فرار از تنصیف و راه های جلوگیری فرار از تنصیف

تنصیف اموال و دارایی زوج یکی از شرایط ضمن عقد نکاح است که مرد به اختیار خود آن را می پذیرد و امضاء می کند و طی آن می پذیرد اگر زمانی بخواهد همسرش را به درخواست خود و بی دلیل طلاق دهد باید نیمی از دارایی و اموالی را که از زمان ازدواج با همسرش بدست آورده است، به او ببخشد. اما گاهی مرد با راهکارهایی می تواند از انجام این امر شانه خالی کند.

در این مطلب، می خواهیم بررسی کنیم آیا برای زوج راه قانونی فرار از تنصیف وجود دارد و از طرفی آیا زوجه می تواند مانع فرار از تنصیف او شود؟

تنصیف اموال و دارایی زوج

تنصیف اموال و دارایی زوج یکی از شرایط ضمن عقد نکاح است که در صفحه هشتم سند ازدواج به صورت زیر درج شده است: «ضمن عقد نکاح زوجه شرط نمود هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتاری نبوده زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی با او بدست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل نماید»

 مرد به اختیار خود آن را می پذیرد و امضاء می کند و طی آن می پذیرد اگر زمانی بخواهد همسرش را به درخواست خود و بی دلیل طلاق دهد باید نیمی از دارایی و اموالی را که از زمان ازدواج با همسرش بدست آورده است، به او ببخشد. البته برای تحقق آن باید شرایط و نکات تنصیف دارایی و اموال زوج لحاظ شود که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• طلاق به درخواست مرد(طلاق رجعی) باشد و در طلاق توافقی و طلاق به درخواست زوجه اعمال نمی شود.
• طلاق به دلیل سوء رفتار، نشوز و یا خیانت زن نباشد.
• دارایی حاصل زندگی زناشویی با زوجه باشد و ارث هم نباشد.
• دارایی در زمان طلاق موجود باشد.

راه های جلوگیری از تنصیف اموال

با توجه به شرایط تنصیف که ذکر شد اگر زوج دادخواست طلاق دهد و زوجه در صورتی که شرایط احراز تنصیف را ندارد آن را مطالبه کند، زوج باید موارد زیر را با اسناد و مدارک یا شهادت شهود اثبات کند تا  از پرداخت حق تنصیف جلوگیری شود:

• در خواست طلاق به دلیل نشوز (عدم تمکین)، ناسازگاری و یا خیانت زن به مرد است.
• اموال موجود حاصل زندگی زناشویی نیست و به قبل از ازدواج او برمی گردد یا موروثی است.
• بدهی مالی دارد که باید از دارایی های او کسر شود، مثلاً اگر 10 میلیارد دارایی دارد ولی 6 میلیارد بدهی دارد، فقط 4 میلیارد آن مشمول تنصیف می شود.

فرار از تنصیف اموال

فرار از تنصیف اموال زمانی است که زوج بخواهد برای عدم پرداخت نصف اموال به زوجه، قبل از درخواست طلاق از سوی خود و یا قبل از درخواست تنصیف اموال از سوی زوجه، اموال خود را واقعی یا صوری به دیگری بفروشد یا منتقل کند.

روش های فرار از تنصیف اموال

گاهی افراد برای فرار از تنصیف اموال به یکی از روش های زیر عمل می کنند:

• انتقال، هبه و بخشش جزء یا کل اموال به نام شخصی دیگر: مرد می‌تواند اموال خود را قبل ازدرخواست طلاق، به شخص دیگری انتقال دهد، بفروشد یا هبه کند و ببخشد که در این صورت، این اموال مشمول تنصیف نمی‌شود.البته وجه به دست آمده از فروش می تواند مشمول تنصیف شود و یا اگر در یک معامله صوری با قیمتی پایین و غیر عرفی بفروشد ایجاد مشکل کند.
• رهن یا وثیقه دادن اموال: مرد می‌تواند اموال خود را قبل از درخواست طلاق، به عنوان رهن یا وثیقه در اختیار شخص ثالثی قرار دهد. در این صورت، این اموال مشمول تنصیف نمی‌شوند.
• افزایش بدهی‌های خود: مرد می‌تواند قبل از درخواست طلاق، بدهی‌های خود را افزایش دهد. که در این صورت، ارزش اموال او کم می شود و در نتیجه، میزان اموال قابل تقسیم نیز کاهش می‌یابد.

جرم فرار از تنصیف

در اینجا می خواهیم بررسی کنیم که آیا حق تنصیف، دین است و فرار از تنصیف، فرار از دین و نوعی جرم محسوب می شود یا نه.

طبق قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب سال  1394 اگر مدیون با انگیزه فرار از ادای دین مال خود را به هر شیوه ای به دیگری انتقال دهد به نحوی که باقیمانده اموال برای پرداخت دیون کافی نباشد، موجب حبس تعزیری یا جزای نقدی درجه 6 یا جزای نقدی معادل نصف آنچه به آن محکوم‌ شده و یا هر دو مجازات می‌شود. و اگر کسی که مال به او منتقل شده نیز با علم به موضوع اقدام کرده باشد در حکم شریک جرم است.

اما در مورد تنصیف دارایی باید توجه کرد که:

• اولاًحق تنصیف دارایی، قانوناً دین محسوب نمی شود.
• ثانیاً در شرط تنصیف «تا نصف دارایی موجود» ذکر شده است.

پس چنانچه مرد قبل از تحویل دادخواست طلاق، اموال خود را به دیگری انتقال دهد یا بفروشد این کار از مصادیق جرم فرار از دین نمی باشد و تنصیف بر اساس هر مالی که موجود باشد، اجرا خواهد شد.

راه های جلوگیری فرار از تنصیف اموال

زن می تواند به طرق زیر مانع فرار مرد از تنصیف اموال شود:

• با ارائه مدارک و اسنادی ثابت کند مرد در مدت کوتاهی قبل از درخواست طلاق و یا بعد از درخواست طلاق اموال خود را به قیمت پایین تری بطور صوری معامله کرده و یا انتقال داده است.
• شهادت شهود که تأیید کنند این اقدامات به قصد جلوگیری از تقسیم اموال انجام شده است.
• اگرچه درخواست اعمال شرط تنصیف دارایی در دعوای طلاق امکان پذیر است و نیازی به ارائه دادخواست جداگانه ندارد اما برای تسریع در کار و جلوگیری از فرار مرد از تنصیف، زن می تواند سریعاً دادخواست مستقلی در قالب دعوای تقابل به دادگاه رسیدگی کننده به طلاق تقدیم کند.

تفاوت تنصیف اموال با دریافت مهریه و نفقه

مهم ترین تفاوت ها در پرداخت و دریافت نصف دارایی(تنصیف) با دریافت مهریه و نفقه عبارتند از:

• حق تنصیف در بحث طلاق موضوعیت دارد یعنی زمانی که دادخواست طلاق از طرف زوج ارائه شود و اجرای آن هم منوط به اجرای حکم طلاق است اما درخواست و دریافت مهریه و نفقه بدون بحث طلاق هم قابل طرح است.
• دیگر اینکه مهریه را می توان در صورت اثبات اعسار، قسط بندی کرد ولی در تنصیف، اعسار معنی ندارد و اموال باید یکجا منتقل شود.
• زوج برای پرداخت اموال مشمول تنصیف نمی تواند به مستثنیات دین استناد کند. مثلاً اگر خانه ای در زمان زندگی مشترک خریده که تنها خانه برای سکونت اوست باید از همان خانه سهم زوجه را بپردازد.