شرایط و نکات تنصیف دارایی و اموال زوج

شرط تنصیف اموال و دارایی زوج یکی از شرایط ضمن عقد نکاح است که در صفحه هشتم سند ازدواج به صورت زیر درج شده و مرد به اختیار خود آن را امضاء می کند و می پذیرد که اگر زمانی بخواهد همسرش را بی دلیل طلاق دهد باید نیمی از اموالی را که از زمان ازدواج با همسرش بدست آورده، به او ببخشد. در این مقاله با کلیه شرایط و نکات تنصیف اموال و دارایی زوج هنگام طلاق، آشنا می شوید.

منظور از تنصیف اموال و دارایی چیست؟

تنصیف

یکی از شرایط ضمن عقد نکاح که مرد به اختیار خود آن را می پذیرد و امضاء می کند، شرط تنصیف اموال و دارایی زوج است که طی آن مرد می پذیرد اگر زمانی بخواهد همسرش را به درخواست خود طلاق دهد باید نیمی از دارایی و اموالی را که از زمان ازدواج با همسرش بدست آورده است، به او ببخشد. تنصیف دارایی و اموال قابل تنصیف شرایط و نکات مهمی دارند که در ادامه مقاله به آن ها می پردازیم:

شرایط مهم در تحقق تنصیف دارایی زوج

شرایط و نکاتی که باید در تحقق تنصیف دارایی زوج لحاظ شود، به شرح زیر است:

• طلاق به درخواست مرد: در صورتی شرط تنصیف اجرا می شود که طلاق به درخواست مرد(طلاق رجعی) صورت پذیرد، لذا این شرط در طلاق توافقی و طلاق به درخواست زوجه اعمال نمی شود.
• طلاق به دلیل سوء رفتار زن: در صورتی تنصیف صورت می گیرد که دلیل درخواست طلاق، سوء رفتار و تخلف زن از وظایف زناشویی(نشوز) و یا خیانت زن نباشد.
• تحقق طلاق و ثبت آن: با توجه به اینکه اساساً تنصیف با تحقق طلاق صورت می گیرد، بنابراین اجرای شرط تنصیف منوط به ثبت طلاق است نه صدور حکم. اگر دادگاه حکم طلاق را به درخواست زوج صادر کند ولی زوج طلاق را ثبت و اجرا نکند، زوجه (زن) بهره ای از نصف اموال نخواهد برد.
• زمان بدست آوردن اموال: اموالی از مرد قابل تنصیف است که بعد از تاریخ عقد بدست آورده باشد، بنابراین مالی که در ایام مجردی بدست آورده و یا به عنوان ارث به او رسیده، مشمول تنصیف نمی شود.(درمورد ارث گاهی اختلاف رویه وجود دارد.)

نکات مهم در تحقق تنصیف دارایی زوج

نکاتی که باید در تنصیف دارایی زوج لحاظ شود، به شرح زیر است:

• تا نصف اموال زوج یا دقیقا 50 درصد: منظور از تنصیف، تا نصف اموال زوج است نه دقیقا 50 درصد از اموال او و تعیین اینکه چه میزانی از اموال مرد باید به زن تعلق بگیرد، بر عهده قاضی است. قطعاً این مقدار نباید از 50 درصد دارایی مرد بیشتر باشد، اما می تواند کمتر از نصف باشد.
• لحاظ کردن بدهی های مرد در تنصیف دارایی: از آنجایی که دارایی یک فرد شامل بدهی های او هم می شود، لذا چنانچه شوهر دیونی داشته باشد، پیش از تنصیف دارایی، دیون و بدهکاری های او از اموال قابل تنصیف، کسر می شود
• استناد به مستثنیات دین: استناد به مستثنیات دین که در مواردی مانند مطالبه مهریه و بدهی های دیگر مطرح می شود، جایی در شرط تنصیف دارایی ندارد، یعنی حتی مسکن مناسب شان مرد که در آن سکونت دارد نیز مشمول تنصیف می شود.
• اموال مفقود یا تلف شده: در تنصیف اموال، دارایی موجود مد نظراست و اموال مفقود یا تلف شده را شامل نمی شود.
• انتقال اموال به دیگری قبل از طلاق: چون شرط تنصیف دارایی، دین محسوب نمی شود، چنانچه مرد قبل از تحویل دادخواست طلاق، اموال خود را به دیگری انتقال داده باشد، زن از دارایی‌های او سهمی نمی‌برد و از مصادیق جرم فرار از دین نمی باشد.

