مقدمه
ریحان با نام علمی Ocimum basilicum نام گیاهی یک ساله از تیره نعناعیان است که در فارسی آن را شاهِسپَرَم، شاهسپرغم و نازبو نیز نام می برند. برگهای معطر این گیاه را خام میخورند. از طرفی لعاب (موسیلاژ) دانههای سیاهش، برای نرم کردن دست به کار میرود. این گیاه دو نوع سبز و بنفش دارد و خام آن را در سبزی خوردن و خشک شده آن را در پخت بعضی غذا ها استفاده می کنند. دانه آن برای معده درد نیز مفید است. در این مطلب، مراحل اصلی و نکات کاشت ریحان، ارائه می شود. امید است با رعایت این موارد تجربه خوبی در کاشت این گیاه داشته باشید.
پیش نیاز و ملزومات
- ابزار باغبانی مانند بیلچه
برای کاشت در گلدان:
- گلدان: در صورتی که بخواهید در گلدان بکارید.
- آبپاش
- پارچه برای خشک کردن بذر ها
- هزینه خرید مواد اولیه
!
برای کاشت سبزیجات بهتر است از گلدان های مکعب مستطیل استفاده شود.
مراحل اصلی
مرحله اول | تهیه مواد اولیه برای کاشت ریحان
–
بر اساس بررسی های دانوما، در اولین مرحله برای کاشت ریحان بر مبنای معیار 100 متر مربع زمین، مواد اولیه لازم را به صورت زیر تهیه نمایید:
sdgasdgadsgadsg
بذر سالم: در حدود 250 تا 300 گرم
- مالچ
- خاک برگ و ورمی کمپوست
برای کاشت در گلدان:
- کوکو پیت
- پیت ماوس
- خاک باغچه
!
بهترین خاک ، خاک شن سبک است.
مرحله دوم | آماده سازی خاک و کاشت بذر ریحان
–
پس از تهیه مواد اولیه، نوبت به آماده سازی خاک می رسد. توصیه دانوما این است که در این مرحله روال زیر را انجام دهید:
- در ادامه خاک را شخم بزنید و سنگ و کلاخ آن را جدا نمایید تا به اصطلاح پوک شود. که البته در زمین های کوچک یا گلدان، کندن و پوک کردن خاک، با بیلچه و دست انجام می شود. ورمی کمپوست را به خاک اضافه نمایید و سپس خاک را زهکشی کنید. بهتر است خاک را در ابتدا ضدعفونی نمایید.
- بذرها را حداکثر در عمق نیم تا ۱ سانتیمتربا فاصله ۱۵ سانت روی سطح خاک بپاشید. در ضمن به خاطر داشته باشید ریحان باید در بخشی از زمین کاشته شود که روزانه حدود ۶ تا ۷ ساعت آفتاب کاملدریافت کند.
- روی بذرها را یک لایه نازک خاک بریزید.
- در نهایت آبیاری اولیه را با فشار کم انجام دهید.
!
بهترین دما برای کاشت ریحان بین ۱۰ تا ۳۰ درجه سانتیگراد است چراکه ریحان بدون گرما رشد نمیکند. در هوای گرم حدود ۶ هفته قبل از آخرین سرمای بهاری شروع کنید.
البته چنانچه ریحان را درون گلدان می کارید روال زیر را انجام دهید:
- ۱ روز قبل از کاشت، بذر را در آب ولرم خیس کنید سپس بذرها را روی پارچه نازک یا روزنامه بریزید تا نم و خیسی آن گرفته شود
- گلدان را تا ارتفاع ۱۵ سانتیمتر از مخلوط خاک باغچه و خاک برگ پر کنید.
- خاک گلدان را زهکشی کنید.
- در نهایت بهتر است روی گلدان را با نایلون یا روزنامه کاملاً بپوشانید.
مرحله سوم | نگهداری و مراقبت از ریحان
–
بررسی های دانوما حاکی از آن است که برای آبیاری و نگهداری موارد زیر را رعایت کنید:
- آبیاری: در هوای خشک تابستان به طور آزاد زمین را آبیاری کنید. ۴ تا ۷ روز طول میکشد تا بذرها جوانه بزند. بعد از جوانه زدن باید هر روز آبیاری شود تا خاک خشک نشود. بهترین زمان برای آبیاری ریحان هنگام صبح زود یا غروب آفتاب است. بهتر است از روش قطره ای یا غرقابی استفاده شود. ضمنا به خاطر داشته باشید که از پاشیدن آب بر روی گیاه خودداری کرده و ساقه را آبیاری نمایید.
