سندرم خستگی مزمن چیست؟ | 0 تا 100 | علائم، علل، پیشگری و درمان خستگی مزمن

خستگی مزمن یا سی اف سی (CFC) یک اختلال ناتوان کننده است که با خستگی شدید همراه بوده و با خواب درمان نمی شود. خستگی مزمن یک بیماری خسته کننده، طولانی مدت و پیچیده؛ و اغلب شامل طیف وسیعی از نشانه هاست. علایم، پس از فعالیت فیزیکی جزئی یا فعالیت ذهنی تشدید می‌شوند. این بیماری ظرفیت انجام کارهایی را که قبل از بیماری معمول بودند کاهش می‌دهد. دلیل خستگی در این اختلال فعالیت مداوم شدید نبوده، با استراحت برطرف نمی‌شود و همچنین به علت شرایط پزشکی قبلی نیست. خستگی در بسیاری از بیماری‌ها یک علامت شایع است، اما خستگی و شدت اختلال عملکرد که در شرایط ابتلا بهCFC  بوجود می آید، در بیماری‌های دیگر نسبتاً نادر است. تشخیص سندرم خستگی مزمن آسان نیست و چون نشانه های آن شبیه به برخی بیماری های دیگر است، تشخیص آن بر اساس رد (حذف) کردن سایر بیماریها توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب انجام می شود. در این مطلب؛ شیوع، علائم، علل، تشخیص، درمان و شرایط مراجعه به پزشک برای بیماری سندرم خستگی مزمن  ارائه می شود. امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی از این بیماری به دست آورید.

علائم شایع سندرم خستگی مزمن

مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های ایالات متحده(CDC)  این معیارها را برای تشخیص توصیه می‌کند:

• کاهش توانایی انجام فعالیتهای معمول نسبت به قبل از بیماری (این مساله باید شش ماه یا بیشتر طول بکشد)
• بدتر شدن علائم پس از فعالیت بدنی یا ذهنی
• مشکلات خواب
• مشکلات تفکر و حافظه (اختلال عملکرد شناختی، گاهی به عنوان «مه مغزی» توصیف می‌شود)
• سرگیجه، سبکی سر، ضعف، غش یا تغییرات بینایی، درد مفصل بدون قرمزی و تورم، سردرد بسیار شدید، حساس شدن گره های لنفاوی گردن و زیر بغل، سرفه (عدم تحمل ارتواستاتیک یا کاهش فشار خون پس از ایستادن)

علل بیماری سندرم خستگی مزمن

علل و ریشه خستگی مزمن در طب سنتی عبارتند از:

• بیماریهای روحی و به ویژه افسردگی
• یبوست
• کمبود ریز مغذّی ها در رژیم غذایی(کلسیم، ویتامین ها و …)
• مصرف غذاهای نامناسب (عمدتاً غذاهایی که سرما یا رطوبت زیادی دارند)
• نامنظّمی های خواب
• افزایش میزان بلغم در بدن
• مسمومیت های مزمن (به ویژه مسمومیت با سرب که این روزها بسیار شایع است)
• کمبود فعالیت بدنی
• عفونتهای مزمن(مثل سینوزیت، عفونتهای رحمی و …)
• غلظت خون (ازجمله بالا بودن چربی خون)
• کم خونی

علل و ریشه سندرم خستگی مزمن از نظر طب جدید:

هنوز دقیقا مشخص نیست که این سندرم چرا بوجود می آید، اما ممکن است در اثر تضعیف سیستم ایمنی یا انتقال ویروس باشد. تصور می‌شود که عوامل فیزیولوژیکی، روان شناختی و ژنتیکی برای ایجاد و تداوم شرایط با هم کار می‌کنند. نظریات دیگری نیزی، فاکتورهای مهمی از قبیل فقر آهن خون و کم خونی، آلرژی به محیط زیست، اختلال خواب، مشکلات روانی و عصبی، نقص غدد درون ریز و فشار خون پایین را در ابتلا به این بیماری دخیل می دانند. در بعضی مقاله ها آمده است که خستگی مزمن می تواند بعد از یک بیماری (به طور مثال سرماخوردگی) و یا بعد از یک فشار عصبی شدید ایجاد شود. پژوهش هایی که در حال انجام هستند به بررسی احتمال عدم کارکرد درست دستگاه عصبی مرکزی و دستگاه ایمنی می پردازند.

