بیماری آپاندیسیت چیست؟ | علائم، علل، پیشگری و درمان بیماری آپاندیسیت چیست؟

آپاندیس یک کیسه ی انگشتی شکل است که از روده بزرگ منشعب شده است و در سمت راست پایین شکم قرار دارد. از آنجا که مجرای آپاندیس کوچک است، ممکن است به‌ خوبی تخلیه نشود. لذا انسداد ایجاد شده در آن باعث تکثیر باکتری ‌ها در داخل آپاندیس شده که معمولاً به ‌صورت حاد و در عرض 24 ساعت و یا حتی به ‌عنوان یک بیماری مزمن نیز ظاهر می‌ شود. آپاندیس می ‌تواند منجر به تشکیل چرک، تورم و فشار دردناک در شکم شود که به آن بیماری آپاندیسیت می گویند. آپاندیسیت همانند اسهال، یبوست، هموروئید، شقاق، سنگ کیسه صفرا، ورم معده، سندروم روده تحریک پذیر، کبد چرب، زخم معده، رفلاکس معده، سلیاک، کولیت زخمی، دیورتیکولیت، پانکراتیت، سیروز کبد، پولیپ روده بزرگ، انسداد روده و … یکی از انواع بیماری های دستگاه گوارش بدن انسان است.

در این مطلب، شیوع، علائم، علل، تشخیص، درمان و شرایط مراجعه به پزشک برای بیماری آپاندیسیت، ارائه می شود. امید است با مطالعه این مطلب شناخت خوبی از این بیماری به دست آورید.

علائم شایع بیماری آپاندیسیت

از علائم شایع آپاندیسیت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داشتن درد در نزدیک ناف
• از دست دادن اشتها
• ابتلا به تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست
• ناتوانی در دفع گاز
• داشتن تورم شکم
• ابتلا به تب خفیف (پس‌ از ساير علايم‌ آغاز مي‌گردد)
• افزايش‌ تعداد گلبول ‌های‌ سفيد خون‌.

علائم شایع آپاندیسیت در کودکان شامل موارد زیر است:

• تب بالا (104 درجه فارنهایت)
• درد شدید در ناحیه شکم (این درد به سمت راست پایین شکم حرکت کند).

آپاندیسیت یکی از شایع ‌ترین دلایل نیاز به جراحی در دوران بارداری است و تشخیص و تفکیک آن از علائم و تغییرات جسمی ایجاد شده در بارداری قدری مشکل است که این امر در سه ماه سوم بارداری دشوار تر هم می ‌شود. پس به هنگام داشتن علائم زیر در بارداری، احتمالا دچار آپاندیسیت شده اید:

• تب
• اسهال
• تهوع، استفراغ
• بی اشتهایی
• خونریزی واژینال
• درد (در قسمت ربع پایین سمت راست شکم)

علل بیماری آپاندیسیت

علل آپاندیسیت همیشه مشخص نیست. عود آپاندیس زمانی اتفاق می ‌افتد که داخل آپاندیس شما مسدود و بلوکه شده باشد. این عارضه ممکن است بر اثر موارد زیر باشد:

• لوله ‌ای که به روده بزرگ و آپاندیس شما ملحق می ‌شود، توسط مدفوع مسدود شده باشد،
• یا در اثر عفونت ‌های مختلف ویروسی، باکتریایی و یا انگل در دستگاه گوارش شما ایجاد شود.

عوارض احتمالی بیماری آپاندیسیت

ایجاد اختلالات مربوط به آپاندیسیت و ترکیدن آپاندیس ممکن است منجر به بروز عوارض جدی زیر شود:

• باعث گسترش عفونت، آبسه و پریتونیت در سراسر شکم می‌ شود (نیاز فوری به جراحی دارد).
• عفونت ناشی از آن می ‌تواند باعث افزایش تب شود (تب بیشتر از 38.3 درجه و افزایش ضربان قلب ممکن است به این معنی باشد که آپاندیس پاره شده است).

