بیماری سرطان مغز چیست؟ انواع، علائم، علل، تشخیص، درمان

به تجمع غیرعادی سلول در مغز تومور مغزی گفته می شود. جمجمه، که مغز را احاطه کرده، بسیار محکم است. هرگونه رشد در چنین فضای محدودی منجر به بروز مشکل می شود. ممکن است تومور سرطانی (بدخیم) یا غیر سرطانی (خوش خیم) باشد. با رشد تومور خوش خیم یا بدخیم، فشار داخل جمجمه افزایش می یابد. در این صورت، به مغز آسیب وارد می شود که مرگبار است. در این مطلب انواع، علائم، علل، تشخیص، درمان برای بیماری سرطان مغز، ارائه می شود. امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی از این بیماری به دست آورید.

انواع سرطان مغز

انواع بیماری سرطان مغز شامل موارد زیر است:

• تومورهای اولیه‌: سلول‌های سرطانی که از بافت مغزی تشکیل شده‌اند، تومورهای اولیه‌ مغز نامیده می‌شوند. نام این تومورها از بخش مغز یا نوع سلول مغزی که از آن به وجود آمده‌اند منشا گرفته‌است. شایع‌ترین تومورهای اولیه‌ مغز موارد زیر هستند:
  • گلیوما: تومور گلیوما شامل چند زیرمجموعه به نام‌‌های گلیوبلاستوما، آستروسیتوما، الیگودندروگلیوما و اپاندیموما است.
  • مننژیوما: مننژیوما توموری است که از غشای مغز و نخاع (مننژ) منشا می‌گیرد. مننژیوما اغلب غیر‌سرطانی است.
  • آدنوم هیپوفیز: تومور غده هیپوفیز که اغلب خوش‌خیم هستند در غده‌ی هیپوفیز مغز ایجاد می‌شوند و می‌توانند تولید هورمون‌های هیپوفیز را تحت تاثیر قرار‌دهند.
  • شوآنوما یا تومور عصب شنوایی: این تومور خوش‌خیم است و اعصاب تعادلی و شنوایی که از گوش داخلی به سمت مغز می‌روند را درگیر می‌کند.
  • تومورهای اولیه‌ نورواکتودرمال (مدولوبلاستوما): این تومور مغزی در کودکان شایع است و در بزرگسالان کمتر دیده‌می‌شود. مدولوبلاستوما در قسمت پشتی مغز ایجاد می‌شود و از طریق مایع نخاعی گسترش می‌یابد.
  • تومور سلول‌های بنیادی: تومورهای سلول‌های بنیادی در دوران کودکی در بیضه‌ها و تخمدان‌ها شکل می‌گیرند، اما گاهی بر سایر قسمت‌های بدن مانند مغز نیز تاثیر می‌گذارند.
  • تومور وستیبولار
  • تومور کرانیوفارینجیوما
• تومورهای متاستاتیک یا تومورهای ثانویه‌: تومورهایی که از مکان‌های دیگر بدن از طریق گسترش مستقیم، یا از طریق سیستم لنفاوی و یا از طریق جریان خون به مغز گسترش یافته‌اند، تومورهای متاستاتیک یا تومورهای ثانویه‌ مغز نامیده می‌شوند. درمان تومور مغزی ثانویه سخت‌تر است و احتمال متاستاز به مغز در سرطان‌هایی مانند سرطان پستان، سرطان کولون، سرطان کلیه، سرطان ریه و ملانوما بیشتر است. تومورهای متاستاتیک شایع‌ترین نوع تومورهای مغزی در بزرگسالان هستند. سرعت رشد تومورهای مغزی تا حد زیادی متفاوت است. از علائم تومور مغزی ثانویه این است که سرعت رشد و محل تومور مغزی تعیین می‌کند که چگونه عملکرد سیستم عصبی فرد تحت‌تاثیر قرار گیرد.

علائم شایع سرطان مغز

از علائم بیماری سرطان مغز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• سردرد
• سرگیجه
• تهوع و استفراغ
• اختلالات بینایی
• فلج اندام ها
• از دست دادن حس بویایی
• خواب آلودگی
• بی حالی و کسالت (ضعف عمومی)
• تشنج عمومی یا محدود به یک اندام
• دگرگونی های شخصیتی (زود رنجی و پرخاشگری)
• اختلالات روانی (افسردگی و آشفتگی ذهنی)

علل بیماری سرطان مغز

علت های بیماری سرطان مغز عبارت است از:

• تکثیر بی رویه ی سلول ها در بخشی از بافت مغز
• گسترش و انتقال (متاستاز) سرطان اندام های دیگر (ریه، کلیه، لوله ی گوارش، پستان و…) به مغز که از طریق جریان خون

شیوه تشخیص بیماری سرطان مغز

در مورد تشخیص بیماری سرطان مغز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• سی تی اسکن تومور مغزی: آزمایشی که اغلب برای تشخیص سرطان مغز از آن استفاده می‌شود. در روش تشخیصی با دستگاه سی تی اسکن با تزریق رنگ برای به دست‌آوردن عکس‌های بهتر از ساختارهای داخلی مغز، تشخیص بیماری انجام می‌شود.
• تشخیص با mri: آزمایش دیگری که حساسیت بالایی در تشخیص تغییرات آناتومیک مغز دارد، ام آر آی مغز است. این آزمایش ساختار مغز را دقیق‌تر از سی‌تی‌اسکن نشان‌می‌دهد. گاهی اوقات نمونه‌ بافتی (بیوپسی) به تشخیص کمک‌ می‌کند. به طور معمول ممکن است از ۱۰ دقیقه تا ۲ ساعت زمان ببرد.
• تشخیص سرطان مغز با آزمایش خون: سرطان مغز در آزمایش خون مشخص می‌شود. شمارش گلبول‌های سفید، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی سرطان باشد اگر تعداد آن تغییرات خاصی بکند. این سلول‌ها را می‌توان در آزمایش خون دید.

درمان سرطان مغز

درمان پزشکی بیماری سرطان مغز عبارت است از:

• تصویر نگاری از طریق تشدید میدان مغناطیسی (ام آر آی)
• سی تی اسکن
• تصویرنگاری با مواد رادیوایزوتوپ
• ثبت امواج الکتریکی مغز (نوار مغزی)
• آرتریوگرافی
• انجام عمل جراحی
• پرتو درمانی
• شیمی درمانی

لغات و اصطلاحات مهم در زمینه سرطان مغز عبارت است از:

• MRI: عکس تومور مغزی خوش خیم و بدخیم

• کتاب راهنمای گام به گام دکتر در خانه_تالیف نفیسه دری صفت
• کتاب اولین پزشک خانواده_تالیف دکتر بابک اعتمادی
• محتوای تخصصی حوزه پزشکی