جاهای دیدنی شهر تبریز | معرفی + آدرس + نقشه 13 منطقه گردشگری شهر تبریز | 0 تا 100

کلان شهر تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی با جمعیتی بالغ بر ۷۷۳،۰۳۳، ۱ نفر، در جنوب شرقی جلگه تبریز و جنوب دامنه های رشته کوه سهند واقع شده است. تبریز علاوه بر آثار تاریخی، به عنوان شهر بدون گدا، دومین شهر صنعتی ایران، دومین شهر دانشگاهی و قطب خودرو سازی ایران شناخته می شود. در دوران پس از اسلام، گستره حکومت اسلامی شهر تبریز به قبله الاسلام مشهور بوده است. قدمت شهرتبریز، با آثار کشف شده باستانشناسی به هزاره اول و دوم قبل از میلاد باز می گردد و قدیمی ترین سند شهر، کتیبه بازمانده از سارگون دوم (از پادشاهان آشوریان و بنیانگذار سلسله سارگون که در سالهای ۷۰۵ تا ۷۴۵ قبل از میلاد می زیسته اند) آمده است. شهر تبریز در دوره اتابکان، خوارزمشاهیان، ایلخانان، قراقویونلوها، آق قویونلوها، صفویان و قاجار، به عنوان پایتخت سیاسی و در دوره معاصر، پرچمدار نهضت مشروطیت بوده است. در این مطلب به معرفی، موقعیت و تسهیلات اطرف مناطق گردشگری شهر تبریز می پردازیم.

اول | خانه بهنام

اطلاعات کلی خانه بهنام عبارت است از:

• معرفی: خانه بهنام گنجه ای یا خانه قدکی، یکی از عمارت مسکونی شهر تبریز، در اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجار است و در زمان ناصرالدین شاه، نوسازی و با نقاشیهایی تزیین گردیده است. خانه بهنام دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی و یک ساختمان قشلاقی و یک ساختمان کوچک ییلاقی است و ورودی ساختمان از پشت خانه، به هشتی و حیاط است. عمارت اصلی دارای شاه نشین بزرگ، پنجره های ارسی با شیشه های رنگی، ایوان ستون دار و بلند، اتاق های گوشواره است. تزیینات و نقاشی ها با سرستون های گچی مقرنس کاری در کنار حوض خانه، و تنوع طاق ها و گنبدها از عناصر منحصر به فرد عمارت تاریخی محسوب می شوند.
• آدرس: تبریز، میدان شهرداری، پشت ساختمان شهرداری، محله مقصودیه
• نقشه: لوکیشن خانه بهنام در گوگل مپ

دوم | ارگ علیشاه

اطلاعات کلی ارگ علیشاه عبارت است از:

• معرفی: ارگ تبریز یا بازمانده های ایوان جنوبی ارگ علیشاه در شهر تبریز در سده هشتم هجری قمری (دوره ایلخانان مغول) با هدف ساخت مسجد به سبک معماری آذری بوده و از ساروج ساخته شده است. در دوره قاجار و دوران جنگ با روسیه و انگلیس، به ارگ نظامی تغییر کاربری داده و کارخانه ریخته گری توپ، عمارت کلاه فرنگی و ساختمان سربازخانه در آن احداث شده است. در دوران مشروطه و پس از آن در محوطۀ ارگ، بناهای دیگری شامل مدرسۀ نجات، یکی از نخستین مدارس سبک مدرن ایران و سالن تئاتر اضافه شد.
• آدرس: تبریز، خیابان امام، جنب خیابان طالقانی
• نقشه: لوکیشن ارگ علیشاه در گوگل مپ

سوم | باغ ائل گلی

اطلاعات کلی باغ ائل گلی عبارت است از:

• معرفی: شاه گُلی یا ایل گُلی (استخر شاه) در زمان آق قویونلوها ساخته و در دوران صفوی گسترش یافته است. پیش از صفویان، استخر شاه با ۱۲ متر عمق، بزرگترین منبع ذخیره آب جهت آبیاری باغ های شرق تبریز بوده است. آب استخر، توسط یکی از رودخانه های لیقوان تأمین که به شکل جویباری از سمت جنوب شرقی وارد دریاچه می شود. در دوره قاجار قهرمان میرزا (پسر عباس میرزا) با ایجاد مسیرهایی در اطراف استخر و کاشت درختان تبریزی و بید مجنون این بنا را گسترش داد و به گردشگاه سلطنتی تبدیل کرد. در وسط استخر ائل گلی، بنایی به شکل هشت ضلعی و دو طبقه وجود دارد که به کاخ ائل گلی معروف است. کاخ ائل گلی در ابتدا خشتی بوده در سال ۱۳۴۶ خورشیدی تخریب و ساختمان جدید جایگزین آن شده است. در حال حاضر، باغ ائل گلی از گردشگاه های شهر تبریز محسوب می شود.
• آدرس: تبریز، بلوار ائل گلی، میدان شهید شریف زاده
• نقشه: لوکیشن باغ ائل گلی در گوگل مپ