شیوه تشخیص بیماری آپاندیسیت

برای کمک به تشخیص آپاندیسیت پزشک احتمالا آزمایش‌ ها و روش ‌های مورد استفاده زیر را بررسی خواهد کرد که عبارتند از:

• معاینه فیزیکی: روش اولیه متداول و مهم جهت بررسی آپاندیسیت، معاینه ساده شکم می ‌باشد و برای بررسی میزان درد، در شکم. معاینه ی یک چهارم پایینی و سمت راست شکم را شامل می شود. (در صورتی که آپاندیس پاره شده باشد، شکم بیمار سفت و متورم می شود).
• آزمایش ادرار: این آزمایش جهت مشخص شدن نداشتن عفونت ادراری یا سنگ کلیه است که ممکن است باعث درد در پایین شکم شده باشند. عفونت‌ ادراری‌ ممكن‌ است‌ علايمی شبيه‌ آپانديسيت‌ داشته‌ باشد.
• آزمایش خون (CBC): افزایش تعداد گلبول‌ های سفید خون، نشانه ‌ای از عفونت یا التهاب در بدن می ‌باشند که در آزمایش مشخص خواهد شد.
• تست های تصویر برداری (ام آر آی، سی تی اسکن و سونوگرافی): همچنین پزشک برای کمک به تایید آپاندیسیت یا یافتن علل دیگر درد شما (همچون گاستروانتریت، عفونت مجاری ادراری، حاملگی خارج رحمی، بیماری کرون و سنگ کلیه)، عکس‌ برداری با اشعه ایکس، سونوگرافی شکم، سی تی اسکن (CT) یا تصویر برداری رزونانس مغناطیسی (MRI) را تجویز می کند.

درمان بیماری آپاندیسیت (در طب سنتی و طب جدید)

درمان بیماری آپاندیسیت در طب سنتی می تواند به صورت زیر باشد:

• خوردن سیاهدانه: روزانه یک تا سه مرتبه سیاهدانه را کوبیده و یا آسیاب کنید و سریعا با عسل ترکیب نموده و میل کنید. همچنین می توانید سیاهدانه را بجوید و قورت دهید.
• خوردن سیر: روزانه یک تا دو حبه سیر خام را به صورت ناشتا میل کنید، از درد و التهاب آپاندیس در امان خواهید بود.
• خوردن زنجبیل: بواسطه خاصیت ضد التهابی که دارد، برای کاهش درد، التهاب و تهوع ناشی از آپاندیس بسیار مفید می باشد.
• خوردن نعنا: روزانه دو تا سه مرتبه از جوشونده نعنا استفاده کنید و یا چند برگ نعنا رو در دهان گذاشته و بجوید. نعنا گاز روده را کم می کند و از حالت تهوع و استفراغ نیز پیشگیری می کند.
• خوردن روغن بادام: اگر می خواهید درد آپاندیس را کاهش دهید، می توانید بعد از گذاشتن کمپرس آب گرم روی شکم، از روغن بادام استفاده کنید. مقداری پنبه را در آب داغ بخیسانید و آن را روی ناحیه آسیب دیده بگذارید. پس از آن، برای تسکین درد، آن قسمت را ۳۰ دقیقه با روغن بادام ماساژ دهید.
• خوردن لیمو: برای کاهش علائم آپاندیسیت، آبلیموی تازه را به نصف فنجان آب اضافه کرده و یک بار در روز بنوشید. می توانید کمی عسل را نیز به آن اضافه کنید. این کار را تا زمان تسکین درد ناشی از آپاندیسیت تکرار کنید.
• استفاده روغن کرچک: روغن کرچک یک درمان خانگی معتبر برای آپاندیسیت است. این روغن، انسداد و التهاب را کاهش می دهد. زمانی که به صورت خوراکی مصرف شود، حرکات روده را بهبود می بخشد. برای کاهش علائم آپاندیسیت باید بسته روغن کرچک را آماده کنید. یک پارچه فلانل را بگیرید، ۳-۲ قاشق روغن کرچک روی آن بریزید و آن را روی شکم خود بگذارید. این روغن را هر ۴ ساعت یک بار استفاده کنید تا به نتیجه دلخواه برسید.
• خوردن جنسینگ: جنسینگ یک ماده تقویت کننده سیستم ایمنی است و خواص التهابی منحصر به فردی دارد. همچنین، دارای تاثیرات آنتی اکسیدانی نیز هست که درد مزمن را کاهش می دهد. برای کاهش علائم مربوط به آپاندیسیت، این گیاه را به مدت ۱۵ دقیقه در ۵۰۰ میلی لیتر آب بجوشانید، صاف کرده و به آن شیرین کننده اضافه کنید. چای جنسینگ را سه بار در روز بنوشید تا به نتیجه دلخواه برسید.
• خوردن ماش: ماش، مقدار زیادی فیبر، پروتئین، پتاسیم، منیزیم، مس و آنتی اکسیدان دارد. به دلیل مواد مغذی که دارد، یکی از بهترین درمان ها برای آپاندیسیت محسوب می شود. برای کاهش علائم، پزشکان توصیه می کنند که یک مشت ماش را به مدت یک شب در آب بخیسانید و روز بعد بخورید.