- کنترل و آفت کشی: علف های هرز اطراف را کنترل کنید و اگر سوراخ های کوچکی در برگ ها مشاهده کردید، مقداری آفت کش بر روی آن ها اسپری نمایید.
!
برای نگهدای ریحان در گلدان، گلدان را ۲ تا ۵ روز در گرم ترین جای ممکن قرار دهید. هر روز ۲ تا ۴ بار روی گلدان را با آبپاش آب بپاشید.
مرحله چهارم | برداشت ریحان
–
بررسی دانوما نشان می دهد هنگامی که جوانه گل ریحان شکل میگیرد زمان برداشت است. برای برداشت ریحان روال زیر را مدنظر داشته باشید:
- با چاقوی تیز برگ ها را از بالا به صورت جفت و با نیم سانت فاصله از ساقه بچینید.
- گلی را که در نوک ریحان رشد می کند به همراه ۲ برگ پایین آن قطع کنید زیرا رشد آن، طعم ریحان را تغییر میدهد .
- بعد از حدود ۱۵ روز میتوانید دوباره برداشت کنید.
!
چنانچه هوا سرد شد خیلی سریع ریحان ها را برداشت کنید چون سرما ریحان را نابود میکند.
نکات کلیدی
- مناسب ترین خاک، خاک شنی و رسی است. برای کود نیز بهتر است از نوع کود ورمی کمپوست (Vermicompost) استفاده نمایید.
- زمان و نوع چینش ریحان در طعم و عطر آن تاثیر بسزایی دارد، به همین جهت سعی کنید صبح زود (قبل از طلوع کامل آفتاب) برگ های ریحان را بچینید که در این زمان بهترین طعم و عطر را دارد.
- برای بیشتر گل و گیاهان آپارتمانی می توان از ترکیب: کوکوپیت، پیت ماس و پرلیتدر گلدان استفاده کرد. مزیت آن بهداشتی تر بودن آن نسبت به خاک باغچهو سبک بودن آن است.
- از مالچ در اطراف زمین استفاده کنید زیرا باعث مرطوب نگهداشتن خاک می شود.
- در کنار ریحان می توانید کاهو، بابونه، جعفری، فلفل، پونه و یا گوجهفرنگی بکارید.
لغات و اصطلاحات
- کود ورمی کمپوست (Vermicompost): یک نوع کود آلی است که توسط گونه ای از کرم های خاکی تولید می شود.
- پوسال یا کمپوست (compost): کودی است که از بازیافت مواد ارگانیک(مواد زائدی که از گیاهان و حیوانات برجای می مانند) به دست می آید. کمپوست، جایگزینی برای کودهای شیمیایی است که خاک را تقویت می کند و باعث می شود خاک بتواند مدت طولانیتری آب را در خود نگه دارد.
- کوکوپیت (cocopeat): نوعی بستر کشت است که با استفاده از الیاف پوست و پوشش میوه نارگیل تهیه می شود. شایان ذکر است کوکوپیت به صورت فشرده عرضه می شود و بعد از اضافه شدن آب به ۱۵ برابر تبدیل می شود.
- لیکا (leca): نوعی دانه رُس منبسط شده است که در اندازه های مختلف تولید می شود .
- پرلیت (perlite): نوعی سنگ آتشفشانی به شکل دانه های کوچک و سبک و سفید رنگ است. استفاده از آن در کشاورزی به تهویه خاک، صرفه جویی در مصرف آب و کود کمک میکند .
- پیت ماس (peat moss): بقایای نوعی خزه و جلبک است. ابتدا این خزه ها جمع آوری شده و طی فرآیندی آماده سازی می شود. پیت ماس تا ۲۰ برابر وزن خود آب جذب می کند لذا برای حفظ رطوبت خاک عالی است.
- پوکه صنعتی: پوکه صنعتی یا معدنی یک نوع سنگ بسیار سبک مانند پرلیت اما به رنگ خاکستری و قهوهای میباشد که در زهکشی خاک از آن استفاده می شود.
- خاکپوش یا مالچ (mulch): به پوشش سبک و نرم سطح خاک مالچ یا خاکپوش می گویند. این پوشش میتواند از کاه ، خاک اره خاکبرگ و غیره باشد. این پوشش، خاک و ریشه گیاه را از آسیب باران و یخبندان و غیره محافظت میکند.
منابع و ارجاعات
- ویکی پدیا
- وبسایت های محتوایی در حوزه کشاورزی
چقدر من سبزی ریحان دوست دارم ممنونم خیلی خوب بود