چهارم | مسجد جامع کبود – 100 منطقه برتر

اطلاعات کلی مسجد جامع کبود عبارت است از:

• معرفی: مسجد کبود در سال ۸۷۰ هجری قمری به دستور ابوالمظفر جهانشاه بن قرایوسف از حکمران سلسله ترکمانان قراقویونلو ساخته شده؛ اما در زلزله سال ۱۱۵۸ خورشیدی گنبدهای مسجد فرو ریخته است. سبک معماری مسجد، آذری و مصالح به کار رفته آجر و سنگ بوده و به دلیل کاشی کاری های معرق لاجوردی رنگ، به فیروزه اسلام شهرت دارد. در گذشته، مسجد کبود فقط یک مسجد نبوده و در مجموعه مظفریه کنار صحن، خانقاه و کتابخانه قرار داشته که امروزه بیشتر قسمت ها به جز مسجد از بین رفته اند. صحن و بنای اصلی مسجد مربعی شکل با حوض بزرگ برای وضو و شبستان های زیبایی در طرفین است. پیرامون گنبدخانه مسجد، شبستان قرار گرفته و مسجد میانسرایی ندارد. در سرداب مسجد، دو قبر مربوط به جهانشاه و همسرش یا به قولی جهانشاه و دخترش قرار دارد که در حال حاضر خالی است.

• آدرس: تبریز، خیابان امام
• نقشه: لوکیشن مسجد جامع کبود در گوگل مپ

پنجم | موزه استاد شهریار

اطلاعات کلی موزه استاد شهریار عبارت است از:

• معرفی: خانه استاد شهریار یا موزه استاد شهریار، شاعر معاصر ایران، سومین منزلگاه استاد شهریار، که بیست سال پایانی عمر خود را در این منزل سکونت داشتند. خانه دارای مساحتی حدود ۲۴۱ متر مربع و زیربنای ۲۵۰ متر مربع در دو طبقه در دوره پهلوی دوم ساخته شده است. در موزه، بیش از ۵۰۰ قطعه از لوازم شخصی و آثار استاد شهریار شامل کیف، عصا، لوازم تحریر، لوازم زندگی، آلبوم های عکس، کتاب ها، آثار چاپ شده، دفترها و اوراق دست نویس آثار وی، نسخه قرآنی که توسط ایشان با خط نسخ نوشته شده و انواع یادبودها و هدایای داخلی و خارجی این شاعر اندیشمند و فرزانه و در قسمت زیرزمین موزه، عکس هایی از دوران مختلف زندگی استاد، در معرض نمایش قرار گرفته است. همچنین، سه تار معروف استاد نیز در این موزه وجود دارد. در سال ۱۳۷۰ خورشیدی خانه به موزه استاد شهریار یا موزه ادبی شهریار تبدیل شده است.
• آدرس: تبریز، خیابان ارتش جنوبی، کوچه شهریار
• نقشه: لوکیشن موزه استاد شهریار در گوگل مپ

ششم | خانه حیدرزاده

اطلاعات کلی خانه حیدرزاده عبارت است از:

• معرفی: خانه حیدرزاده در دوره قاجار و در دو طبقه بنا گردیده است. این خانه دارای دو حیاط مستقل بیرونی و اندرونی است که توسط یک تالار با شکوه با پنجره های چوبی گره چینی، از هم جدا شده اند. در زیرزمین خانه، حوض خانه ای زیبا قرار گرفته که به وسیله آجرها و طاق های رنگارنگ آراسته و بخش های دیگر این خانه نیز به وسیله یک سرسرای مرکزی با ستون های گچ بری و پلکان عریض به یکدیگر متصل گردیده اند. شاه نشین، اصلی ترین و زیباترین اتاق خانه است و روشنایی خانه نیز از طریق پنجره های روبه حیاط تأمین می گردد. خانه حیدرزاده در سال ۱۳۷۸ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
• آدرس: تبریز، خیابان ارتش جنوبی، کوچه حیدرزاده
• نقشه: لوکیشن خانه حیدرزاده در گوگل مپ

هفتم | امامزاده سید حمزه

اطلاعات کلی امامزاده حمزه عبارت است از:

• معرفی: امامزاده سید حمزه (ع)، بقعه یکی از سادات آذربایجان که نسبش با ۱۶ واسطه به امام هفتم شیعیان می رسد. بنای اولیه بقعه در سال ۶۹۳ خورشیدی، سال وفات سید حمزه، توسط فرزندش احداث گردیده است. ساختمان بقعه از صحن نسبتاً وسیعی که در قسمت جنوبی آن مقبره و در قسمت شرقی و شمالی، حجره های طلاب علوم دینی قرار گرفته، تشکیل شده است. بالای سردر بقعه، سنگ نبشته ای از سنگ مرمر، مربوط به زمان قاجار در سال ۱۲۴۱ خورشیدی که سال مرمت بنا را نشان می دهد، وجود دارد. تزئینات حرم شامل آئینه کاری زیبای بالای قبر امامزاده و کتیبه ای به خط نستعلیق است. قبر سید حمزه و پسرش میرابوالحسن نیز در سردابه بقعه قرار گرفته است.
• آدرس: تبریز، خیابان ثقه الاسلام، نبش عارف
• نقشه: لوکیشن امامزاده حمزه در گوگل مپ

هشتم | خانه سلماسی (موزه سنجش)

اطلاعات کلی خانه سلماسی عبارت است از:

• معرفی: خانه سلماسی مربوط به اوائل دوره قاجار است که توسط خاندان حیدرزاده احداث و توسط خانواده سلماسی توسعه و تکمیل یافته شده است. ساختمان از سه ضلع حیاط و در دو طبقه از سنگ، ساروج، خشت و آجر بنا گردیده و شامل سردر با کاربندی آجری و هشتی و راهرو ورودی، حوضخانه، شاه نشین سه دری در شمال ساختمان و اتاق های نشیمن جانبی در اضلاع شرقی و غربی، آب انبار و حیاط است. ستون های ایوان ها نیز دارای سرستون گچبری است. اتاق ها دارای تزئینات تذهیب طاقچه ها، سقف ها و شومینه ها، گچبری همراه با آینه کاری و پنجره های ارسی با شیشه های رنگی است. خانه سلماسی بعد از مرمت کامل در سال ۱۳۸۰ خورشیدی، به عنوان موزه سنجش فعالیت می کند.
• آدرس: تبریز، خیابان امام خمینی، مقصودیه، پشت شهرداری، بین بن بست سلماسی، ساختمان شمس
• نقشه: لوکیشن خانه سلماسی در گوگل مپ

نهم | ربع رشیدی

اطلاعات کلی ربع رشیدی عبارت است از:

• معرفی: ربع رشیدی مرکز علمی است که در اواخر سده هفتم توسط رشید الدین فضل الله همدانی، وزیر غازان خان از حکمرانان ایلخانی بنا شده و شامل مسجد، حمام، دار الشفا، کتابخانه و چهار دانشکده در چهار طرف بوده و از این رو به اربع یا ربع رشیدی شهرت یافته است. براساس وقف نامه رشیدی، در مرکز علمی، از هر دانشی تدریس می شده و شش هزار دانشجو در آن تحصیل کرده اند. مجموعه عظیم ربع رشیدی، مانند شهرهای کهن دارای حصار و بارویی بزرگ بوده که در دل خاک مدفون مانده و آنچه امروزه بر تپه وجود دارد، مربوط به دوره صفوی است. چهار هزار قطعه کاشی، بخش هایی از از حمام متعلق به دوره ایلخانی شامل رختکن، تون و حوضچه آب به عنوان نخستین اثر ایلخانی، ربع رشیدی تبریز با فعالیت های باستان شناسی کشف شده است.
• آدرس: تبریز، خیابان عباسی، کوچه خباز
• نقشه: لوکیشن ربع رشیدی در گوگل مپ

دهم | خانه سنتی گروسی (موزه قاجار)

اطلاعات کلی خانه سنتی گروسی عبارت است از:

• معرفی: خانه امیر نظام گروسی، از سیاستمداران عالی رتبه و نویسندگان دوره قاجار، در دو طبقه، مشتمل بر دو حیاط اندرونی و بیرونی با حوض ها و باغچه های زیبا ساخته شده است. این عمارت دارای یک ایوان سراسری بزرگ با ۱۶ ستون و سرستون های زیبا، پنجره های مشبک ارسی، شیشه های رنگی، گچبری ها، آینه کاری های تالارهای داخلی، ایوان و شاه نشین بوده و حوضخانه ای با ستون ها و آجرکاری سقف است. خانه امیر نظام گروسی در سال ۱۳۸۵ خورشیدی پس از مرمت و بازسازی با عنوان موزه قاجار با تالارهای متعدد که هر کدام بخشی از تاریخ قاجار را بیان می کند، شروع به فعالیت کرده است. تالارها شامل ۷ تالار در طبقه اول به نام های تالار سکه، بافته، چینی، آبگینه، فلزات، موسیقی و تالار خاتم و ۶ تالار در طبقه زیرزمین با نام های تالار سنگ، اسلحه، رجال و فرامین، معماری و شهرسازی، قفل و تالار فانوس است.
• آدرس: تبریز، ششگلان، خیابان عارف
• نقشه: لوکیشن خانه سنتی گروسی در گوگل مپ