همچنین راهکار های درمان آپاندیسیت در طب جدید به صورت زیر می باشد:

• تجویز آنتی بیوتیک: زمانیکه هنوز تشخیص قطعی نباشد و در صورتی که در آپاندیس سوراخی ایجاد شده اما هنوز به پارگی نینجامیده باشد، بیمار ابتدا تحت درمان به وسیله آنتی بیوتیک قرار خواهد گرفت، سپس نشت این سوراخ به وسیله لوله ظریفی که از روی پوست به بدن وارد می شود، تخلیه و خشک می گردد (با استفاده از آنتی ‌بیوتیک هرگونه احتمال عفونت را که باعث ایجاد علائم شده ‌است از بین می ‌برند اما قابل توجه می ‌باشد که آنتی ‌بیوتیک به تنهایی نمی‌تواند آپاندیسیت را درمان کند).
• عمل جراحی (آپاندکتومی): عمل جراحی تنها راه درمان آپاندیسیت می ‌باشد که ممکن است پزشک با عمل جراحی باز یا لاپاراسکوپی (ایجاد شکاف ‌های کوچک و وارد شدن با استفاده از دوربین به داخل شکم) این کار را انجام دهد.

شرایط مراجعه به پزشک در درمان بیماری آپاندیسیت

در صورت داشتن شرایط زیر (قبل یا پس از عمل جراحی) ضروری ست به پزشک مراجعه کنید:

• استفراغ‌ مداوم‌
• ‌ درد شكمي (افزایش درد)‌
• غش‌
• خون‌ (در مدفوع‌ يا محتويات‌ استفراغ‌ شده‌)
• منگي‌ يا سردرد
• تب‌ (مساوي‌ يا بيش‌ از 9/38 درجه‌ سانتيگراد)

پیشگیری از ابتلاء به آپاندیسیت

راه پیشگیری قطعی از آپاندیسیت وجود ندارد. با این حال آپاندیسیت در افرادی که رژیم غذای مملو از فیبر دارند (رژیمی که حاوی مقادیر زیاد میوه ها و سبزی های تازه است)، شیوع کمتری دارد و توصیه می شود ترجیحا از مواد هسته دار کمتر استفاده شود.

شیوع بیمای آپاندیسیت در جهان

آپاندیسیت یکی از شایع‌ ترین موارد جراحی اضطراری است و همچنین یکی از رایج ‌ترین علل درد شکم است. در ایالات متحده به طور سالانه ۲۵۰،۰۰۰ مورد آپاندیس گزارش می ‌شود که نشان دهنده ۱ میلیون بیمار بستری روزانه است. میزان شیوع آپاندیسیت حاد از اواخر دهه ۱۹۴۰ به طور پیوسته کاهش یافته است و میزان بروز سالانه آن ۱۰ مورد در هر ۱۰۰۰۰۰ نفر است. آپاندیسیت در ۷٪ از جمعیت ایالات متحده رخ می‌ دهد. در کشور های آسیایی و آفریقایی، بروز آپاندیسیت حاد ممکن است به دلیل رژیم غذایی ساکنان این مناطق جغرافیایی پایین باشد.