت
• کتاب اولین پزشک خانواده_تالیف دکتر بابک اعتمادی
• محتوای تخصصی حوزه پزشکی