یازدهم | حمام نوبر

اطلاعات کلی حمام نوبر عبارت است از:

• معرفی: حمام نوبر یا حمام وزیر در اواسط دوره قاجار با حدود ۷۰۰ مترمربع زیربنا در مرکز شهر تبریز ساخته شده است. عمارت اصلی حمام نوبر دارای دو بخش اصلی سربینه و گرمخانه بوده که سربینه یا رختکن حمام فضایی بزرگ با قاعده هشت ضلعی است و بخش میانی آن طاق بندی شده و گنبد یا سقف آن روی هشت ستون سنگی استوار است. حوضی هشت گوشه در وسط سربینه قرار گرفته و گرداگرد آن با سکوهایی احاطه شده است. میان درِ این حمام، با قاعده ای مستطیل شکل، با تغییر زاویه حرکت، سربینه را به گرمخانه متصل می کند. گرمخانه نیز فضایی مربع شکل است که دارای چهارستون هشت ضلعی است. حمام نوبر با ملات، آجر و گچ در جرزها و سقف ها، سنگ های تراش خورده در ستون ها، کف و آزاره ها بنا شده است.
• آدرس: تبریز، خیابان امام، نبش کوچه تربیت
• نقشه: لوکیشن حمام نوبر در گوگل مپ

دوازدهم | کلیسای سرکیس مقدس

اطلاعات کلی کلیسای سرکیس مقدس عبارت است از:

• معرفی: سرکیس مقدس نام کلیسایی متعلق به آدونتیست ها که در سال ۱۸۲۱ میلادی به وسیله شخصی به نام پطروسیان در محله بارون آواک تبریز ساخته شده و در سال ۱۸۴۵ میلادی تجدید بنا گردیده است. سبک معماری کلیسا، ارمنی بوده و به شکل صلیب ساخته شده و دارای سه درب کلیسا در شمال، شرق و جنوب است. بنای کلیسا سنگی و گنبدهای آن آجری است. در داخل کلیسا نیز چهار ستون آجری با پایه های عریض سنگی سقف را نگه داشته و محراب و نمازگاه های فرعی را از تالار اجتماعات جدا کرده اند. تصاویری از حضرت مریم، حضرت عیسی و حواریون دیوار غربی را زینت داده و در چهار گوشه پاطاق بزرگ نیز تصاویری از گریگور مقدس، ساهاک مقدس، مسروپ مقدس و یک روحانی دیگر از پیشینیان ارامنه نصب گردیده است. در بیرون کلیسا در پای دیوار شرقی حیاط، یک بنای یادبود با سنگ های سرخ، برای کشته شدگان ارمنی در سال ۱۲۹۳ خورشیدی، ساخته شده و در طرفین آن عقاب فلزی بصورت قرینه قرار دارد.
• آدرس: تبریز، خیابان بارون آواک، کوچه کلیسا
• نقشه: لوکیشن کلیسای سرکیس مقدس در گوگل مپ

سیزدهم | مسجد صاحب الامر

اطلاعات کلی مسجد صاحب الامر عبارت است از:

• معرفی: مسجد صاحب الامر یا مسجد شاه تهماسب که در دوره صفوی، توسط شاه تهماسب یکم بنیان نهاده شده است. در حمله سپاهیان عثمانی، مسجد صاحب الامر به طور کلی ویران گردیده و از عمارت اصلی و قدیمی مسجد، تنها دو طاق مرمرین باقی مانده است. در کنار یکی از طاق ها، سنگ نبشته ای مرمرین و در بالای طاق دیگر، سوره الجن نوشته شده است. مسجد دارای یک گنبد و دو مناره است که شکل گنبد و مناره ها با سایر مساجد تفاوت بسیاری دارد. در حال حاضر، موزه قرآن و کتابت در مسجد صاحب الامر دایر است و ده ها جلد قرآن، ادعیه و نقش برجسته های قرآنی در این موزه وجود دارد. مسجد صاحب الامر در سال ۱۳۸۰ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• آدرس: تبریز، خیابان چای کنار، نبش خیابان مدنی دوم
• نقشه: لوکیشن مسجد صاحب الامر در گوگل مپ

لغات و اصطلاحات مناطق گردشگری شهر تبریز عبارت است از:

• ساروج: نوعی ملات سنتی و ضدآب است که در معماری ایرانی کاربرد زیادی داشته‌است. این ماده از ابتکارات معماران ایرانی در دوران بسیار کهن است و معمولاً در ساخت پل‌ها، آب انبارها و یخچال‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است.

• کتاب راهنمای جامع ایرانگردی- تهیه و تدوین موسسه عصر کسب و کار ایرانیان کارین
• محتوای تخصصی حوزه گردشگری