تغییر یا اسقاط شرط تنصیف

با توجه به نکات زیر، شرط تنصیف را می توان تغییر داد یا باطل نمود:

• تغییر شرایط تنصیف: طبق ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی، زوجین می توانند هر شرط معقول و مشروعی را ضمن عقد نکاح توافق کنند. مثلا می توان شرط کرد که نصف اموال زوجه نیز به زوج تعلق گیرد یا می‌توان شرط تنصیف را به گونه ای تنظیم کرد که اگر زن هم به دلیل عیب، سوء رفتار یا خیانت مرد که موجب عسر و حرج او گردیده، درخواست طلاق نماید، از تنصیف دارایی مرد بهره مند شود.
• اسقاط شرط تنصیف: شرط تنصیف دارایی یک حق دائمی و غیر قابل اسقاط نیست بلکه زوجین می توانند در طول زندگی مشترک با مراجعه به دفتر ثبت اسناد رسمی آن را باطل کنند.

دلایل عدم اجرای تنصیف اموال

گاهی شرط تنصیف دارایی به چند دلیل اجرا نمی شود:

• عدم مطالبه به جهت عدم آگاهی زن: گاهی بعضی افراد از شرط تنصیف دارایی یا جزئیات آن آگاه نیستند و آن را مطالبه نمی‌کنند.
• عدم توافق برسر جزئیات قضیه: گاهی زوجین در مورد نحوه اجرای آن، مانند زمان کسب دارایی، کم و کیف محاسبه نصف اموال و … به توافق نمی‌رسند.
• مشکل در اثبات دارایی ها: گاهی اثبات مالکیت زوج و تعیین ارزش دقیق اموال، بویژه در مورد اموال غیرمنقول، دشوار می باشد.

روش های فرار از تنصیف اموال

همانطور که قبلاً ذکر شد، چون تنصیف دارایی، دین محسوب نمی شود، چنانچه مرد قبل از تحویل دادخواست طلاق، اموال خود را به دیگری انتقال دهد که زن از دارایی‌های او سهمی نبرد، از مصادیق جرم فرار از دین نمی باشد. بنا براین برای فرار از تنصیف اموال می توان به یکی از روش های زیر عمل کرد:

• انتقال، هبه و بخشش جزء یا کل اموال به نام شخصی دیگر: مرد می‌تواند اموال خود را قبل ازدرخواست طلاق، به شخص دیگری انتقال دهد یا هبه کند و ببخشد که در این صورت، این اموال مشمول تنصیف نمی‌شود.
• رهن یا وثیقه دادن اموال: مرد می‌تواند اموال خود را قبل از درخواست طلاق، به عنوان رهن یا وثیقه در اختیار شخص ثالثی قرار دهد.در این صورت، این اموال مشمول تنصیف نمی‌شوند.  
• افزایش بدهی‌های خود: مرد می‌تواند قبل از درخواست طلاق، بدهی‌های خود را افزایش دهد. که در این صورت، ارزش اموال او کم می شود و در نتیجه، میزان اموال قابل تقسیم نیز کاهش می‌یابد.

• دعوای متقابل: دعوا در اصطلاح حقوقی عملی است که برای تثبیت حقی که مورد انکار یا تجاوز واقع شده باشد، صورت می‌گیرد.

      به دعوائی که در مقابل دعوای اصلی طرح شده باشد، دعوای متقابل می گویند.

• عسر و حرج: مشقت و سختی

• مصاحبه با وکیل پایه یک دادگستری
• بررسی پایگاه های محتوایی حقوقی