تشخیص بیماری سندرم خستگی مزمن

تشخیص این بیماری دشوار است، زیرا آزمایش مشخصی برای آن وجود ندارد و علت دقیق آن نیز قابل شناسایی نیست. مشکل دیگر این است که نشانه های سندرم خستگی مزمن به بیماری های دیگری از جمله عفونت های ویروسی، بیماری کلیه، بیماری قلبی، افسردگی و بیماری های عصبی شباهت زیادی دارند. پزشک ابتدا باید مطمئن شود که خستگی فرد و علائم دیگر او ناشی از بیماری های دیگر نیست، فرد مشکل خواب ندارد و مشکلات هورمونی مانند کم کاری تیروئید در او وجود ندارد. آزمایش های تیروئید، کبد، اندازه گیری تعداد گلبول های خون و سرعت ته نشین شدن آن، برای تشخیص لازم هست. اگر یکی از این آزمایش ها غیرعادی بود، نمی توان فرد را مبتلا به این بیماری دانست، بلکه باید به دنبال نشانه های دیگر نیز بود.

درمان بیماری سندرم خستگی مزمن

درمان خستگی مزمن در طب سنتی می تواند به صورت زیر باشد:

• درمان یبوست (درصورت وجود یبوست، در تمامی بیماری ها اقدام به درمان شود)
• درمان افسردگی با تجویز جوشانده هایی مانند گل گاوزبان، سنبل طیب و عناب
• درمان مشکلات خواب (شبها یک دستمال پارچه ای را با گلاب آغشته کرده در کنار بالش خود قرار داده شود و یا یک استکان از مخلوط عرق طارونه و بهارنارنج، نیم ساعت قبل از خواب نوشیده شود)
• درمان غلظت خون (در صورت داشتن غلظت خون و نداشتن علایم غلبه واضح بلغم، به حجامت اقدام شود)
• مصرف غذاهای دارای طبع گرم

درمان سندرم خستگی مزمن در طب جدید می تواند به صورت زیر باشد:

درمان ثابت شده یا قابل اعتمادی برای سی اف سی یا سندرم خستگی مزمن وجود ندارد، اما مطالعات نشان داده اند که افرادی که تا حد امکان فعال هستند و تا درجه ای بر بیماری خود کنترل دارند، شانس بیشتری برای بهبود دارند. برخی از روش های درمانی توصیه شده در طب جدید عبارتند از:

• نوروفیدبک و بیوفیدبک
• ورزش منظم و برنامه ریزی شده
• رژیم غذایی مناسب
• یوگا
• تکنیک های کاهش و کنترل استرس
• ماساژ
• طب سوزنی
• تای چی

مراجعه به پزشک در درمان سندرم خستگی

چنانچه علائم ابتلا به سندرم خستگی مزمن را دارید باید ابتدا به پزشک خانواده خود یا پزشک عمومی مراجعه کنید. درمورد تمام علائمی که دارید، داروهایی که مصرف می کنید، تغییرات جدیدی که در زندگی تان بوجود آمده ( به طور مثال استرس و فشار عصبی و …) با پزشک خود صحبت کنید.

پیشگیری از ابتلاء به سندرم خستگی مزمن

برخی از موارد مهم که در پیشگیری از خستگی مزمن توصیه شده است، عبارت است از:

• نوشیدن روزی هشت لیوان آب
• تغذیه مناسب
• مصرف سبزی ها و میوه ها (به عنوان جایگزین شکر و چربی)
• مبارزه با عفونت های پنهان (مانند حفظ بهداشت دهان و دندان و دستگاه گوارش و …)
• جدی گرفتن تغییرات اجابت مزاج (مانند اسهال های گاه و بی گاه و …)
• خواب کافی
• مصرف چای سبز

شیوع سندرم خستگی مزمن در جهان و ایران

خستگی مزمن غالبا در سنین 40 تا 59 سالگی ظاهر می شود، اما در هر سنی امکان ابتلا وجود دارد. براساس مطالعات انجام شده، زنان 4 برابر بیشتر مبتلا می شوند. این بیماری در بزرگسالان بیشتر از کودکان دیده شده است. همچنین این بیماری در مردان با درآمد کم، بیشتر است.

لغات و اصطلاحات مهم در زمینه سندرم خستگی مزمن  عبارت است از:

• ارتواستاتیک: کاهش فشار خون پس از ایستادن
• تای چی: تای‌چی‌چوان روش مشت زنی یا هنر رزمی است که بر اساس مفاهیم فلسفی آن سعی در به تعادل رساندن همه چیز دارد.

• طب سوزنی: طب سوزنی یک روش درمانی سنتی چینی است که قدمت آن به هزاران سال پیش بر می گردد.

• وبسایت درمانگران ایران
• کتاب اولین پزشک خانواده
• کتاب مزاج شناسی (به همراه نسخه های استاد خیراندیش)
• ویکی پدیا